ΕΙΔΙΚΟ ΠΡΟΣΤΑΤΙΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ (PSA)
Από βιοχημική άποψη το PSA είναι μια γλυκοπρωτεΐνη με δραστικότητα παρόμοια με τη χυμοθρυψίνη και τη θρυψίνη. Το γονίδιο του PSA ανήκει στην οικογένεια γονιδίων των καλλικρεϊνών του ανθρώπινου ιστού.

Συγκεκριμένα, η hKLK3 εκφράζεται από τα κυλινδροειδή επιθήλια του προστάτη και αποτελεί το ειδικό προστατικό αντιγόνο.

Το PSA συμμετέχει στην ρευστοποίηση των πρωτεϊνών του σπερματικού υγρού διευκολύνοντας την απελευθέρωση των σπερματοζωαρίων. Η συγκέντρωσή του στον ορό του υγιούς άνδρα είναι κάτω του 4 ng/ml.

Η χρησιμοποίησή του ως δείκτης καρκινώματος του προστάτη αποτελεί αντικείμενο διαφορετικών απόψεων. Αυτό διότι αυξάνεται στο 65 % των περιπτώσεων με καλοήθη υπερτροφία του προστάτη αλλά τιμές πάνω από 10 ng/ml παρατηρούνται μόνο στο 2 % καλοήθους υπερτροφίας και στο 44 % των περιπτώσεων καρκίνου του προστάτη.

Δηλαδή το PSA δεν διαθέτει ικανοποιητική ευαισθησία και ειδικότητα για να χρησιμοποιείται μόνο του ως δείκτης καρκίνου του προστάτη ή μη.

Στο σχήμα που ακολουθεί φαίνεται ο αλγόριθμος ελέγχου αποκλεισμού του καρκίνου του προστάτη (ΔΕ = δακτυλική εξέταση από το ορθό, PAP = προστατική όξινη φωσφατάση).

Στα προστατικά κύτταρα, η ενζυμικά ενεργή μορφή του PSA, το ελεύθερο PSA, αποτελεί το κύριο κλάσμα. Ο λόγος ελεύθερου προς συνολικό PSA παρουσιάζει χαμηλότερες τιμές σε ασθενείς με καρκίνο του προστάτη σε σχέση με ασθενείς που πάσχουν από καλοήθη υπερπλασία του προστάτη.

Η χρήση του λόγου ελεύθερο προς συνολικό PSA όταν οι τιμές του PSA είναι μεταξύ 3 - 4 ng/ml, αυξάνει την ευαισθησία του PSA στη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη, ενώ όταν οι τιμές του PSA είναι μεταξύ 4 - 10 ng/ml αυξάνει την ειδικότητα και κατά συνέπεια οδηγεί σε μείωση αριθμού των μη απαραίτητων βιοψιών.



CΑ 19-9 ΟΡΟΥ
Είναι αυξημένο στο 80 % των περιπτώσεων καρκινώματος του παγκρέατος, στο 35 % των περιπτώσεων ηπατοχολικού καρκίνου, στο 40 % των περιπτώσεων καρκίνου του στομάχου, και στο 20 % των περιπτώσεων καρκίνου του παχέος εντέρου.

Η συγκέντρωσή του στον ορό είναι κάτω του 39 U/ml.

CA 125 ΟΡΟΥ
Αποτελεί μια γλυκοπρωτεΐνη του ορού που προέρχεται από το επιθήλιο του σπλαχνικού κοιλώματος και αυξάνεται γενικά σε καλοήθεις ή κακοήθεις καταστάσεις που προκαλούν την περιτοναϊκή σύνθεσή του.

Αποτελεί δείκτη παρακολούθησης στο ορώδες καρκίνωμα της ωοθήκης, για υποτροπή ή παραμονή της νόσου μετεγχειρητική ή στη διάρκεια της χημειοθεραπείας. Η συγκέντρωσή του στον ορό είναι κάτω του 35 U/ml.

Οι αυξανόμενες συγκεντρώσεις του συνήθως προηγούνται κατά πολλούς μήνες της υποτροπής του καρκίνου της ωοθήκης, ενώ όμως η μη αύξησή του δεν σημαίνει απαραίτητα απουσία υποτροπής ή παραμονής του νεοπλάσματος. Η φυσιολογική συγκέντρωσή του στον ορό δεν αποκλείει την ύπαρξη νεοπλάσματος.

CA 15-3 ΟΡΟΥ
Αποτελεί μια γλυκοπρωτεΐνη του ορού που εκφράζεται σε διάφορα αδενοκαρκινώματα, κυρίως δε, του μαστού. Η συγκέντρωσή του στον ορό είναι κάτω του 35 U/ml και είναι αυξημένο στο 75 % των περιπτώσεων ασθενών με μεταστατικό ή υποτροπιάζοντα καρκίνο του μαστού.

Μπορεί όμως να παραμένει αυξημένο σε καλοήθη νοσήματα του ήπατος με αποτέλεσμα να εμφανίζει μικρή ευαισθησία.

ΑΝΤΙΓΟΝΟ ΕΠΙΔΕΡΜΟΕΙΔΟΥΣ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ (SCC)
Το αντιγόνο αυτό αποτελεί χρήσιμο δείκτη παρακολούθησης και ανίχνευσης της υποτροπής του επιδερμοειδούς καρκινώματος του τραχήλου της μήτρας, της κεφαλής και του τραχήλου, του πνεύμονα, του οισοφάγου και του δέρματος.

Η συγκέντρωσή του στον ορό είναι κάτω του 2 ng/ml.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Το ChatGPT βοηθά άτομα με οξεία ουρολογικά συμπτώματα
Παθογόνα εξαπλώνονται πιο πολύ και πιο γρήγορα λόγω κλιματικής αλλαγής
Ξεκινά ο πρώτος κύκλος του Εκπαιδευτικού Προγράμματος της Ακαδημίας Κλινικών Μελετών 2024