Καρκίνος του στόματος: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε

Ο καρκίνος του στόματος αποτελεί κακοήθη εκδήλωση στην οποία ένας όγκος αναπτύσσεται σε μέρος του στόματος. Μπορεί να εντοπίζεται στην επιφάνεια της γλώσσας, στο εσωτερικό των παρειών (μάγουλων), στην υπερώα (ουρανίσκο), στα χείλη ή στα ούλα.

Όγκοι μπορεί, επίσης, να αναπτυχθούν και σε επιμέρους τμήματα του τραχήλου (λαιμού), όπως στους αδένες που παράγουν το σάλιο, στις αμυγδαλές και στο τμήμα του λαιμού που συνδέει το στόμα με την τραχεία (φάρυγγας).

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα του καρκίνου του στόματος περιλαμβάνουν:

• επώδυνα στοματικά έλκη που δεν επουλώνονται εντός αρκετών εβδομάδων
• ανεξήγητα, επίμονα εξογκώματα στο στόμα ή στο λαιμό που δεν υποχωρούν
• ανεξήγητα χαλαρά δόντια ή φατνία που δεν επουλώνονται μετά από εξαγωγές
• ανεξήγητο, επίμονο μούδιασμα ή περίεργη αίσθηση σε χείλη ή γλώσσα
• λευκές ή κόκκινες κηλίδες στον βλεννογόνο του στόματος ή της γλώσσας, ως πρώιμες ενδείξεις
• αλλαγές στην ομιλία ή τη μάσηση

Επισκεφθείτε τον οδοντίατρο εάν αυτά τα συμπτώματα δεν βελτιωθούν εντός 3 εβδομάδων, ιδίως εάν πίνετε ή καπνίζετε.

Αιτιολογία

Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του στόματος περιλαμβάνουν:

• κάπνισμα ή χρήση καπνού με άλλους τρόπους, όπως το μάσημα
• κατανάλωση αλκοόλ
• μόλυνση από συγκεκριμένους τύπους του HPV
• ηλικιακή ακτινοβολία
• διατροφικές συνήθειες
• φάρμακα και παράγοντες
• γονιδιακή προδιάθεση

Ποιοι επηρεάζονται ;

Ο καρκίνος του στόματος είναι ο 6ος πιο συχνός καρκίνος στον κόσμο, ενώ περισσότερες από 2 στις 3 περιπτώσεις καρκίνου του στόματος αναπτύσσονται σε ενήλικες άνω των 55 ετών. Μόνο 1 στις 8 συμβαίνει σε άτομα κάτω των 50 ετών, κάτι δηλωτικό της σωρευτικής δράσεις των επιβαρυντικών παραγόντων και της γονιδιακής έκφρασης. Εκδηλώνεται σχεδόν εξίσου σε άνδρες και γυναίκες, σχετιζόμενος βαθιά με τους αιτιολογικούς παράγοντες που τον προκαλούν.

Θεραπεία

Υπάρχουν τρεις κύριες θεραπευτικές επιλογές για τον καρκίνο του στόματος:

• χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση των καρκινικών κυττάρων, μαζί με ένα μικρό κομμάτι του περιβάλλοντος φυσιολογικού ιστού, ώστε να εξασφαλιστεί η πλήρης αφαίρεση της κακοήθειας
• ακτινοθεραπεία - όπου δέσμες ακτινοβολίας κατευθύνονται στα καρκινικά κύτταρα
• χημειοθεραπεία - όπου χρησιμοποιούνται ισχυρά φάρμακα για τη θανάτωση των καρκινικών κυττάρων.

Αυτές οι θεραπείες χρησιμοποιούνται συχνά σε συνδυασμό. Για παράδειγμα, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να ακολουθηθεί από μια σειρά ακτινοθεραπείας για να αποφευχθεί η επανεμφάνιση του καρκίνου.

Εκτός από την προσπάθεια θεραπείας του καρκίνου του στόματος, η θεραπεία θα επικεντρωθεί στη διατήρηση σημαντικών λειτουργιών του στόματος, όπως η αναπνοή, η ομιλία και το φαγητό. Η διατήρηση της εμφάνισης του στόματος αποτελεί επίσης υψηλή προτεραιότητα.

Επιπλοκές

Ο καρκίνος του στόματος και η θεραπεία του ενδέχεται να προκαλέσουν επιπλοκές, καθώς μπορεί να επηρεαστεί η εμφάνιση του στόματος και να προκληθεί λειτουργικό πρόβλημα με την ομιλία και την κατάποση.

Πρόληψη

Οι 3 πιο αποτελεσματικοί τρόποι πρόληψης του καρκίνου του στόματος ή της επανεμφάνισής του μετά από επιτυχή θεραπεία είναι οι εξής:

• να μην καπνίζετε ή να μην κάνετε χρήση καπνού με άλλους τρόπους, όπως να μην μασάτε καπνό
• η διασφάλιση ότι δεν πίνετε περισσότερο από τη συνιστώμενη εβδομαδιαία κατευθυντήρια γραμμή για το αλκοόλ από τον ΠΟΥ
• να τρώτε μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει φρέσκα λαχανικά (ιδίως ντομάτες), εσπεριδοειδή, ελαιόλαδο και ψάρια.

Το NHS συνιστά να μην πίνετε περισσότερες από 14 μονάδες αλκοόλ την εβδομάδα. Εάν πίνετε όσο 14 μονάδες την εβδομάδα, είναι καλύτερο να το κατανέμετε ομοιόμορφα σε 3 ή περισσότερες ημέρες.

Είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντικό να κάνετε τακτικές οδοντιατρικές εξετάσεις. Ο οδοντίατρος μπορεί συχνά να εντοπίσει τα πρώιμα στάδια του καρκίνου του στόματος.

Πρόγνωση

Οι προοπτικές για τον καρκίνο του στόματος μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με το ποιο μέρος του στόματος έχει προσβληθεί και αν έχει εξαπλωθεί στους γύρω ιστούς. Η πρόγνωση είναι καλύτερη εάν ο καρκίνος του στόματος διαγνωστεί έγκαιρα, ενώ η πλήρης ίαση είναι συχνά δυνατή σε έως και 9 στις 10 περιπτώσεις μόνο με χειρουργική επέμβαση.

Εάν ο καρκίνος είναι μεγαλύτερος, εξακολουθούν να υπάρχουν καλές πιθανότητες ίασης, αλλά η χειρουργική επέμβαση θα πρέπει να ακολουθείται από ακτινοθεραπεία ή συνδυασμό ακτινοθεραπείας και χημειοθεραπείας.

Οι εξελίξεις στη χειρουργική επέμβαση, την ακτινοθεραπεία και τη χημειοθεραπεία έχουν οδηγήσει σε πολύ βελτιωμένα ποσοστά ίασης.

Συνολικά, περίπου 6 στα 10 άτομα με καρκίνο του στόματος θα ζήσουν τουλάχιστον 5 χρόνια μετά τη διάγνωσή τους και πολλοί θα ζήσουν πολύ περισσότερο χωρίς να επιστρέψει ο καρκίνος.

Καρκίνοι κεφαλής και τραχήλου

Ο καρκίνος του στόματος είναι ένας τύπος καρκίνου που εμπίπτει στον ομώνυμο όρο "καρκίνοι της κεφαλής και του τραχήλου".

Άλλοι τύποι καρκίνου της κεφαλής και του τραχήλου περιλαμβάνουν:

• καρκίνος του λάρυγγα - των φωνητικών χορδών
• καρκίνος του ρινοφάρυγγα - της περιοχής στο πίσω μέρος της μύτης που σχηματίζει το ανώτερο τμήμα του λαιμού (φάρυγγας)
• καρκίνος του στοματοφάρυγγα - το τμήμα του λαιμού που βρίσκεται ακριβώς πίσω από το στόμακαρκίνος του υποφάρυγγα - το τμήμα του λαιμού που βρίσκεται ακριβώς πίσω από το λάρυγγα
• καρκίνος του θυρεοειδούς αδένα - ένας αδένας σε σχήμα πεταλούδας εκατέρωθεν της τραχείας
• καρκίνος της μύτης και των παραρρινίων κόλπων
• καρκίνος του οισοφάγου - του σωλήνα της τροφής.

Συμπερασματικά, σε κάθε περίπτωση αυτό που καλούμαστε να κάνουμε τόσο ως θεράποντες ιατροί όσο και ως ενημερωμένοι ασθενείς, είναι οι τακτικοί προληπτικοί έλεγχοι και η διαρκής προσπάθεια προαγωγής της υγείας, προκειμένου να αποφεύγεται ή να εντοπίζεται στα πρώιμα στάδια η νόσος.