Η διαδικασία της σύνθεσης των οστών και ανάπτυξης ενός υγιούς σκελετού (οστεοποίηση), ξεκινά από την εμβρυϊκή ηλικία και ολοκληρώνεται στην ηλικία περίπου των 25 ετών, οπότε και οι γυναίκες έχουν τη μέγιστη οστική πυκνότητα.

Αυτό σημαίνει ότι μέχρι τα 25 ο οργανισμός χρησιμοποιεί το ασβέστιο για να ΄χτίζει΄ τα οστά του.

Με την πρόοδο της ηλικίας το ασβέστιο που λαμβάνουμε από τη διατροφή μας, χρησιμοποιείται κυρίως για τη διατήρηση της οστικής πυκνότητας. Μετά την ηλικία αυτή, όσο ασβέστιο και εάν λάβει κάποιος δεν πρόκειται να αποκτήσει πιο γερό σκελετό, απλώς χρειάζεται μία συγκεκριμένη ποσότητα, ώστε να συντηρήσει τον ήδη υπάρχοντα σε καλή κατάσταση.

Κάθε χρόνο είναι περισσότερες οι γυναίκες που θα υποστούν οστεοπορωτικό κάταγμα, από αυτές που θα προσβληθούν από εγκεφαλικό, καρδιακή προσβολή και καρκίνο του μαστού αθροιστικά. Σύμφωνα με το Διεθνές Ίδρυμα Οστεοπόρωσης, περίπου το 40% του συνόλου των γυναικών άνω των 50 ετών θα σπάσουν κάποιο κόκαλο εξαιτίας οστεοπόρωσης.

Μάλιστα, οι πιθανότητες να υποστεί μια γυναίκα οστεοπόρωση αυξάνουν κατά 50% εάν είχε και η μητέρα της, ενώ αν είχε και η γιαγιά της, η πιθανότητα αυτή ανεβαίνει στο 75%.

Εκτός από την έλλειψη οιστρογόνων σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση και το δευτερογενή υπερπαραθυρεοειδισμό σε άνδρες και γυναίκες άνω των 70 ετών που είναι βασικές αιτίες ‘νοσηρής’ οστεοπόρωσης, ολοένα και αυξανόμενες είναι οι ενδείξεις από τις επιστημονικές μελέτες πως η διατροφή και η άσκηση είναι δύο σημαντικοί παράγοντες οι οποίοι μπορούν να αναστείλουν ή να επιτείνουν την εμφάνιση της οστεοπόρωσης.

Η φροντίδα για την πρόληψη και αντιμετώπισή της πρέπει να αρχίζει από την παιδική και εφηβική ηλικία. Η συνεχής, τακτική και προσαρμοσμένη στην κάθε ηλικία σωματική άσκηση και άθληση σε συνδυασμό με σωστή διατροφή πλούσια σε γαλακτοκομικά προϊόντα και ασβέστιο και πτωχή σε πρωτεΐνες, χωρίς οινοπνευματώδη και κάπνισμα, θα χαρίσει γερά οστά.

Διατροφή και  Άσκηση

Εκτός από τα γαλακτοκομικά, άλλες πλούσιες τροφές σε ασβέστιο είναι τα πράσινα λαχανικά, τα ψάρια που τρώγονται με το κόκαλο, τα αμύγδαλα, ενώ πρόσφατα στο εμπόριο κυκλοφορούν διάφορες τροφές εμπλουτισμένες σε ασβέστιο. Η μέση ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου υπολογίζεται στα 600 mg.

Γενικότερα, πάντως, οι γυναίκες χρειάζονται περισσότερο ασβέστιο από τους άντρες, ενώ κρίσιμες περίοδοι θεωρούνται οι ηλικίες μέχρι τα 25, η εγκυμοσύνη και η εμμηνόπαυση.

Το ασβέστιο, εκτός από δομικό συστατικό, είναι επίσης απαραίτητο σε ζωτικές λειτουργίες, όπως η συστολή των μυών, η μετάδοση των νευρικών εντολών, η λειτουργία της καρδιάς, η πήξη του αίματος και οι εκκρίσεις των αδένων.

Επίσης, η βιταμίνη D παίζει σημαντικό ρόλο για την οστεοπόρωση. Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη βιταμίνης D για άτομα ηλικίας από 51 μέχρι 70 ετών είναι 400 ΙU, ενώ σε άτομα άνω των 70 ανέρχεται σε 600 ΙU. Ωστόσο, υπάρχουν έρευνες που δείχνουν ότι υψηλότερες δόσεις βιταμίνης D σε άτομα άνω των 65 ετών αποδεικνύονται ιδιαίτερα ωφέλιμες για τη μείωση του κινδύνου για κατάγματα.

Ιδιαίτερα πλούσιες σε βιταμίνη D τροφές είναι τα λιπαρά ψάρια, τα ιχθυέλαια και το συκώτι, ενώ συνήθως το γάλα, κάποιες μαργαρίνες, τα δημητριακά και διάφοροι χυμοί εμπλουτίζονται σε βιταμίνη D.

Σε ότι αφορά στην άσκηση, οποιαδήποτε μυϊκή δραστηριότητα δημιουργεί ‘στρες’ στις εκφύσεις και τις καταφύσεις των μυών, έχει ως αποτέλεσμα το νευρικό σύστημα να ‘διατάσσει’ την ενίσχυση του οστού. Έτσι, η άσκηση εναντίον της βαρύτητας (π.χ.

τρέξιμο και περπάτημα) καθυστερεί την απώλεια οστικής μάζας και αυξάνει την απορρόφηση του ασβεστίου.

Θεραπεία: Η νέα θεραπεία με μία μόνο ένεση το χρόνο

Σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης, καθώς και στην πρόληψη καταγμάτων (και επανακαταγμάτων), παίζει η λήψη της κατάλληλης θεραπείας, αλλά και η συμμόρφωση του ασθενούς σε αυτή. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι ασθενείς δυσκολεύονται να συμμορφωθούν με τις υπάρχουσες από του στόματος θεραπείες.

Η ελλιπής λήψη της θεραπευτικής αγωγής μειώνει σημαντικά την αποτελεσματικότητά της, αυξάνοντας τον κίνδυνο κατάγματος. Τα αποτελέσματα πρόσφατης μελέτης του Διεθνούς Ιδρύματος Οστεοπόρωσης είναι αποθαρρυντικά: 60% των ασθενών που λαμβάνουν εβδομαδιαία αγωγή με διφωσφονικά και 80% των ασθενών που λαμβάνουν ημερήσια αγωγή διακόπτουν την θεραπεία τους μέσα σε ένα χρόνο.

Επιπλέον, άλλη μελέτη δείχνει ότι μόνο το 56,6% των ασθενών που λάμβανε μηνιαία αγωγή με διφωσφονικά συνέχισε τη θεραπεία μετά από έξι μήνες.Στην Ελλάδα, τα στοιχεία επιβεβαιώνουν τη μη-συμμόρφωση των ασθενών στη θεραπεία: 74% των γυναικών με διαγνωσμένη οστεοπόρωση διακόπτει τη θεραπεία για διάφορους λόγους.

Η νέα αγωγή, Aclasta (ζολεδρονικό οξύ), σε αντίθεση με τις υπάρχουσες θεραπείες, χορηγείται με έγχυση μόνο μία φορά το χρόνο, προσφέροντας 100% συμμόρφωση του ασθενή και κατά συνέπεια αυξημένη ασφάλεια από τα κατάγματα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα τριετούς μελέτης, μειώνει τον κίνδυνο των κλινικών σπονδυλικών καταγμάτων σε ποσοστό που φθάνει το 75% και των καταγμάτων του ισχίου κατά 40%.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 20% των γυναικών που αναπτύσσουν κάταγμα ισχίου πεθαίνουν σε ένα χρόνο, ενώ οι θάνατοι συνεπεία καταγμάτων φαίνεται στατιστικά να είναι πολύ περισσότεροι απ’ ότι από καρκίνο του μαστού.

Μάλιστα, η πρόσφατη έγκριση για κάταγμα ισχίου μικρής βίας από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ διεύρυνε την ένδειξη της ετήσιας θεραπείας με Aclasta.

Η απόφαση του FDA βασίζεται στα δεδομένα ασφάλειας και αποτελεσματικότητας από τη μελέτη- ορόσημο σχετικά με τα επανακατάγματα που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση ‘The New England Journal of Medicine’, η οποία καταδεικνύει μια σημαντική μείωση της τάξεως του 35% του κινδύνου νέων κλινικών καταγμάτων σε ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία με Aclasta.

‘Οι συνέπειες της οστεοπόρωσης μπορεί να είναι καταστροφικές, ιδιαίτερα όσον αφορά στα κατάγματα ισχίου. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, λίγοι ασθενείς λαμβάνουν θεραπεία για την πρόληψη επανακαταγμάτων μετά από κάταγμα ισχίου’, δήλωσε ο Δρ Kenneth G.

Saag, καθηγητής Ιατρικής και Επιδημιολογίας, Τμήμα Κλινικής Ανοσολογίας και Ρευματολογίας, στο Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα στο Birmingham. ‘Στην πρώτη κλινική δοκιμή μεγάλης κλίμακας στο είδος της, τα συγκεκριμένα δεδομένα υποστηρίζουν μια αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή για ασθενείς μετά από κάταγμα ισχίου’ λέει ο ίδιος.

Τι πρέπει να γνωρίζουμε για την οστεοπόρωση

Στην οστεοπόρωση αναγνωρίζονται δυο τύποι:

  • Ο τύπος Ι, ο οποίος εμφανίζεται σε σχετικά νέες γυναίκες σαν αποτέλεσμα πρόωρης εμμηνόπαυσης ή μετά από υστερεκτομή και καθιστά εύθραυστα τα σπογγώδη οστά (π.χ. σπονδυλική στήλη). Η κύρια αιτία πρόκλησης σε αυτή την περίπτωση είναι έλλειψη οιστρογόνων.
  • Ο τύπος ΙΙ ή γεροντική οστεοπόρωση. Προσβάλλει άντρες και γυναίκες, συνήθως μετά τα εβδομήντα έτη ζωής και αφορά κυρίως τα φλοιώδη οστά (π.χ. μηριαίο οστό και γενικά τα περιφερικά οστά). Προκαλείται δε, κυρίως από δευτερογενή υπερπαραθυρεοειδισμό.

Η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται ως ασυμπτωματική νόσος, καθώς δεν είναι απαραίτητο να εμφανίζει συμπτώματα, ειδικά στα πρώτα στάδια, αφού δεν είναι από μόνη της επίπονη. Ενδείξεις μπορεί να είναι μείωση του ύψους, σπονδυλικό άλγος ή μηχανικές αλλαγές (κύφωση, σκολίωση).

Όλα είναι αποτέλεσμα μικροφθοράς των ‘αραιών’ πλέον οστών. Το κύριο χαρακτηριστικό, όμως, της οστεοπόρωσης είναι το ιστορικό καταγμάτων, συχνά, χωρίς ιδιαίτερη αιτία. Τα οστά του βραχίονα και του καρπού, τα πλευρά και οι σπόνδυλοι και ο λαιμός του μηρού, αποτελούν τις πιο ύποπτες περιοχές για κατάγματα, τα οποία όχι μόνον προκαλούνται εύκολα, αλλά καθυστερούν και στην επούλωσή τους.

Λόγω της ασυμπτωματικής φύσης της, η οστεοπόρωση συχνά διαγιγνώσκεται καθυστερημένα. Συνιστάται, λοιπόν, σε άτομα που ανήκουν στις ομάδες κινδύνου και πάντα σε γυναίκες άνω των 40 ετών, να συμβουλεύονται τους ειδικούς γιατρούς.

Η διάγνωση γίνεται, κυρίως, με τη μέτρηση της οστεϊκής μάζας, μια ανώδυνη διαδικασία, που, επίσης, χρησιμεύει και για την εκτίμηση των αποτελεσμάτων της θεραπευτικής αγωγής. Οι ακτινογραφίες είναι χρήσιμο εργαλείο, αλλά δεν αποτελούν αξιόπιστη πηγή από μόνες τους.

Άλλοι παράγοντες κινδύνου

Οι προδιαθεσικοί παράγοντες, γενετικοί, υπογοναδισμός, έλλειψη βιταμίνης D, ηλικία, φυλή, φύλο, προηγούμενα κατάγματα, κάπνισμα, κατάχρηση καφεΐνης, κατάχρηση αλκοόλ, χρήση ή κατάχρηση ηρεμιστικών και αντικαταθλιπτικών, μικρό βάρος, έλλειψη ασβεστίου, καθιστικός τρόπος ζωής, χρόνια προβλήματα υγείας, προηγούμενος υπερθυρεοειδισμός, χρήση ή κατάχρηση κορτιζόνης, υψηλό ανάστημα.

Για τη διατροφική παρέμβαση για την πρόληψη και αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες μίλησε χθες σε εκδήλωση του Ελληνικού Συλλόγου Ασθενών με Οστεοπόρωση(http://www.osteocare.gr/) ο Ιωάννης Μανιός, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας- Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο:

Παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση

Διατροφή. Το ασβέστιο και η βιταμίνη D αποτελούν σημαντικά θρεπτικά συστατικά για τον οστικό μεταβολισμό και η ανεπαρκής πρόσληψή τους επηρεάζει δυσμενώς τα επίπεδα οστικής μάζας, τόσο κατά την εφηβεία και τη νεαρή ενήλικο ζωή όσο και μετά την εμμηνόπαυση.

Φυσική Δραστηριότητα. Τα χαμηλά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας επιδρούν αρνητικά στα επίπεδα της οστικής μάζας σε όλη τη διάρκεια της ζωής.

Άλλοι Συμπεριφοριστικοί παράγοντες. Το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ (>3-4 μερίδες/ ημέρα) και καφεΐνης (>4 φλιτζάνια καφέ/ ημέρα) επιδρούν αρνητικά στα επίπεδα της οστικής μάζας.

Έμμηνος ρύση και Χρήση φαρμάκων.

Πληθυσμός Μελέτης

Στη μελέτη αυτή, που είχε χρονική διάρκεια ενός έτους, συμμετείχαν συνολικά 101 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, ηλικίας 55 έως 65 ετών, οι οποίες χωρίστηκαν σε 3 ομάδες.

1η Ομάδα (Ομάδα Διατροφής-ΟΔ): έλαβε μέρος σε πρόγραμμα διατροφικής παρέμβασης, κατά το οποίο χορηγήθηκαν ημερησίως 3 μερίδες εμπλουτισμένων με ασβέστιο και βιταμίνη D γαλακτοκομικών προϊόντων ΝΟΥΝΟΥ Calciplus,
2η Ομάδα (Ομάδα Ασβεστίου-ΟΑ): λάμβανε ημερησίως ένα συμπλήρωμα ασβεστίου
3η Ομάδα (Ομάδα Ελέγχου-ΟΕ): δεν έγινε καμία παρέμβαση

Αποτελέσματα

Τα ευρήματα της παρούσας μελέτης έδειξαν πιο ευνοϊκές αλλαγές στις μετρήσεις οστικής μάζας για τα άτομα της ΟΔ, κατά τη διάρκεια των 12 μηνών.

Συγκεκριμένα, για την ολική οστική πυκνότητα παρατηρήθηκε σημαντικά υψηλότερη αύξηση (+1,5%) στις γυναίκες της ΟΔ, σε σύγκριση τόσο με την ΟΑ, όπου σημειώθηκε μικρή αύξηση (+0,5%) όσο και με την ΟΕ (-0,7%).

Όσον αφορά την περιοχή της λεκάνης, παρατηρήθηκε σημαντικά μεγαλύτερη αύξηση (+0,9%) στην οστική πυκνότητα των γυναικών της ΟΔ, σε σύγκριση με την ΟΑ, όπου η αύξηση ήταν μικρότερη (+0,4%) αλλά και με την ΟΕ, όπου βρέθηκε μείωση (-0,3%).

Τέλος, ανάλογα ήταν και τα ευρήματα για την περιοχή της σπονδυλικής στήλης, όπου στην ΟΔ σημειώθηκε σημαντική αύξηση (+4,7%), σε σύγκριση με την ΟΑ στην οποία η αύξηση ήταν μικρότερη (+0,7%) και με την ΟΕ στην οποία παρατηρήθηκε μείωση (-3,9%)

Συμπεράσματα

Τα παραπάνω στοιχεία επιβεβαιώνουν την ευεργετική δράση του ισορροπημένου τρόπου ζωής και διατροφής με επαρκή πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D από εμπλουτισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα, στην πρόληψη και αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης.

Υιοθετώντας κάποιες απλές αλλαγές στο καθημερινό μας πρόγραμμα, μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά τον κίνδυνο για οστεοπορωτικά κατάγματα και παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης, και, πάνω απ’ όλα, να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής μας.

Ο κ. Νίκος Παπαιωάννου αναπλ. καθηγητής Ορθοπαιδικής Πανεπιστημίου Αθηνών παρουσίασε το ’ολοκληρωμένο το σύμπλεγμα των επίσημων φορέων που αφορούν την σκελετική υγεία και πιο συγκεκριμένα την οστεοπόρωση’.

1.Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος
2.Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Μεταβολισμού των Οστών
3.Ελληνικό Ίδρυμα Οστεοπόρωσης
4.Ελληνικός Σύλλογος Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση

*ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος
’Θ. Γαροφαλίδης’
Διευθυντής: Ν. Παπαϊωάννου
Νοσοκομείο ΚΑΤ, 145 61, Κηφισιά

Ι. Δραστηριότητες και Λειτουργία

Το Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων του Μυοσκελετικού Συστήματος (ΕΕΠΜΣ) λειτουργεί από το έτος 1979. Αρχικά ως τμήμα της Ορθοπεδικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και από το 1992 (Προεδρικό Διάταγμα 25/ΦΕΚ 6, τεύχος Πρώτο, 30/1/92) είναι ένα αυτόνομο Εργαστήριο του Χειρουργικού Τομέα της Ιατρικής Σχολής και το οποίο είναι εγκατεστημένο σε ένα ανεξάρτητο κτίριο στον χώρο του Νοσοκομείου ΚΑΤ.

Από την ίδρυσή του μέχρι το 2008 Διευθυντής του Εργαστηρίου ήταν ο Καθηγητής κος Γεώργιος Π. Λυρίτης, ο οποίος και έχει συμβάλει καθοριστικά στην πρόοδο και επιστημονική ακτινοβολία του Εργαστηρίου.

Οι βασικοί στόχοι της δραστηριότητας του είναι:

1. Η έρευνα των παθογενετικών μηχανισμών των νοσημάτων του μυοσκελετικού συστήματος στα οποία περιλαμβάνονται παθήσεις των οστών, των αρθρώσεων και των μυών.
2. Η έρευνα της αποτελεσματικότητας των υπαρχουσών θεραπευτικών μεθόδων για τα νοσήματα αυτά, καθώς επίσης την ανάπτυξη νέων μεθόδων πρόληψης και θεραπείας.


3. Η επιδημιολογία αλλά και οι κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις αυτών των νοσημάτων αυτών.
4. Προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών της Ιατρικής Σχολής με θέμα: ‘Μεταβολικά Νοσήματα των οστών’. Υπεύθυνος: Καθηγητής Γεώργιος Π.

Λυρίτης.
5. Η εκπαίδευση φοιτητών και νέων επιστημόνων στα γνωστικά αντικείμενα που καλύπτει.
6. Η παροχή υπηρεσιών σε ασθενείς του νοσοκομείου ΚΑΤ που πάσχουν από μεταβολικά νοσήματα των οστών.
7.

Η συμβουλευτική υπηρεσία προς το Υπουργείο Υγείας, ως Εθνικό Κέντρο Αναφοράς για τα Νοσήματα του Μυοσκελετικού Συστήματος (Υ3α/5048/7-11-95 απόφαση του Υπουργού Υγείας) με σκοπό τη συμβολή στην έρευνα, τυποποίηση μεθόδων, συλλογή στοιχείων, ενημέρωση και πρόληψη των νοσημάτων αυτών.

ΙΙ. Τμήματα

Προς εξυπηρέτηση των ανωτέρω στόχων έχουν αναπτυχθεί και λειτουργούν τα ακόλουθα τμήματα:

1. Τμήμα Κλινικών Ερευνών, σχετικές με Μεταβολικά Νοσήματα των Οστών
Το τμήμα αυτό είναι προσανατολισμένο στις κλινικές μελέτες σχετικά με τον οστικό μεταβολισμό. Είναι άμεσα συνδεδεμένο με το Ιατρείο Οστεοπόρωσης του Νοσοκομείου ΚΑΤ, που εξυπηρετεί περίπου 10.000 ασθενείς ετησίως σε συνεργασία και με τα εργαστηριακά τμήματα οστικής πυκνομετρίας και απεικονιστικής έρευνας των οστών, το βιοχημικό τμήμα και το τμήμα οστικής ιστομορφομετρίας.

2. Τμήμα Εμβιομηχανικής και Κινησιολογίας
Με ειδικό εξοπλισμό, υπολογισμού την αντοχής των οστών και γενικότερα των μηχανικών ιδιοτήτων του μυοσκελετικού συστήματος.

3. Τμήμα εξειδικευμένων Βιοχημικών εξετάσεων
Το τμήμα αυτό ασχολείται με τις βιοχημικές εξετάσεις ελέγχου του ισοζυγίου του ασβεστίου και τους βιοχημικούς οστικούς δείκτες.

4. Τμήμα παθολογοανατομικών εξετάσεων και οστικής ιστομορφομετρίας

5. Τμήμα οστικής πυκνομετρίας(DEXA) και ποσοτικής υπολογιστικής τομογραφίας (pQCT)

6. Τμήμα Τεκμηρίωσης και Ιατρικής Στατιστικής

7. Τμήμα Αγγειακής Μικροχειρουργικής
Στο τμήμα αυτό, που εκτελούνται πειράματα στεγάζεται στο πειραματικό χειρουργείο και συνεπικουρείται από την κλινική άκρας χειρός και μικροαγγειακής χειρουργικής του Νοσοκομείου ΚΑΤ.

Παρέχεται συνεχής εκπαίδευση νέων χειρουργών και ορθοπεδικών στην τεχνική της μικροαγγειακής χειρουργικής. Το τμήμα διαθέτει επαρκή εξοπλισμό σε χειρουργικά μικροσκόπια και εργαλεία.

8. Πειραματικό Χειρουργείο
Το πειραματικό χειρουργείο του ΕΕΠΜΣ είναι καλά οργανωμένο με 2 χειρουργικές αίθουσες και μια βοηθητική που χρησιμεύει για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

9. Χώροι διαμονής πειραματόζωων
Στο τμήμα αυτό εξασφαλίζονται οι συνιστώμενες προδιαγραφές για τη διαμονή πειραματόζωων κυρίως επίμυες και κουνέλια.

ΙΙΙ. Εκπαίδευση

Εκπαίδευση φοιτητών
Πρόγραμμα συνεχούς εκπαίδευσης στα μεταβολικά
Μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών
Εκπόνηση Διατριβών
Οργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων

Το ΕΕΠΜΣ έχει πλούσιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Εκτός από τις δύο εβδομαδιαίες δίωρες επιστημονικές συγκεντρώσεις, οργανώνονται τουλάχιστον δύο ετήσια εβδομαδιαία σεμινάρια επί θεμάτων σχετικών με τα Μεταβολικά Νοσήματα των Οστών.

ΙV. Προσωπικό

Το μόνιμο προσωπικό του ΕΕΠΜΣ (συνολικά 30 άτομα) αποτελείται από μόνιμα στελέχη τoυ Πανεπιστημίου, από μόνιμους υπαλλήλους του Νοσοκομείου ΚΑΤ, από επιστημονικούς συνεργάτες και από απασχολούμενους ερευνητικών προγραμμάτων.


Το επιστημονικό προσωπικό του ΕΕΠΜΣ αποτελείται από 12 άτομα (1 διευθυντή, 1 κτηνίατρο, 2 ενδοκρινολόγους, 3 ορθοπεδικούς, 1 ρευματολόγο, 1 φυσικό ιατρικής φυσικής,1 βιοχημικό, 1 παθολογοανατόμο και 1 μαθηματικό με εξειδίκευση στην βιοϊατρική στατιστική).

Επιπλέον, απασχολούνται 2-4 μεταπτυχιακοί φοιτητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με αντικείμενο την εκπόνηση διπλωματικής ή/και διδακτορικής διατριβής τους.

V. Συνεργατικές Δραστηριότητες

Το ΕΕΠΜΣ υποστηρίζει τις επιστημονικές δραστηριότητες διάφορων μη κερδοσκοπικών επιστημονικών εταιρειών και συγκεκριμένα:
1) της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Μεταβολισμού των Οστών (ΕΕΜΜΟ)
2) του Ελληνικού Ιδρύματος Οστεοπόρωσης (ΕΛΙΟΣ)
3) του Ελληνικού Συλλόγου Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση.

VI. Δημοσιεύσεις

Το ΕΕΠΜΣ συνεργάζεται με άλλα αντίστοιχα εργαστήρια της Ευρώπης (σε κοινά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης), των ΗΠΑ και άλλων ηπείρων. Το επιστημονικό προσωπικό του ΕΕΠΜΣ έχει δημοσιεύσει περίπου 100 επιστημονικές εργασίες σε επίσημα διεθνή ιατρικά περιοδικά, για τις οποίες έχει λάβει περίπου 1000 βιβλιογραφικές αναφορές (citations).


Ειδήσεις υγείας σήμερα
ΕΔΟΕΑΠ - ΤΥΠΕΤ στις ρυθμίσεις ΕΟΠΥΥ για τη φαρμακευτική δαπάνη - Γεωργιάδης: Θα βγουν κερδισμένοι
Μιχ. Γιαννάκος: Γιατί είναι χαμηλή η συμμετοχή στις απεργίες των υγειονομικών
Οι συμπεριφορές που επιδεινώνουν την κατάθλιψη