Aισιόδοξα είναι τα νέα από το μέτωπο της επιστήμης, καθώς μια νέα θεραπεία, που μέχρι τώρα χορηγούνταν σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα, εγκρίθηκε τον Οκτώβριο του 2013 για χορήγηση σε ασθενείς με αξονική σπονδυλαρθρίτιδα, ενώ πρόσφατα πήρε έγκριση από τις αρμόδιες αρχές της Ε.Ε. και κυκλοφορεί στη χώρα μας για την αντιμετώπιση και της ψωριασικής αρθρίτιδας. Ωστόσο, σημαντικές είναι οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην πρόσβαση των ασθενών με αρθρίτιδα στις νέες θεραπείες, γεγονός που έχει σοβαρές συνέπειες τόσο στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της νόσου, όσο και στην ποιότητα της ζωής τους. 

Τα παραπάνω τόνισαν σε συνέντευξη τύπου, ο κ. Δημήτριος Μπούμπας, Καθηγητής Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Συνεργαζόμενος Ερευνητής ΙΙΒΕΑΑ, Υπεύθυνος Μονάδος Ρευματολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας της Δ’ Πανεπιστημιακής παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου «Αττικόν», ο κ. Αθανάσιος Τζιούφας, Καθηγητής Ρευματολογίας - Ανοσολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Εργαστηρίου – Κλινικής Παθολογικής Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και η κα Κατερίνα Κουτσογιάννη, Πρόεδρος του Συλλόγου Ρευματοπαθών Κρήτης.

Όπως επεσήμανε η κα Κουτσογιάννη, παρά το γεγονός ότι τα μυοσκελετικά και ρευματικά νοσήματα αφορούν περίπου το 22% του πληθυσμού, η ευαισθητοποίηση της πολιτείας αλλά και της κοινωνίας δεν είναι ανάλογη της σοβαρότητας και των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων των νοσημάτων αυτών. «Τα τελευταία δύο χρόνια», υπογράμμισε, «με τις περικοπές στο χώρο της υγείας, η πρόσβαση των ασθενών στην περίθαλψη αλλά και στις θεραπείες έχει επηρεαστεί δραματικά, αυξάνοντας το άγχος και την αβεβαιότητα των ασθενών για την εξέλιξη της νόσου τους αλλά και για το μέλλον τους γενικότερα.

Η κα Κουτσογιάννη συμπλήρωσε ότι η αύξηση της συμμετοχής των ασθενών στα φάρμακα και τις εργαστηριακές εξετάσεις, η μεγάλη αναμονή στην πρόσβασή τους στο δημόσιο σύστημα υγείας, που όλο και συρρικνώνεται, η γραφειοκρατία και οι συχνές αλλαγές στον τόπο και στον τρόπο πρόσβασης στις θεραπείες τους, είναι ορισμένα από τα σημαντικά προβλήματα που βιώνουν οι ασθενείς με ρευματικά νοσήματα, με αποτέλεσμα να γίνεται όλο και πιο συχνή η παραίτηση από τη θεραπεία και την παρακολούθηση της υγείας τους.

Παίρνοντας στη συνέχεια το λόγο, ο κ. Τζιούφας αναφέρθηκε στην παθογένεια της αρθρίτιδας, όπου, όπως τόνισε, εμπλέκονται τόσο γενετικοί όσο και περιβαλλοντικοί παράγοντες. «Σε ορισμένες δε μορφές αρθρίτιδας, όπως είναι η ψωριασική», υπογράμμισε ο κ. Τζιούφας, «η έκθεση γενετικά προδιατεθειμένων ατόμων σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως τα βακτηριακά πεπτίδια, το στρες ή το τραύμα, πυροδοτεί μία σειρά μη φυσιολογικών φλεγμονωδών αντιδράσεων του ανοσοποιητικού συστήματος που οδηγούν στην εκδήλωση της νόσου».

«Σε αντίθεση με την επικρατούσα αντίληψη», συνέχισε ο κ. Τζιούφας, «οι αρθρίτιδες προσβάλλουν πολλά νεαρά άτομα αλλά και άνδρες». «Για παράδειγμα», τόνισε, «η ψωριασική αρθρίτιδα είναι μία χρόνια φλεγμονώδης αρθρίτιδα, η οποία εκδηλώνεται συνήθως σε άτομα ηλικίας από 35 έως 55 ετών, αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και προσβάλλει περίπου εξίσου άνδρες και γυναίκες. «Επίσης, το 6-42% των ασθενών με ψωρίαση θα προσβληθεί κάποια στιγμή από αρθρίτιδα», σημείωσε ο κ. Τζιούφας και συμπλήρωσε ότι ο συνολικός αριθμός των πασχόντων από την ασθένεια στη χώρα μας υπολογίζεται περίπου σε 19.000.

Νέα θεραπεία

Στη συνέχεια, ο κ. Μπούμπας πήρε το λόγο, επισημαίνοντας ότι οι Ευρωπαϊκές Αρχές ενέκριναν πρόσφατα έναν νέο βιολογικό παράγοντα για την αντιμετώπιση της ενεργής ψωριασικής αρθρίτιδας. «Η ουσία certolizumab pegol», υποστήριξε ο κ. Μπούμπας, «ο μόνος πεγκυλιωμένος, χωρίς κρυσταλλικό κλάσμα (Fragment crystalline-Fc), TNF αναστολέας, εξουδετερώνει επιλεκτικά την ΤΝFα, μία πολύ σημαντική προφλεγμονώδη κυτταροκίνη με κεντρικό ρόλο στις φλεγμονώδεις διεργασίες. Επειδή η μοριακή δομή του CZP είναι εντελώς διαφορετική από τους άλλους αναστολείς της TNFα, παρατηρούνται σημαντικές διαφοροποιήσεις στις φαρμακοδυναμικές και φαρμακοκινητικές ιδιότητες.»

Η έγκριση του φαρμάκου για την ενεργό ψωριασική αρθρίτιδα βασίστηκε σε δεδομένα της τυχαιοποιημένης, φάσης 3, διπλά τυφλής μελέτης RAPID-PsA, που διεξήχθη σε 92 κέντρα σε Ευρώπη και Αμερική, και στην οποία συμμετείχαν 409 ενήλικες ασθενείς ηλικίας άνω των18 ετών. Αποτελεί την πρώτη τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη μελέτη ενός TNF αναστολέα στην ΨΑ στην οποία εντάχθηκαν τόσο ασθενείς με προηγούμενη έκθεση όσο και ασθενείς χωρίς προηγούμενη έκθεση σε TNF αναστολείς, με το 1/5 των ασθενών που συμμετείχε στη μελέτη να έχει λάβει προηγούμενη θεραπεία με κάποιον TNF αναστολέα. Η μελέτη έδειξε ότι το certolizumab pegol βελτίωσε γρήγορα και αποτελεσματικά τα σημεία και συμπτώματα της ψωριασικής αρθρίτιδας, συμπεριλαμβανομένων της αρθρίτιδας, της ενθεσίτιδας, της δακτυλίτιδας και της προσβολής του δέρματος έναντι του εικονικού φαρμάκου.

Τα αποτελέσματα αυτά ήταν ανεξάρτητα της προηγούμενης θεραπείας με άλλον TNF αναστολέα. Τα επί του παρόντος διαθέσιμα δεδομένα υποδηλώνουν ότι κλινική ανταπόκριση επιτυγχάνεται συνήθως εντός 12 εβδομάδων θεραπείας.

Η νέα ένδειξη του φαρμάκου για χορήγηση σε ασθενείς με ενεργή ψωριασική αρθρίτιδα αντιπροσωπεύει την τρίτη κατά σειρά ένδειξη στην ΕΕ για την ουσία certolizumab pegol, που τον Οκτώβριο του 2013 εγκρίθηκε για χορήγηση σε ασθενείς με σοβαρή ενεργή αξονική σπονδυλαρθρίτιδα, η οποία περιλαμβάνει τη σοβαρή ενεργή αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα και τη σοβαρή ενεργή αξονική σπονδυλαρθρίτιδα χωρίς ακτινολογικά ευρήματα αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας. Το σκεύασμα καθίσταται ένα από τα δύο μόνο εγκεκριμένα για τη θεραπεία της σοβαρής ενεργής αξονικής σπονδυλαρθρίτιδας χωρίς ακτινολογικά ευρήματα αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας.

H έγκριση του φαρμάκου για τη χορήγηση σε ασθενείς με σοβαρή ενεργή αξονική σπονδυλαρθρίτιδα, βασίστηκε στη μελέτη RAPID-axSpA, που αποτέλεσε την πρώτη κλινική μελέτη φάσης 3 ενόςanti-TNF παράγοντα που περιελάμβανε ασθενείς με και χωρίς ακτινολογικά ευρήματα. Η μελέτη, που διεξήχθη σε 83 κέντρα σε Ευρώπη και Αμερική, και στην οποία συμμετείχαν 325 ασθενείς, έδειξε ότι η θεραπεία με το certolizumabpegol βελτίωσε γρήγορα και αποτελεσματικά τα σημεία και συμπτώματα της αξονικής ΣπΑ και στους δύο υπo-πληθυσμούς. Βελτιώσεις επίσης παρατηρήθηκαν στη σωματική λειτουργικότητα, τον πόνο και την κόπωση από την 1η Εβδομάδα.

Η Αξονική Σπονδυλαρθρίτιδα που προσβάλλει συχνότερα νεαρά άτομα ηλικίας από 20 έως 40 ετών, είναι μία χρόνια φλεγμονώδης νόσος που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή κυρίως της σπονδυλικής στήλης (αυχένας, ράχη, οσφύς) και των ιερολαγόνιων αρθρώσεων και εκδηλώνεται με οσφυαλγία.

Μέχρι πριν από δεκαπέντε περίπου χρόνια, ο χρυσός κανόνας της θεραπείας ήταν η χορήγηση μεθοτρεξάτης και των άλλων τροποποιητικών της νόσου φαρμάκων, που ανακουφίζουν τα συμπτώματα και ελαττώνουν τη φλεγμονή. Ωστόσο τα τελευταία 10 και πλέον χρόνια οι βιολογικοί παράγοντες συνιστούν το πιο ισχυρό όπλο στα χέρια των ρευματολόγων, καθώς βοηθούν στη μείωση των σημείων και των συμπτωμάτων της νόσου σε ασθενείς που η θεραπεία με μεθοτρεξάτη αποδείχθηκε ανεπαρκής, ενώ αναστέλλουν την ακτινολογική εξέλιξη της νόσου προλαμβάνοντας μη αναστρέψιμες βλάβες και αναπηρίες, παρέχοντας έτσι στους ασθενείς μια πολύ καλύτερη ποιότητα ζωής. «Το μειονέκτημα των βιολογικών παραγόντων είναι το υψηλό κόστος της θεραπείας», υπογράμμισε ο κ. Μπούμπας. «Έρευνες ωστόσο δείχνουν ότι το όφελος που προκύπτει από τη χρήση βιολογικών παραγόντων για το Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι πολύ μεγαλύτερο σε σχέση με το κόστος τους». Αυτό οφείλεται στη δραματική μείωση των χειρουργικών επεμβάσεων, τις μειωμένες μέρες παραμονής στο νοσοκομείο αλλά και την αύξηση της παραγωγικότητας του ίδιου του ασθενούς και των φροντιστών του», τόνισε ο κ. Μπούμπας.

«Για αυτόν το λόγο, οι συνέπειες της δυσκολίας πρόσβασης στις θεραπείες», συμπλήρωσε η κα Κουτσογιάννη «και η ως εκ τούτου παραίτηση των ασθενών από τη θεραπεία τους, θα έχει σοβαρές συνέπειες, αφού η επιδείνωση της υγείας τους, επιπλέον του κοινωνικού κόστους (αποχή από την εργασία, κοινωνική απομόνωση και κατάθλιψη, επιδόματα αναπηρίας, πρόωρες αναπηρικές συντάξεις) σημαίνει μεγάλο οικονομικό κόστος και για το σύστημα υγείας εξαιτίας της χορήγησης περισσότερων φαρμάκων, των νοσηλειών, των εγχειρήσεων κ.ά.». «Αυτή ακριβώς», τόνισε η κ. Κουτσογιάννη, «θεωρούμε πλέον ότι είναι η σημαντικότερη πρόκληση για την πολιτεία σήμερα, ακόμα και σε αυτές τις δύσκολες οικονομικές συγκυρίες: Το αγαθό της υγείας αποτελεί τελικά κόστος για την πολιτεία ή επένδυση για το μέλλον;» συμπλήρωσε η κα Κουτσογιάννη.

Κλείνοντας, ο κ. Μπούμπας υπογράμμισε ότι σε κάθε περίπτωση, η αναζήτηση της συμβουλής του ειδικού ρευματολόγου συμβάλλει στην έγκαιρη διάγνωση και την επιλογή της πιο αποτελεσματικής θεραπείας, που θα ανακουφίσει τον ασθενή και θα προλάβει την αναπηρία.

 

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Περιεμμηνόπαυση: Ερωτήσεις που πρέπει να κάνετε στον γυναικολόγο σας
ECDC: Σημαντική αύξηση κρουσμάτων συγκυτιακού ιού - Ποιους απειλεί ο RSV
Διοικητές νοσοκομείων: Παράδοξα και αντιφάσεις ενός διαγωνισμού