Η αγορά φαρμάκου ζητά αλλαγές

Την κεφαλαιοποίηση της επιτυχούς αναμέτρησης που είχε η χώρα με την πανδημία του κορωνοϊού, με μια σειρά στοχευμένων παρεμβάσεων για τη δημιουργία ενός βιώσιμου και αποδοτικού Εθνικού Συστήματος Υγείας προς όφελος των ασθενών και της ελληνικής οικονομίας, ζητά η αγορά του φαρμάκου. Όπως τονίζουν παράγοντες της αγοράς, η αναπροσαρμογή, η καινοτομία, ο έλεγχος και η συνυπευθυνότητα είναι οι τέσσερις λέξεις που πρέπει να συνθέτουν την επόμενη μέρα για το φάρμακο και την υγεία στη χώρα, τονίζοντας ότι τώρα είναι η ώρα να μπει ένα οριστικό τέλος σε χρόνιες παθογένειες που ακόμη επιβιώνουν.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, απαιτείται πρωτίστως η αναπροσαρμογή του προϋπολογισμού για τη φαρμακευτική δαπάνη. Δηλαδή εκ νέου καθορισμός του ύψους της, καθώς έχει αποδειχτεί ότι το υπάρχον πλαίσιο είναι ανεπαρκές, αφού δεν καλύπτει τις ανάγκες των ασθενών. Στο πλαίσιο αυτό, είναι επιτακτική η αναπροσαρμογή της δαπάνης ανά θεραπευτική κατηγορία, δηλαδή να γνωρίζει κάποιος με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα τι πρέπει να ξοδέψει στις διάφορες παθήσεις.

Επιπροσθέτως, οι δαπάνες που γίνονται για την πρόληψη της υγείας πρέπει να χρηματοδοτούνται από διαφορετικό κονδύλι. Αυτό πρέπει να ορίζεται ανάλογα με τις ανάγκες του πληθυσμού, λαμβάνοντας όμως υπόψη και έκτακτες περιστάσεις, όπως αυτή που έζησε τελευταία η χώρα με την πανδημία.

Άρα, εξηγούν, τα εμβόλια δεν είναι δαπάνη για θεραπεία, αλλά για πρόληψη, και πρέπει να χρηματοδοτούνται από διαφορετικό κονδύλι. Τα ίδια πρέπει να ισχύσουν και για τα έξοδα που γίνονται για κοινωνικούς σκοπούς, όπως οι ανασφάλιστοι, οι ευάλωτες ομάδες κ.ά., δηλαδή να χρηματοδοτούνται από άλλα κονδύλια κοινωνικής πρόνοιας, γιατί είναι αδύνατο να προβλεφθούν. Όσον αφορά τον όρο της καινοτομίας, υποστηρίζουν ότι μέσα από την εφαρμογή «καινοτόμων λύσεων» μπορεί να ελεγχθεί η δαπάνη. Και αυτό μπορεί να γίνει αφενός με την αξιοποίηση των δεδομένων από το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, το οποίο θεωρείται ένα από τα καλύτερα στον κόσμο, αφετέρου μέσα από τα θεραπευτικά πρωτόκολλα που πρέπει να γίνουν υποχρεωτικά (επιλογή δραστικής ουσίας, δοσολογίας κ.λπ.).

Ο έλεγχος

Ωστόσο, όπως λένε, η Ελλάδα θα χάσει την ευκαιρία να δομήσει ένα αποδοτικό και βελτιωμένο σύστημα υγείας αν δεν υπάρξει έλεγχος. Έλεγχος για την εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας και έλεγχος όλων των παραγόντων της αγοράς ότι αυτή εφαρμόζεται. Στο ίδιο μήκος κύματος, απαιτείται εφαρμογή των θεραπευτικών πρωτοκόλλων από τους θεράποντες ιατρούς, καθώς και αυστηρός έλεγχος στην εφαρμογή και διάθεση των φαρμάκων από τα κανάλια διανομής με βάση την ισχύουσα νομοθεσία (κανένα φάρμακο χωρίς ιατρική συνταγή).

Δυστυχώς, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, το σύστημα που εφαρμόζεται σήμερα για τον έλεγχο στον χώρο του φαρμάκου, εφαρμόζεται μονομερώς στη βιομηχανία και στα φαρμακεία, ενώ το μέτρο του clawback αποκλειστικά στη φαρμακοβιομηχανία. Η φετινή υπέρβαση που θα κληθεί να επιστρέψει η βιομηχανία εκτιμάται ότι θα είναι πάνω από 1,5 δισ. ευρώ, από 1,2 δισ. ευρώ που ήταν πέρσι.

Αυτό σημαίνει ότι η χρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης γίνεται σήμερα σχεδόν ισότιμα από τη βιομηχανία και από το κράτος. Είναι απαραίτητο, λοιπόν, να οριστεί το μέγιστο επίπεδο της αυτόματης επιστροφής, όπως γίνεται σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, ώστε να υπάρχει συνυπευθυνότητα για την επίτευξη του στόχου της φαρμακευτικής δαπάνης.

Τι ζητούν τα θεσμικά όργανα

Ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΦΕΕ) προτείνει επτά πυλώνες δράσης για την ανοικοδόμηση της φαρμακευτικής πολιτικής, θεωρώντας ότι με την υλοποίησή τους η Ελλάδα θα αποκτήσει ένα ισχυρό και αποδοτικό Εθνικό Σύστημα Υγείας:

Ο πρώτος πυλώνας αφορά στον επαναπροσδιορισμό του φαρμακευτικού προϋπολογισμού, λαμβάνοντας υπόψη ιστορικά, επιδημιολογικά και δημογραφικά δεδομένα, αλλά και την είσοδο νέων φαρμάκων (horizon scanning), καθώς και τη λήξη της πατέντας παλαιότερων.
Ο δεύτερος πυλώνας εστιάζεται στην ενίσχυση των προσπαθειών για την αύξηση της αποτελεσματικότητας ως αναγκαίας προϋπόθεσης προκειμένου η χώρα να αποκτήσει ένα ορθολογικό και αποδοτικό δημόσιο σύστημα υγείας. Η προτεινόμενη επίτευξη του στόχου εδράζεται σε μια νέα αρχιτεκτονική διαχείρισης ασθενών, που αντικαθιστά το νοσοκομειοκεντρικό σύστημα και προβλέπει τη ριζική αλλαγή της νοοτροπίας χρήσης φαρμάκων.
Ο τρίτος πυλώνας αφορά στην επαναξιολόγηση του μηχανισμού επιστροφών (clawback), του οποίου το συνεχώς και ανεξέλεγκτα αυξανόμενο ύψος αποτελεί βασική απειλή της βιωσιμότητας του συστήματος. Όπως σημείωσαν οι εκπρόσωποι του Συνδέσμου, ο σημερινός μηχανισμός διαιωνίζει τις παθογένειες, αφού απλώς μετακυλίει το κόστος στις φαρμακευτικές επιχειρήσεις.
Ο τέταρτος πυλώνας αφορά στην ενίσχυση της πρόσβασης των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες, μέσω μιας αποτελεσματικής, δυναμικής και συνεχούς διαδικασίας Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (Health Technology Assessment - HTA).
Ο πέμπτος πυλώνας αφορά τη δημιουργία ενός σταθερού θεσμικού και φορολογικού περιβάλλοντος και τη θέσπιση ευνοϊκών κινήτρων (φορολογικά, οικονομικά, θεσμικά κ.ά.), έτσι ώστε να προσελκύσει επενδύσεις υψηλής αξίας και αποδοτικότητας, να επαναφέρει μέρος του επιστημονικού δυναμικού που έφυγε στο εξωτερικό κ.ά.
Ο έκτος πυλώνας είναι η περαιτέρω αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών στη λειτουργία και διακυβέρνηση όλων των οργανισμών που εμπλέκονται στην αλυσίδα της ελληνικής υγειονομικής περίθαλψης.
Ο έβδομος πυλώνας αφορά στην προώθηση ενός ισχυρού πλαισίου συνεργασίας φαρμακοβιομηχανίας και πολιτείας για την προαγωγή της κοινωνικής υπευθυνότητας και αλληλεγγύης.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι προτάσεις της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας όπως εκφράζονται από την Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ). Πρόσφατα και αυτή εξέφρασε την έντονη δυσαρέσκειά της για την υποχρηματοδότηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, η οποία οδηγεί σε μαρασμό την ελληνική παραγωγική φαρμακοβιομηχανία.

Στο πλαίσιο αυτό, ζήτησε την άμεση υλοποίηση μιας σειράς παρεμβάσεων όπως:

Εξασφάλιση ρεαλιστικής επαρκούς χρηματοδότησης των φαρμακευτικών δαπανών του ΕΟΠΥΥ και των νοσοκομείων, ειδικά σε ό,τι αφορά στα εμβόλια και τους ανασφάλιστους.
Δραστική ενίσχυση του ποσού των συμψηφισμών μεταξύ επενδύσεων και clawback.
Υπολογισμό του clawback σε τιμές ex-factory όπως αυτό αναλογεί.