Οι ενοχές των γονιών: Ένα πικρό, παράλογο ζήτημα

Σενάριο που, αν είστε γονιός, μάλλον σας είναι οικείο: Κάνετε μία σκέψη όσον αφορά το πώς μεγαλώνετε και φροντίζετε το παιδί σας, που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, και αυτό σας γεμίζει ενοχές. Συμβαίνει (πολύ κυριολεκτικά) σε όλους. Ας δούμε όμως γιατί, αλλά και τι μπορούμε να κάνουμε για αυτό. Επειδή κάποιες ενοχές έχουν νόημα, κάποιες άλλες όχι.

Αρχικά, τα καθήκοντα του γονέα έχουν αλλάξει ριζικά - όχι μόνο τα τελευταία πενήντα χρόνια, αλλά και μέσα στην τελευταία δεκαετία. Θέλουμε να πούμε ότι μπορεί να έχουμε αφήσει πίσω μας εποχές που στέλναμε τα παιδιά να δουλέψουν από τα δέκα τους χρόνια, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν εμφανιστεί αμέτρητοι νέοι λόγοι για να νιώσετε ότι δεν κάνετε σωστά τη δουλειά του γονέα. Έχει δοθεί πολλή έμφαση στην ψυχολογική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, κάτι που λίγο-πολύ αποτελεί 100% μοναδική περίπτωση ανάλογα με το παιδί και με το πλαίσιο στο οποίο το μεγαλώνετε.

Ταυτόχρονα, η ιδέα του "ο μπαμπάς στη δουλειά, η μαμά στο σπίτι" μπορεί να έχει ξεπεραστεί, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι μητέρες δεν δέχονται ακόμα τεράστιες πιέσεις από την κοινωνία για να "είναι εκεί" - πιέσεις δυσανάλογες με αυτές που δέχεται ο μέσος πατέρας. Πόσες φορές έχουμε δει έναν πατέρα να βγάζει βόλτα το παιδί του και να δέχεται σχόλια ότι είναι πολύ προσηλωμένος, ενώ για μια μητέρα θεωρείται αυτονόητο να αφήσει στην άκρη κάθε άλλη δουλειά για να είναι δίπλα στο παιδί της. Η ισορροπία που καλείστε να κρατήσετε, λοιπόν, ειδικά αν είστε μητέρα, είναι πολύ λεπτή και δύσκολη.

Βγάζει όλο αυτό νόημα;

Ναι και όχι. Ναι επειδή σε έναν ιδανικό κόσμο θα έπρεπε το αυτονόητο να ήταν ο κάθε γονιός να μπορούσε να βάλει στην άκρη για λίγο τα πάντα για να αφιερώνει αρκετό χρόνο στο παιδί του. Όχι επειδή αυτό το κόνσεπτ λειτουργεί μέσα από ένα πρίσμα... πώς να το πούμε; Α, ναι, καπιταλιστικό. Το μεγάλωμα ενός παιδιού απαιτεί χρήματα και η κοινωνία βάζει το κέρδος πιο ψηλά από οτιδήποτε άλλο. Το μέσο αφεντικό δεν θα δικαιολογήσει χαμηλή απόδοση στη δουλειά λόγω παιδιού. Το μέσο παιδί, από την άλλη, δεν μπορεί (και δεν χρειάζεται, και δεν πρέπει) να καταλάβει το κοινωνικό και οικονομικό στρες των γονιών του.

Πώς μπορούμε λοιπόν αυτές τις ενοχές να τις διαχειριστούμε και - όταν είναι αληθινά παράλογες - να τις διώξουμε;

Πρώτη ερώτηση: Είναι κάτι που ελέγχω;

Θα ήταν τέλειο να μπορούσαμε να προστατεύσουμε το παιδί μας από τα πάντα - από το παραμικρό πέσιμο, μέχρι τον σχολικό εκφοβισμό, μέχρι έναν καυγά με φίλους που θα του χαλάσει το κέφι. Και επειδή δεν μπορούμε να το προστατεύσουμε, πολλοί γονείς θα κατηγορήσουν τον εαυτό τους, ότι δεν έκαναν αρκετά. Δεν μπορείτε να αναλαμβάνετε την ευθύνη για πράγματα που δεν μπορείτε να ελέγξετε, και μακροπρόθεσμα θα είναι πολύ πιο υγιές για την ανάπτυξη του παιδιού σας αν αυτά τα προβλήματα τα συζητάτε ήρεμα. Δεν υπάρχει ούτε μαγικό χανζαπλάστ, ούτε μαγικό ραβδί για να φύγουν τα κακά. Τίποτα όμως δεν είναι πιο ισχυρό από έναν γονιό που στέκεται δίπλα στο (πληγωμένο) παιδί του και του λέει "Η αδικία είναι κομμάτι της ζωής, αλλά εγώ είμαι ο σύμμαχός σου".

Δεύτερη ερώτηση: Μήπως έχω βάλει τον πήχη πολύ ψηλά;

Εδώ μιλάμε για δικαιολογημένες ενοχές. Μήπως ασκείτε οι ίδιοι πολλή πίεση στο παιδί σας για να τα καταφέρνει όλα; Σχολείο, εξωσχολικές δραστηριότητες, ξένες γλώσσες, οι γνώσεις που μπορεί να λάβει ένα παιδί είναι αμέτρητες, αλλά κανένα παιδί δεν μπορεί να τις λάβει όλες. Δείτε ποιες είναι οι κλίσεις του παιδιού σας και μην το πιέζετε να καταφέρει περισσότερα πράγματα χωρίς λόγο. Μην ξεχνάτε ότι η πιο σημαντική εμπειρία για να μεγαλώσει το παιδί σας και να γίνει χαρούμενος ενήλικας, είναι να του επιτραπεί να υπάρξει χαρούμενο παιδί.

Τρίτη ερώτηση: Ο πήχης που έχω θέσει για τον εαυτό μου;

Όπως το παιδί σας δεν μπορεί να αριστεύει σε δέκα πράγματα ταυτόχρονα - και δεν χρειάζεται κιόλας -, το ίδιο ισχύει και για εσάς. Κανένας γονιός δεν μπορεί να είναι ο σούπερ-γονιός, όση πίεση και αν νιώθετε ότι σας ασκεί η κοινωνία. Και δεν είναι ποτέ ντροπή να ζητήσετε βοήθεια από συγγενείς και φίλους αν νιώθετε ότι δεν ξέρετε τι κάνετε. Μικρό μυστικό: Κανένας γονιός δεν ξέρει τι κάνει, και όσα εγχειρίδια γραφτούν, κανένα δεν θα είναι επαρκές.