Το ενώτιον (σκουλαρίκι) είναι γνωστό, στο Δυτικό κυρίως κόσμο, ως γυναικείο κόσμημα που φοριέται στο αυτί. Τα πρώτα σκουλαρίκια χρονολογούνται ήδη από την εποχή του Χαλκού και είχαν πέραν του κοσμητικού χαρακτήρα και θρησκευτικές ιδιότητες.
Στο πέρασμα των αιώνων το μέγεθος, το σχήμα και η διάδοση των σκουλαρικιών επηρεάζονταν από τα ήθη και την αισθητική της κάθε εποχής. Έτσι για παράδειγμα με τον συντηρητισμό που επικράτησε τον Μεσαίωνα εξαφανίσθηκαν, για να επανέλθουν θριαμβευτικά την Αναγέννηση.
Εκτός από το λοβό του αυτιού έχουν χρησιμοποιηθεί και σε άλλα σημεία του σώματος για την τοποθέτηση σκουλαρικιών, όπως για παράδειγμα η μύτη, η γλώσσα, οι θηλές των μαστών, ο ομφαλός και τα γεννητικά όργανα. Η πρακτική αυτή είναι συχνότερη σε χώρες του Νότιου Ειρηνικού και του Ινδικού Ωκεανού.

Τα τελευταία χρόνια είτε ακολουθώντας τα κελεύσματα της μόδας είτε ως συμβολική εκδήλωση διαφοροποίησης από τον συμβατικό τρόπο ζωής, ολοένα και περισσότεροι νέοι, γυναίκες και άνδρες, τρυπούν όχι μόνο τα αυτιά τους, αλλά και άλλα σημεία του σώματός τους, για να τοποθετήσουν ένα ή και περισσότερα σκουλαρίκια. Αυτή λοιπόν η συνήθεια που διαμορφώνεται στις σύγχρονες κοινωνίες δυστυχώς δεν είναι άμοιρη σοβαρών ιατρικών προβλημάτων.

Την αφορμή για τη συγγραφή αυτού του άρθρου την έδωσε μία επιπλοκή, που παρουσιάσθηκε μετά από τρύπημα αυτιού για την τοποθέτηση σκουλαρικιών σε μία νέα κοπέλα 30 ετών. Πρόκειται για την εμφάνιση ενδοκαρδίτιδας (λοίμωξη των καρδιακών βαλβίδων, που έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή αυτών), μίας επιπλοκής ιδιαιτέρως σπάνιας μετά από τρύπημα για τοποθέτηση σκουλαρικιού, δεδομένου ότι μόνο δύο άλλες παρόμοιες περιπτώσεις έχουν περιγραφεί στη διεθνή βιβλιογραφία. Η συγκεκριμένη γυναίκα εμφάνισε ενδοκαρδίτιδα της τριγλώχινος βαλβίδας από σταφυλόκκοκο δύο εβδομάδες μετά από το τρύπημα των λοβών των αυτιών της και αφού είχε προηγηθεί τοπική λοίμωξη από τον ίδιο παθογόνο μικροοργανισμό. Η νόσος έκανε την εμφάνισή της με πυρετό που δεν ανταποκρινόταν στα συνήθη από του στόματος αντιβιοτικά σκευάσματα, ο οποίος διήρκησε ένα μήνα πριν την είσοδο της ασθενούς στο νοσοκομείο. Με τη βοήθεια του υπερηχογραφήματος διαπιστώθηκε η ύπαρξη εκβλαστήσεων (χαρακτηριστικές για την ενδοκαρδίτιδα μάζες από μικρόβια και ινική) στην τριγλώχινα βαλβίδα, ενώ στις καλλιέργειες αίματος ανεβρέθηκε σταφυλόκοκκος, ο οποίος προήλθε από απόστημα, που υπήρχε στο λοβό του αυτιού λόγω του προηγουμένου τρυπήματος. Η συγκεκριμένη κατάσταση θα μπορούσε να αποβεί θανατηφόρα για την ασθενή, εάν η φλεγμονή κατέστρεφε την βαλβίδα της. Ευτυχώς για αυτήν μετά από παρατεταμένη νοσηλεία και τη χρήση κατάλληλης ενδοφλέβιας αντιβιοτικής αγωγής επήλθε ίαση της λοίμωξης, εγκαταλείποντας μικρές μόνο βλάβες πάνω στην προσβληθείσα βαλβίδα, οι οποίες και δεν είχαν ανάγκη καρδιοχειρουργικής αντιμετώπισης.
Η συγκεκριμένη, αν και σπάνια αυτή περίπτωση, μας καταδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος, που μπορεί να προκύψει αν δεν ληφθούν τα κατάλληλα και απαραίτητα μέτρα, πριν αλλά και μετά από το τρύπημα για την τοποθέτηση σκουλαρικιού.

Οι συνήθεις επιπλοκές είναι η αλλεργική δερματίτιδα και οι τοπικές λοιμώξεις ή αποστήματα από σταφυλόκκοκο και άλλα επικίνδυνα βακτήρια όπως ψευδομονάδα και στρεπτόκοκκο. Οι λοιμώξεις αυτές μπορούν να επεκταθούν μέσω της μικροβιαιμίας, που προκαλείται και να προκαλέσουν λοίμωξη σε απομακρυσμένα σημεία του σώματος (ενδοκαρδίτιδα, οστεομυελίτιδα, σηπτική αρθρίτιδα, βροχοπνευμονία). Εξίσου σημαντική, ίσως και πιο επικίνδυνη, είναι η περίπτωση προσβολής από ηπατίτιδα Β και C, ενώ παρόλο που δεν έχει αναφερθεί, δεν είναι απίθανη η προσβολή από τον ιό του AIDS μέσω μολυσμένων εργαλείων.

Όλα αυτά που αναφέρθηκαν θα πρέπει να μας κάνουν να αποφεύγουμε το τρύπημα για την τοποθέτηση σκουλαρικιών. Η απάντηση είναι όχι. Όμως θα πρέπει να έχουμε γνώση των κινδύνων και να απαιτούμε τη λήψη των κατάλληλων μέτρων από αυτούς που διενεργούν το τρύπημα, οι οποίοι θα πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι και ενσυνείδητοι επαγγελματίες. Άλλωστε δεν είναι σπάνια η περίπτωση του τρυπήματος των αυτιών από φίλους ή από πλανόδιους πωλητές σκουλαρικιών.

Ο μιρκοοργανισμός μπορεί να εισέλθει στο σώμα είτε κατά την διάρκεια του τρυπήματος είτε στη συνέχεια αν το τραύμα δεν διατηρηθεί καθαρό. Για το λόγο αυτό άσηπτες τεχνικές θα πρέπει να χρησιμοποιούνται πάντα κατά το τρύπημα, ενώ θα πρέπει να τηρούνται στην συνέχεια οι κανόνες της υγιεινής στην περιποίηση του τραύματος.
Τα άτομα που ενεργούν το τρύπημα θα πρέπει να χρησιμοποιούν αποστειρωμένα γάντια μίας χρήσης, να κάνουν τοπική αντισηψία του δέρματος και να χρησιμοποιούν για το τρύπημα αποστειρωμένα υλικά μίας χρήσης. Τα μέταλλα που προκαλούν λιγότερο συχνά αλλεργικά φαινόμενα και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται είναι ο χρυσός και το χειρουργικό ατσάλι. Όσον αφορά την τεχνική του τρυπήματος είναι προτιμώτερο ίσως να χρησιμοποιηθεί απλή βελόνα μίας χρήσης και όχι ειδικά μηχανήματα (πιστόλια) διάτρησης, τα οποία ναι μεν χρησιμοποιούν ακίδες μιας χρήσης αλλά τα ίδια μπορεί να είναι φορείς μικροοργανισμών, καθώς σπάνια αλλά και δύσκολα αποστειρώνονται (ειδικά όσον αφορά τον ιό της ηπατίτιδας Β).

Μετά το τέλος της διαδικασίας το άτομο που φέρει τα σκουλαρίκια θα πρέπει να αποφύγει το άγγιγμα της περιοχής, ενώ θα πρέπει να καθαρίζει καθημερινά το τραύμα έως ότου αυτό επουλωθεί. Επίσης είναι σημαντική η γρήγορη προσφυγή στον θεράποντα οικογενειακό ιατρό στην περίπτωση εμφάνισης φλεγμονής, με οίδημα, ερυθρότητα ή πυόρροια.

Ένα ερώτημα αναπάντητο ακόμη από την ιατρική κοινότητα είναι η ανάγκη ή μη της προφυλακτικής χρήσης αντιβιοτικών πριν από το τρύπημα των αυτιών. Ίσως αυτό να είναι αναγκαίο στις περιπτώσεις ατόμων με προϋπάρχουσες βλάβες των καρδιακών βαλβίδων, όπου η εμφάνιση ενδοκαρδίτιδας είναι συχνότερη.
Η σωστή τοποθέτηση των σκουλαρικιών μειώνει στο ελάχιστο τους κινδύνους εμφάνισης λοίμωξης.

Έτσι και την μόδα μπορούμε να ακολουθήσουμε και αυτό που μας αρέσει μπορούμε να κάνουμε, αλλά και κυρίως την υγεία μας μπορούμε να προστατέψουμε.

Πηγές:
Γράφουν οι ΖΑΧΑΡΟΥΛΗΣ Α., Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής Π.Γ.Ν.Α. "Γεώργιος Γεννηματάς"
ΦΟΥΚΑΡΑΚΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ, Ειδικευόμενος Καρδιολόγος, Γεν. Κρατ. Νοσοκομείο Αθηνών
Με την συνεργασία του περιοδικού "Στους ρυθμούς της καρδιάς" του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Πρώτη και μοναδική θεραπεία για τον HIV μακράς δράσης, για εφήβους στην Ευρώπη
Σχολείο της Κατερίνης δώρισε δύο αναπηρικά αμαξίδια στο νοσοκομείο της πόλης
Πράσινο φως για το mirikizumab για τη θεραπεία ενηλίκων με μέτρια έως σοβαρή ενεργό νόσο του Crohn