Ελένη Ιων. Κομνηνού, Ρευματολόγος, Επιστημονική Υπεύθυνη Ρευματολογικού Τμήματος & Επιστημονική Υπεύθυνη Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων και Κύησης ΙΑΣΩ, Επιστημονικός Συνεργάτης ΑΠΠΚ, Λαϊκό Νοσοκομείο

Η Ψωριασική Αρθρίτιδα είναι ένας τύπος αρθρίτιδας που προκαλεί πόνο, οίδημα και δυσκαμψία στις αρθρώσεις σε άτομα με ψωρίαση. Σήμερα θεωρείται μια χρόνια ετερογενής και πολύπλευρη φλεγμονώδης συστηματική νόσος, με ανοσολογικό υπόβαθρο.

Ιστορικά, η σχέση ψωρίασης και αρθρίτιδας περιγράφηκε το 1818 από τον Alibert, ενώ το 1860 ο Bazin χρησιμοποίησε πρώτος τον όρο αρθροπαθητική ψωρίαση.

Υπολογίζεται ότι περίπου 14.000 άνθρωποι στην Ελλάδα πάσχουν από ψωριασική αρθρίτιδα. Επηρεάζει εξίσου άνδρες και γυναίκες και η ηλικία αιχμής είναι 35 - 50 ετών.

Το 10% - 30%  των ασθενών με ψωρίαση θα αναπτύξει ψωριασική αρθρίτιδα. Στο 70% των ασθενών η αρθρίτιδα ακολουθεί την εμφάνιση της ψωρίασης, στο 15% τα δύο νοσήματα εκδηλώνονται στο ίδιο έτος, ενώ στο 10% αυτών η αρθρίτιδα προηγείται της ψωρίασης, η οποία εμφανίζεται συνήθως στα επόμενα δύο έτη.

Η ψωριασική αρθρίτιδα έχει πολλές ομοιότητες με την ρευματοειδή αρθρίτιδα και την αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, αλλά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που την κατατάσσουν ως αυτόνομη κλινική οντότητα. Ανήκει στις οροαρνητικές σπονδυλίτιδες, με τις οποίες μοιράζεται κοινά κλινικά, ακτινολογικά και γενετικά χαρακτηριστικά. Πρόκειται για αυτοάνοση νόσο με ισχυρή γενετική προδιάθεση. Μελέτες που έχουν γίνει σε οικογένειες, δείχνουν ότι υπάρχει 50 φορές αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης ψωριασικής αρθρίτιδας μεταξύ συγγενών πρώτου βαθμού. Μέσα σε μια οικογένεια μπορεί να υπάρχουν μέλη, τα οποία αναπτύσσουν μόνο ψωρίαση ή μόνο αρθρίτιδα ή και τα δύο νοσήματα. Οι πάσχοντες πατέρες είναι δύο φορές πιθανότερο να μεταβιβάσουν την ασθένεια από ό,τι οι πάσχουσες μητέρες.

Σχετικά με τις κλινικές εκδηλώσεις της ψωριασικής  αρθρίτιδας, είναι χαρακτηριστική η προσβολή του περιφερικού σκελετού που αφορά τις περιφερικές αρθρώσεις, τις ενθέσεις, καθώς και την εκδήλωση δακτυλίτιδας. Οι φλεγμονώδεις αρθρώσεις γίνονται επώδυνες, διογκωμένες, θερμές και κόκκινες. Παρουσιάζεται επίσης, πρωινή δυσκαμψία σε αυτές τις αρθρώσεις που έχουν προσβληθεί. Όσον αφορά στην σπονδυλίτιδα στην ψωριασική αρθρίτιδα, μόνο 5% των ασθενών εμφανίζει αυτή την εκδήλωση και κυρίως προσβάλλονται οι ιερολαγόνιες αρθρώσεις. Η αρθρίτιδα είναι συνήθως ασύμμετρη και συχνά επηρεάζει 1- 3 αρθρώσεις. Στην ψωριασική αρθρίτιδα παρουσιάζονται συχνά και εξωαρθρικές εκδηλώσεις. Αυτές μπορεί να είναι οφθαλμικές, π.χ. ραγοειδίτιδα, σε ένα ποσοστό που μπορεί να φτάσει και το 20% των ασθενών.

Επίσης τα τελευταία χρόνια, στο φλεγμονώδες προφίλ της νόσου έχει αποδοθεί και η αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών συμβαμάτων σε ασθενείς με ψωριασική αρθρίτιδα.

Η διάγνωση βασίζεται κυρίως στην κλινική εικόνα, την ταυτόχρονη ύπαρξη ψωριασικών βλαβών και της τυπικής φλεγμονώδους αρθρίτιδας της σπονδυλικής στήλης ή/ και άλλων αρθρώσεων. Πιθανά ακτινολογικά ευρήματα, διαβρώσεις ή/ και υπεροστεώσεις, κατά κατιούσα σειρά συχνότητας κατανέμονται στις άκρες χείρες, τους άκρους πόδες, τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις και την σπονδυλική στήλη.        

Σχετικά με την πρόγνωση της εξέλιξης της νόσου, ο πολυαρθρικός τύπος της ψωριασικής αρθρίτιδας σχετίζεται με μεγαλύτερη ανικανότητα. Οι ασθενείς με  περισσότερες από 5 οιδηματώδεις αρθρώσεις, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουν μελλοντικά παραμορφώσεις και σημαντική λειτουργική ανικανότητα. Δυσμενείς προγνωστικοί δείκτες είναι η παρουσία εκτεταμένων δερματικών βλαβών, η παρουσία ψωρίασης ονύχων, οι σοβαρές ακτινολογικές βλάβες, η αυξημένη ΤΚΕ και η αποτυχία των προηγούμενων DMARDs φαρμάκων.

Οι επιπτώσεις της ψωριασικής αρθρίτιδας είναι σημαντικές και οδηγούν σε λειτουργική ανεπάρκεια και επομένως μειωμένη ποιότητα ζωής. Οι πάσχοντες συναντούν σημαντικές δυσκολίες σε απλές κινήσεις της καθημερινότητάς τους, π.χ. να σκύψουν και να σηκώσουν τα ρούχα τους από το πάτωμα, να ντυθούν,  να βγουν από το αυτοκίνητο ή να σηκωθούν από το κρεβάτι, να πλυθούν και να σκουπιστούν στο μπάνιο. Η ψωριασική αρθρίτιδα οδηγεί επίσης σε μακροχρόνια ανικανότητα προς εργασία και σημαντική οικονομική επιβάρυνση.

Η επιβίωση φαίνεται να έχει βελτιωθεί συγκριτικά με τα τέλη της δεκαετίας του 1970 και τις αρχές της δεκαετίας του 1980, γεγονός που πιθανόν να σχετίζεται τις πιο αποτελεσματικές θεραπείες, που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια.

Θεραπευτική προσέγγιση της Ψωριασικής Αρθρίτιδας

Θεραπεία πρώτης γραμμής στην αντιμετώπιση της ψωριασικής αρθρίτιδας είναι τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), τα οποία έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στα αρθρικά συμπτώματα. Θα πρέπει, ωστόσο, να χρησιμοποιούνται στην χαμηλότερη δόση και για μικρή διάρκεια θεραπείας. Σε περίπτωση ενεργού νόσου, ξεκινά η θεραπεία με τροποποιητικά φάρμακα (DMARDs), ενώ τυχόν καθυστέρηση μπορεί να οδηγήσει σε χειρότερη έκβαση. Σε αυτά τα φάρμακα συμπεριλαμβάνονται η μεθοτρεξάτη, η λεφλουνομίδη, η κυκλοσπορίνη και η σουλφασαλαζίνη. Τα DMARDs όμως επιδεικνύουν χαμηλή αποτελεσματικότητα στις δύσκολες εκδηλώσεις της νόσου, δηλαδή την ενθεσίτιδα, την δακτυλίτιδα και την αξονική προσβολή. Επίσης, τα τοπικά και συστηματικά γλυκοκορτικοειδή ίσως αποτελούν χρήσιμη επικουρική θεραπεία σε περιπτώσεις εντοπισμένης νόσου (π.χ. ολιγοαρθρικές μορφές), αλλά συνιστάται προσοχή λόγω πιθανής έξαρσης του δερματικού εξανθήματος.

Στις αρχές του 2000 ξεκίνησε η χρήση των βιολογικών παραγόντων στη θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών με ψωριασική αρθρίτιδα, με ικανοποιητική αποτελεσματικότητα. Σημερινοί εκπρόσωποι αυτής της κατηγορίας είναι η ινφλιξιμάμπη, η ετανερσέπτη, η ανταλιμουμάμπη, η ουστεκινουμάμπη, η σερτολιζουμάμπη, η γκολιμουμάμπη και η σεκουκινουμάμπη. Όλοι οι παραπάνω παράγοντες χορηγούνται σε ενέσιμη μορφή.

Επίσης, στις πιο πρόσφατες διεθνείς συστάσεις για τη θεραπεία της ψωριασικής αρθρίτιδας εντάχθηκε και ο πρώτος εκπρόσωπος μιας νέας κατηγορίας μικρών μορίων, η απρεμιλάστη. Η απρεμιλάστη δρα ενδοκυτταρίως, σε ένα πιο πρώιμο στάδιο της φλεγμονής, ρυθμίζοντας το δίκτυο των φλεγμονωδών και αντιφλεγμονωδών παραγόντων που εμπλέκονται στην ψωριασική αρθρίτιδα. Είναι μια από του στόματος θεραπεία και εκτός της ψωριασικής αρθρίτιδας, έχει ένδειξη και στην ψωρίαση.

Τέλος, ελπιδοφόρο είναι το γεγονός ότι και άλλες θεραπείες βρίσκονται σε στάδιο κλινικών δοκιμών, οπότε θα υπάρχουν ακόμα περισσότερα όπλα στα χέρια των ιατρών, ώστε να κατορθώσουν χαμηλή ενεργότητα της νόσου στους ασθενείς τους και να τους βοηθήσουν να έχουν καλύτερη λειτουργικότητα, παραγωγικότητα και συνολική ποιότητα ζωής.                                   

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Τι να κάνω αν ο σύντροφός μου δεν επιθυμεί σεξ;
Πρόληψη καρκίνου του πνεύμονα
Μαραθώνιος: Προστατευτική η άθληση αντοχής για τις γυναίκες [ελληνική μελέτη]