Αναφυλαξία

Ορισμός

Η αναφυλαξία είναι ένας απειλητικός για τη ζωή τύπος αλλεργικής αντίδρασης.

Εναλλακτικά ονόματα

Αναφυλακτική αντίδραση, αναφυλακτικό σοκ,  σοκ - αναφυλαξία

Αιτίες

Η αναφυλαξία είναι μια σοβαρή, αλλεργική αντίδραση ολόκληρου του σώματος σε μια χημική ουσία που έχει γίνει αλλεργιογόνος. Μετά από έκθεση σε μια ουσία όπως το δηλητήριο μέλισσας, το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου γίνεται ευαίσθητο σε αυτό. Μια μεταγενέστερη έκθεση σε αυτό το αλλεργιογόνο, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα αλλεργική αντίδραση. Η αντίδραση αυτή έρχεται γρήγορα μετά την έκθεση, είναι σοβαρή και εμπλέκει ολόκληρο τον οργανισμό.

Ιστοί σε διαφορετικά σημεία του σώματος απελευθερώνουν ισταμίνη και άλλες ουσίες. Αυτό προκαλεί στένωση των αναπνευστικών διόδων και άλλα συμπτώματα.

Κάποια φάρμακα (μορφίνη, σκιαγραφικό ακτινογραφίας και άλλα) ενδέχεται να προκαλούν αναφυλακτικές μορφές αντιδράσεων (αναφυλακτοειδείς αντιδράσεις) κατά την πρώτη έκθεση των ατόμων σε αυτά. Η ασπιρίνη ενδέχεται επίσης να προκαλεί αντίδραση. Οι αντιδράσεις αυτές δεν είναι οι ίδιες με την ανταπόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος που συμβαίνει με την «πραγματική» αναφυλαξία. Ωστόσο, τα συμπτώματα, ο κίνδυνος για επιπλοκές και η θεραπεία είναι τα ίδια και για τους δύο τύπους αναφυλαξίας.

Η αναφυλαξία μπορεί να προκύψει ως απάντηση σε οποιοδήποτε αλλεργιογόνο. Στις πιο κοινές αιτίες περιλαμβάνονται:

• Οι αντιδράσεις στα φάρμακα
• Οι αλλεργίες στις τροφές
• Τα τσιμπήματα εντόμων

Η γύρη και άλλα εισπνεόμενα αλλεργιογόνα σπάνια προκαλούν αναφυλαξία. Κάποια άτομα παρουσιάζουν αναφυλακτική αντίδραση χωρίς γνωστή αιτία.

Η αναφυλαξία είναι απειλητική για τη ζωή και μπορεί να προκύψει οποιαδήποτε στιγμή. Στους κινδύνους περιλαμβάνεται το ιστορικό οποιουδήποτε τύπου αλλεργικής αντίδρασης.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα εμφανίζονται πολύ γρήγορα, συχνά εντός δευτερολέπτων ή λεπτών. Μπορεί να παρουσιαστούν τα εξής:

• Κοιλιακό άλγος ή κράμπες
• Μη φυσιολογικοί ήχοι στην αναπνοή (με μεγάλη ένταση και υψηλό τόνο)
• Άγχος
• Σύγχυση
• Βήχας
• Διάρροια
• Δύσπνοια
• Δυσκολία στην κατάποση
• Ζαλάδα, λιποθυμία
• Κνησμός
• Ρινική συμφόρηση
• Ναυτία, έμετος
• Παλμοί
• Ερυθρότητα δέρματος
• Μπερδεμένη ομιλία
• Συριγμός

Εξετάσεις

Στις ενδείξεις περιλαμβάνονται:

• Ανώμαλος καρδιακός ρυθμός (αρρυθμία)
• Υγρό στους πνεύμονες (πνευμονικό οίδημα)
• Μούδιασμα
• Χαμηλή αρτηριακή πίεση
• Νοητική σύγχυση
• Γρήγορος παλμός
• Κυανό δέρμα από έλλειψη οξυγόνου ή χλωμό δέρμα από σοκ
• Οίδημα (αγγειοοίδημα) στον λαιμό που ενδέχεται να είναι σοβαρό εάν εμποδίζει τις αναπνευστικές διόδους
• Οίδημα στα μάτια ή στο πρόσωπο
• Αδυναμία
• Συριγμός

Ο γιατρός θα αναζητήσει το συγκεκριμένο αλλεργιογόνο που προκάλεσε την αναφυλαξία (εφόσον η αιτία δεν είναι προφανής), αφού αντιμετωπίσει την κατάσταση.

Αντιμετώπιση

Η αναφυλαξία είναι μια έκτακτη κατάσταση που απαιτεί άμεση επαγγελματική ιατρική φροντίδα. Καλέστε αμέσως το 166.

Ελέγξτε τις αναπνευστικές διόδους του ατόμου και την κυκλοφορία (ABC - Πρώτες Βοήθειες - Βασική υποστήριξη ζωής). Ένα προειδοποιητικό σημείο επικίνδυνου οιδήματος στον λαιμό είναι η βραχνή ή ψιθυριστή φωνή, ή οι βραχνοί ήχοι που κάνει το άτομο όταν αναπνέει. Εάν είναι απαραίτητο, ξεκινήστε τις αναπνοές διάσωσης και την καρδιοπνευμονική ανάνηψη.

1. Καλέστε το 166.
2. Ηρεμήστε και καθησυχάστε το άτομο.
3. Εάν η αλλεργική αντίδραση οφείλεται σε τσίμπημα από έντομο, ξύστε το κεντρί που βρίσκεται εκτός του δέρματος με κάτι σταθερό (όπως το νύχι ή μια πλαστική πιστωτική κάρτα). Μην χρησιμοποιείτε τσιμπιδάκι φρυδιών -- εάν ζουλήξετε το κεντρί μπορεί να απελευθερωθεί περισσότερο δηλητήριο.
4. Εάν το άτομο διαθέτει επείγουσα φαρμακευτική αγωγή για αλλεργίες, βοηθήστε το άτομο να λάβει αυτή τη φαρμακευτική αγωγή (από το στόμα ή με ένεση). Αποφύγετε τα λαμβανόμενα από του στόματος φάρμακα εάν το άτομο αντιμετωπίζει προβλήματα αναπνοής.
5. Λάβετε μέτρα για να προλάβετε το σοκ. Βοηθήστε το άτομο να ξαπλώσει ανάσκελα, σηκώστε τα πόδια του κατά περίπου 30 πόντους και σκεπάστε το άτομο με μια κουβέρτα ή ένα παλτό. ΜΗΝ τοποθετείτε το άτομο σε αυτή τη θέση εάν να υπάρχει υποψία τραυματισμού στο κεφάλι, στον αυχένα, στην πλάτη ή στο πόδι, ή σε θέση όπου αισθάνεται άβολα.

ΜΗΝ:

• ΜΗΝ υποθέσετε ότι εάν πάρει κάποιο φάρμακο για την αλλεργία το άτομο θα έχει προστατευτεί πλήρως.
• ΜΗΝ τοποθετήσετε μαξιλάρι κάτω από το κεφάλι του ατόμου εάν έχει δύσπνοια. Αυτό μπορεί να μπλοκάρει τις αναπνευστικές διόδους.
• ΜΗΝ τοποθετήσετε τίποτα στο στόμα του ατόμου εάν αντιμετωπίζει δύσπνοια.

Παραϊατρικοί ή γιατροί μπορεί να τοποθετήσουν ένα σωληνάριο από τη μύτη ή το στόμα στις αναπνευστικές διόδους (ενδοτραχειακή διασωλήνωση) ή να εκτελέσουν επείγουσα χειρουργική επέμβαση για να τοποθετήσουν σωληνάριο απευθείας στην τραχεία (τραχειοστομή ή κρικοθυρεοειδοτομή).

Το άτομο μπορεί να λαμβάνει αντισταμινικά, όπως η διφαινυδραμίνη και κορτικοστεροειδή, όπως η πρεδνιζόνη, για να μειώσει περαιτέρω τα συμπτώματα (μετά τη χορήγηση μέτρων διάσωσης της ζωής και επινεφρίνης).

Πρόγνωση

Η αναφυλαξία είναι μια σοβαρή διαταραχή που μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή χωρίς άμεση θεραπεία. Ωστόσο, τα συμπτώματα συνήθως βελτιώνονται με τη σωστή θεραπεία, επομένως είναι σημαντικό να ενεργήσετε αμέσως.

Πιθανές επιπλοκές

• Μπλοκάρισμα αναπνευστικών διόδων
• Καρδιακή προσβολή (μη φυσιολογικός καρδιακός παλμός)
• Αναπνευστικό επεισόδιο (απώλεια αναπνοής)
• Σοκ

Πότε πρέπει να επικοινωνήσετε με γιατρό

Καλέστε το 166 εάν εμφανίσετε σοβαρά συμπτώματα αναφυλαξίας. Εάν είστε με κάποιο άλλο άτομο, αυτός ή αυτή πρέπει να σας πάνε στο πιο κοντινό νοσοκομείο ή κλινική.

Πρόληψη

• Αποφύγετε διεγερτικά όπως τροφές και φάρμακα που σας έχουν προκαλέσει αλλεργική αντίδραση (ακόμα και ήπια) στο παρελθόν. Ζητήστε αναλυτικές οδηγίες για τα συστατικά που πρέπει να καταναλώνετε όταν τρώτε εκτός σπιτιού. Επίσης διαβάζετε προσεκτικά τις ετικέτες με τα συστατικά.
• Εάν έχετε παιδί που είναι αλλεργικό σε ορισμένες τροφές, εισάγετε στη διατροφή του μία μόνο νέα τροφή τη φορά σε μικρές ποσότητες ώστε να μπορέσετε να αναγνωρίσετε μία αλλεργική αντίδραση.
• Τα άτομα που γνωρίζουν ότι έχουν σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις θα πρέπει να φορούν ειδική ιατρική ετικέτα με αναγνωριστικό κωδικό.
• Εάν έχετε ιστορικό σοβαρών αλλεργικών αντιδράσεων, να έχετε μαζί σας φάρμακα για έκτακτες περιστάσεις (όπως διφαινυδραμίνη σε μασώμενη μορφή και ενέσιμη επινεφρίνη ή ειδικό κιτ για τσίμπημα μέλισσας) σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας.
• Μην χορηγείτε ενέσιμη επινεφρίνη σε άλλα άτομα. Μπορεί να έχουν κάποια πάθηση (όπως καρδιακό πρόβλημα) την οποία θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά το φάρμακο.