Μ. Χουρδάκης: Ένας καθηγητής Ιατρικής Διατροφολογίας στη Βουλή

Ο αναπληρωτής καθηγητής Ιατρικής Διατροφολογίας - Υγιεινής στο Τμήμα Ιατρικής του ΑΠΘ, Μιχάλης Χουρδάκης, είναι ένα από τα πιο δραστήρια μέλη ΔΕΠ της βαθμίδας του, με πλούσιο ερευνητικό έργο, δεκάδες εισηγήσεις κάθε χρόνο σε διεθνή συνέδρια και σταθερή παρουσία στα ετήσια βραβεία αριστείας της Κοσμητείας της Σχολής Επιστημών Υγείας. Στις 3 Ιουλίου, αλλάζει σελίδα και μετακινείται από τα αμφιθέατρα του ΑΠΘ στα έδρανα της Βουλής, καθώς εκλέχτηκε βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης με την Πλεύση Ελευθερίας στις πρόσφατες εκλογές.

Στη συνέντευξή του στο iatronet.gr αναφέρεται στην πρόκληση της πολιτικής, στις παθογένειες του ΕΣΥ και τα μείζονα ανοιχτά θέματα Δημόσιας Υγείας που θα μας απασχολήσουν την ερχόμενη τετραετία, όπως ο προσωπικός γιατρός, ο υγειονομικός χάρτης, η στελέχωση, το ΕΚΑΒ και η διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα του συστήματος Υγείας. Καταθέτει τις σκέψεις και τις προτάσεις του, ενώ απαντά και στο ερώτημα για το αν θα χρειαστεί να συμβάλλει με τις γνώσεις του στα ιδιαίτερα γνωστικά του πεδία, αυτά της Ιατρικής/Κλινικής - Διατροφολογίας, αλλά της Δημόσιας Υγείας και Επιδημιολογίας.

Ιατρός, πανεπιστημιακός δάσκαλος ή πολιτικός;

"Τα δύο πρώτα σίγουρα", απαντά όταν τον ρωτούν σε ποια από τις τρεις ιδιότητες νιώθει πιο άνετα, ενώ ζητά να ξαναρωτηθεί αρκετό καιρό αργότερα για το αν θα αισθάνεται και πολιτικός. "Σήμερα, καθόλου δεν αισθάνομαι έτσι και όλοι όσοι ενεπλάκησαν στο ψηφοδέλτιο της Πλεύσης Ελευθερίας δεν είναι επαγγελματίες πολιτικοί", λέει και προσθέτει: "Η δική μου ενασχόληση με την πολιτική είναι συνυφασμένη με την αγάπη για τον τόπο και με την έγνοια που έχω για τα θέματα της Υγείας, της Παιδείας, τα οποία γνωρίζω θεωρώ καλύτερα. Στην πορεία θα προκύψουν κι άλλα, γιατί σε μια μικρή κοινοβουλευτική ομάδα όπως η δική μας θα πρέπει όλοι να αναλάβουν περισσότερους ρόλους και να λειτουργήσουν ως multitaskers".

Ο φαύλος κύκλος στο ΕΣΥ

Υποστελέχωση, χαμηλές αμοιβές και πεπαλαιωμένες εγκαταστάσεις, σε αλληλεξάρτηση μεταξύ τους, αποτελούν κατά τον κύριο Χουρδάκη τις βασικές "ασθένειες" του Εθνικού Συστήματος Υγείας σήμερα. "Το να δουλεύει κανείς σε ένα περιβάλλον μέτριο, με χαμηλές αμοιβές οδηγεί σε υποστελέχωση, η υποστελέχωση δημιουργεί γκρίνια γιατί λιγότεροι άνθρωποι πρέπει να κάνουν την ίδια δουλειά με χαμηλές αμοιβές, ουσιαστικά έχουμε αυτόν τον φαύλο κύκλο", επισημαίνει, εντοπίζοντας την αιτία και στην επιλογή της κάλυψης μέρους των ιατρικών ή μη ιατρικών πράξεων από ιδιώτες. "Αυτός δεν είναι απαραίτητα ο ενδεδειγμένος τρόπος για να στηρίξεις το σύστημα. Ενδεδειγμένος τρόπος θα ήταν η αύξηση των αμοιβών, η βελτίωση των συνθηκών, η διά βίου επιμόρφωση του προσωπικού, αλλά και η αξιολόγηση όσων συμβαίνουν εντός του ΕΣΥ. Όλα ξεκινούν από την στρατηγική και αυτή πρέπει να είναι η ενίσχυση και διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα του ΕΣΥ. Και αυτό προκύπτει από την καλύτερη χρηματοδότηση, αλλά και την καλύτερη χρήση της όποιας χρηματοδότησης".

Πού "χωλαίνει" ο προσωπικός γιατρός

Σύμφωνα με τον αν. καθηγητή, δύο βασικοί παράγοντες βάζουν εμπόδια στην εφαρμογή του θεσμού του προσωπικού γιατρού: από τη μια η χαμηλή προτεινόμενη αποζημίωση των γιατρών και από την άλλη η επιλογή πολλών διαφορετικών ειδικοτήτων, πέραν του γενικού/οικογενειακού γιατρού, που θα έπρεπε να αποτελεί τον πυλώνα, έχοντας την πλήρη γνώση του ατομικού και οικογενειακού ιατρικού ιστορικού των ασθενών του.

"Οι ιατρικές πράξεις που μπορεί να κάνει ο γενικός/οικογενειακός γιατρός –μια ειδικότητα με 5 έτη εκπαίδευσης- είναι πολύ περισσότερες απ’ αυτές που μπορεί να κάνει ο παθολόγος, ο παιδίατρος ή ο πνευμονολόγος, των οποίων οι ιατρικές πράξεις είναι ενδεχομένως βαθύτερες σε λεπτομέρεια", παρατηρεί και χαρακτηρίζει ως στρεβλή την προσθήκη διάφορων ειδικοτήτων, επειδή δεν υπάρχει επαρκής αριθμός της συγκεκριμένης ειδικότητας. Ο ίδιος προτείνει την σταδιακή εξομάλυνση με το άνοιγμα θέσεων ειδικότητας για Γενική/Οικογενειακή Ιατρική και τη μείωση των θέσεων για άλλες πολύ εξειδικευμένες ειδικότητες. "Αυτό έπρεπε να το έχουμε προβλέψει από δεκαετίας. Χρειάζεται μια επαναξιολόγηση των αναγκών του συστήματος και των αναγκών στα νοσοκομεία, ενδεχομένως και από το υπουργείο Παιδείας για τις θέσεις στις ιατρικές σχολές, ώστε να είμαστε σίγουροι ότι εκπαιδεύουμε όσους χρειαζόμαστε - ούτε περισσότερους ούτε λιγότερους - στους τομείς που τους χρειαζόμαστε, για να καλύψουμε τις ανάγκες μας", σημειώνει.

"Μπαλώνουμε τις τρύπες a la carte"

Ο κ. Χουρδάκης χαρακτηρίζει ως στρέβλωση και την ρύθμιση της προηγούμενης κυβέρνησης που επιτρέπει σε γιατρούς του ΕΣΥ να διατηρούν και ιδιωτικό ιατρείο, ενώ αποφεύγει να κάνει προβλέψεις ως προς την ενεργοποίησή της από τη νέα κυβέρνηση. «Αντί να καλύψουμε με περισσότερους και καλύτερα αμειβόμενους γιατρούς το ΕΣΥ προσπαθούμε να μπαλώσουμε αυτή την τρύπα με το να έχουμε από τη μια a la carte συνεργαζόμενους από τον ιδιωτικό τομέα και από την άλλη να χρυσώσουμε το χάπι των μέτριων ή χαμηλών αμοιβών με το να επιτρέπουμε να ασκούν ιδιωτικό ιατρικό έργο εκτός νοσοκομείου», αναφέρει και συμπληρώνει: "Και στη μια και στην άλλη περίπτωση η ρύθμιση με βρίσκει αντίθετο".

Ανάλογα "μπαλώματα" εντοπίζει και στην πρόθεση δημιουργίας μικτών πληρωμάτων στα ασθενοφόρα, από διασώστες του ΕΚΑΒ, πυροσβέστες και στελέχη των ενόπλων δυνάμεων, ως μέρος της λύσης για την υποστελέχωση. "Η δουλειά των πυροσβεστών δεν είναι να έχουν ρόλο στο ΕΚΑΒ, εκτός αν έχουν εκπαιδευτεί ειδικά και για αυτόν τον ρόλο. Η δουλειά του ελληνικού στρατού, επίσης δεν είναι αυτή, εκτός αν έχει εκπαιδευτεί και αν περισσεύει από άλλες αρμοδιότητες. Άρα προτείνεται αντί να στελεχωθεί το ΕΚΑΒ και σε προσωπικό και σε εξοπλισμό, να βρίσκουμε λύσεις μπαλώματα", σημειώνει.

Επεκτείνοντας τον συλλογισμό του, επισημαίνει την ανάγκη λήψης κρίσιμων αποφάσεων στην υγεία, βασισμένων στην ανάλυση των βασικών αναγκών και όχι στην πίεση τοπικών παραγόντων. "Τα αποτελέσματα της απογραφής που έγινε ανακοινώθηκαν πολύ αργοπορημένα και για παράδειγμα δεν συμπεριλήφθηκαν στους εκλογικούς καταλόγους στην πρόσφατη εκλογική διαδικασία. Είμαι βέβαιος ότι δεν θα ληφθούν υπόψη και στον προγραμματισμό για το πόσους γιατρούς χρειαζόμαστε και πού, πόσους νοσηλευτές, νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας. Αποτέλεσμα είναι να βλέπουμε για παράδειγμα νοσοκομεία που έχουν γυναικολογική κλινική αλλά όχι παιδιατρική, δηλαδή μπορεί να γεννήσει κάποιος αλλά αν υπάρξει πρόβλημα δεν υπάρχουν νεογνολόγοι ή παιδίατροι για να το αντιμετωπίσουν".

Χρειάζεται διατροφολόγο η Βουλή;

Στην ερώτηση αν το γνωστικό αντικείμενό του μπορεί να φανεί χρήσιμο στο κοινοβούλιο, ο κ. Χουρδάκης απαντά πως η Βουλή έχει εδώ και χρόνια διορισμένη ΠΕ διαιτολόγο, την οποία μπορούν να συμβουλεύονται τα μέλη του κοινοβουλίου και υπάλληλοι για να λάβουν εξειδικευμένες συμβουλές.

"Τυχαίνει να γνωρίζω ότι και αρκετοί βουλευτές την έχουν επισκεφθεί, άλλες φορές με καλύτερα και άλλες με χειρότερα αποτελέσματα", αναφέρει.

Ο ίδιος διαπιστώνει με ικανοποίηση μια στροφή στη γνώση για την αξία της υγιούς διατροφής τα τελευταία χρόνια. Από τη μια παρατηρεί πως "υπάρχουν προβλήματα, όπως τώρα που έχει συσταθεί επιτροπή για τον καθορισμό του τι περιλαμβάνει η διαιτολογική πράξη, χωρίς να περιλαμβάνει μέσα ΠΕ διαιτολόγο και αυτό είναι τουλάχιστον άκομψο". Από την άλλη αναγνωρίζει, πως "σιγά - σιγά τα πράγματα τουλάχιστον δεν χειροτερεύουν ή και αρχίζουν να βελτιώνονται, έστω με πολύ αργά βήματα σε ό,τι αφορά την αξία της συμβολής της διατροφής στην υγεία και την περίθαλψη", καταλήγει.