Οι "δακτυλιές" που αφήνει η CoViD-19 στους πνεύμονες

Ο πνευμονολόγος Κοσμάς Καζάνας (φωτογραφία κάτω), δραστηριοποιείται στον Εύοσμο Θεσσαλονίκης, μια περιοχή με ιδιαίτερα μεγάλη επιδημιολογική επιβάρυνση κατά τη διάρκεια του δεύτερου κύματος της πανδημίας, η οποία επιμένει και στην τρέχουσα περίοδο του τρίτου κύματος. Η περιοχή αποτελεί το κύριο cluster διασποράς της νοτιοαφρικανικής μετάλλαξης σε ολόκληρη την Ελλάδα, καθώς εδώ εντοπίζεται η μεγάλη πλειονότητα των συνολικά 56 επιβεβαιωμένων ως σήμερα κρουσμάτων του συγκεκριμένου πιο μεταδοτικού στελέχους πανελλαδικά, εκ των οποίων τα 47 προέρχονται από τη Θεσσαλονίκη.

Στον ένα χρόνο από την έναρξη της πανδημίας, ο ίδιος έχει εξετάσει κατ΄ οίκον, δεχτεί στο ιατρείο και συμβουλεύσει τηλεφωνικά, εκατοντάδες ασθενείς με κορωνοϊό, με τους περισσότερους να τους παρακολουθεί μέχρι σήμερα, ακόμη και πολλούς μήνες μετά την ανάρρωσή τους. Έχει δει ακόμα και δύο ολόκληρες γειτονικές πολυκατοικίες να μπαίνουν σε καραντίνα, με 49 συνολικά ενοίκους να φέρουν τη νόσο. Μιλώντας στο iatronet, περιγράφει την εμπειρία του από τη διαχείριση της πανδημίας, ενώ στέκεται ιδιαίτερα στις "αποτύπωμα" που αφήνει η νόσος στους πνεύμονες όσων έχουν ασθενήσει.

"Είναι αυτό που στην πνευμονολογία ονομάζουμε ‘εικόνα θολής υάλου’. Φανταστείτε ένα τζάμι που ήταν καθαρό και έχει πάνω του πλέον αρκετές δαχτυλιές. Είναι η εικόνα που βλέπουμε συχνά στην πρώτη αξονική, μέρες μετά την έξοδο από το νοσοκομείο, σύμφωνα με τις οδηγίες διαχείρισης θετικών ασθενών, της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας. Αυτή η εικόνα αφορά μεγάλο μέρος όσων χρειάστηκε να νοσηλευτούν, αλλά ακόμη και σε πολλούς από όσους είχαν ήπια νόσο", επισημαίνει και κάνει την εκτίμηση ότι "δύο με τρία χρόνια μετά, όταν πια θα έχουμε αφήσει πίσω την πανδημία, θα ανακύψουν αρκετές νέες προκλήσεις στην ιατρική κοινότητα σε ό,τι αφορά τα προβλήματα υγείας που θα προκύψουν ως αποτέλεσμα της νόσου COVID". Αυτό, όπως λέει, πρέπει να επικοινωνηθεί στο ευρύ κοινό, ενόψει και της επικείμενης αύξησης των εμβολιασμών.

Το λεγόμενο "post COVID acute syndrome - PASC" ή "μετά τον κορωνοϊό σύνδρομο", είναι από τους νέους όρους που έχουν μπει στο λεξιλόγιο των επιστημόνων και αφορά μια σειρά από επιπλοκές σε διαφορετικά συστήματα του οργανισμού που σχετίζονται με τη νόσηση από κορωνοϊό. Σε ορισμένες χώρες, μάλιστα άρχισαν ήδη να λειτουργούν ειδικά post COVID ιατρεία για την αποκατάσταση και αντιμετώπιση μιας σειράς ζητημάτων που προκύπτουν, με διεπιστημονική προσέγγιση.

"Ξυπνάει ένας ολόκληρος καταρράκτης παθολογικών συμβαμάτων. Αυτό μελετάται ακόμα πώς μπορεί να εξελιχθεί και πού θα καταλήξει. Είναι τεράστιος ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν νοσήσει και έτσι θα είναι επακόλουθα μεγάλος και ο αριθμός αυτών που θα εμφανίσουν χρόνια κατάλοιπα. Είναι καρδιοαναπνευστική δυσχέρεια με κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Είναι η ζωή μετά τις επιπλοκές των θρομβώσεων που προκάλεσε ο ιός, είναι οι απορρυθμίσεις διαβήτη και οι νέες διαγνώσεις συστηματικών φλεγμονωδών νοσημάτων. Είναι οι νευρολογικές επιπλοκές, η ταραχή, το 'σύνδρομο χρόνιας κόπωσης', αλλά και ψυχιατρικής φύσης προβλήματα, όπως μετατραυματικό στρες, κατάθλιψη, αγχώδεις συνδρομές, δυσκολία στον ύπνο", σημειώνει ο κ. Καζάνας.

Η διασπορά στον Εύοσμο και η νοτιοαφρικανική μετάλλαξη

Στη διάρκεια του δεύτερου κύματος της πανδημίας, όταν η Θεσσαλονίκη πέρασε μια δραματική περίοδο, οι δυτικές συνοικίες είχαν αναλογικά μεγαλύτερη διασπορά από το υπόλοιπο πολεοδομικό συγκρότημα. "Υπήρξε μέρα που η Θεσσαλονίκη μετρούσε 137 κρούσματα και τα 37 ήταν δικά μου, η λήψη του δείγματος είχε γίνει από εμένα", σημείωσε ο κ. Καζάνας, ο οποίος διαπιστώνει και κατά την τρέχουσα περίοδο μια ανεξήγητα μεγάλη όπως λέει διασπορά, αλλά με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Δεν έρχονται πλέον πολλοί ασθενείς άνω των 65, όπως το Νοέμβριο και Δεκέμβριο. Υπάρχει μεγάλη ενδοοικογενειακή διασπορά που χτυπά μικρότερες ηλικίες. Έχω πλέον ασθενείς 30 - 45 ετών, ή και νεότερους, ακόμη και παιδιά, με ήπια συμπτώματα", παρατήρησε.

Ο Δήμος Ευόσμου – Κορδελιού είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος στη Θεσσαλονίκη και σε ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα, αλλά και ένας από τους δήμους με νεαρότερο πληθυσμό σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Η αυξημένη κινητικότητα κυρίως των νέων και παραγωγικών ηλικιών ίσως είναι μια από τις αιτίες της μεγάλης διασποράς. Εδώ επιβλήθηκε το πρώτο τοπικό lockdown στην Ελλάδα εντός αστικού ιστού, ένα μέτρο αμφιλεγόμενο, με αμφίβολη αποτελεσματικότητα, καθώς παρατηρήθηκε το φαινόμενο να είναι κλειστά καταστήματα και σχολεία στη μία πλευρά του δρόμου και ανοιχτά στην άλλη. Το παράδοξο έπαψε να υπάρχει με την ένταξη ολόκληρης της Περιφερειακής Ενότητας στο "βαθύ κόκκινο".

Ο πνευμονολόγος εκτιμά πως η διασπορά του νοτιοαφρικανικού στελέχους, όπως και του βρετανικού, είναι πολλαπλάσια από αυτή που έχει εντοπιστεί, καθώς η γονιδιωματική ανάλυση γίνεται εκ των πραγμάτων δειγματοληπτικά. Ο ίδιος έχει δεχτεί και ασθενείς που νόσησαν με το νοτιοαφρικανικό στέλεχος. "Οι άνθρωποι είναι καλά στην υγεία τους. Η κλινική τους εικόνα δεν διέφερε σε κάτι σε σχέση με όσους νόσησαν από το κοινό στέλεχος. Χρειάζεται όμως μεγαλύτερη προσοχή στον εντοπισμό και στην απομόνωσή τους, καθώς έχουν πολύ αυξημένη μεταδοτικότητα", τόνισε.

Σχολιάζοντας την επικείμενη έναρξη εφαρμογής του self testing, ο κ. Καζάνας θεωρεί πως μπορεί βραχυπρόθεσμα να δώσει κάποια στοιχεία, αλλά σε βάθος χρόνου μπορεί να αποδειχτεί λανθασμένη. "Δεν γίνεται η πολιτική διαχείριση της πανδημίας να βασίζεται στην αυτοδιάγνωση. Πόσοι από όσους θα βρεθούν θετικοί θα έχουν την ηθική ευθύνη να το δηλώσουν, και πού, όταν αυτό δεν είναι υποχρεωτικό; Και από την άλλη πόσοι από όσους θα έχουν αρνητικό αποτέλεσμα θα επαναπαυθούν και θα νιώσουν ελεύθεροι να κάνουν τις κοινωνικές τους επαφές, με κίνδυνο όμως να είναι ψευδώς αρνητικό;", διερωτάται.