Ασθενείς με κοιλιοκάκη: Μεγάλη η επιβάρυνση από την αγορά προϊόντων χωρίς γλουτένη

"Oύτε κατά διάνοιαν" δεν φτάνουν τα χρήματα που χορηγεί ο ΕΟΠΥΥ στους ασθενείς με κοιλιοκάκη (100 ευρώ στους ενήλικες και 150 ευρώ στα παιδιά) για να προμηθευτούν προϊόντα χωρίς γλουτένη, η τιμή των οποίων έναντι των συμβατικών προϊόντων μπορεί να είναι αυξημένη και πάνω από 800%. 

Αν και- όπως λέγεται- οι περισσότεροι ασθενείς σε ποσοστό έως και 50% αποφεύγουν να το εκμεταλλευτούν λόγω της γραφειοκρατίας επιλέγοντας να επιβαρύνουν την\ δική τους τσέπη.  

Αποκλίσεις τιμών

Οι αποκλίσεις τιμών από τα συμβατικά αντίστοιχα είδη, πραγματικά είναι εξαιρετικά μεγάλες. Για του λόγου το αληθές:

• Ψωμί κανονικό τιμή κιλού 3,42 ευρώ- Ψωμί χωρίς γλουτένη τιμή κιλού 16,42 ευρώ (+380%)
• Σοκολατένιο muffin χωρίς γλουτένη τιμή κιλού 22,31 ευρώ- κανονικό τιμή κιλού 19,83 ευρώ (13%)
• Αραβική πίτα με γλουτένη τιμή κιλού 2,76 -Χωρίς γλουτένη 26,19 ευρώ (849%)
• Φρυγανιές ολικής αλέσεως χωρίς γλουτένη 25,69 το κιλό- Με γλουτένη 9,08 ευρώ το κιλό (+182 %)
• Χαλβάς χωρίς γλουτένη 19,50 το κιλό- Με γλουτένη 14,75 το κιλό (+32%).

Oπως φαίνεται, οι αποκλίσεις τιμών είναι μεγάλες έως τεράστιες και τουλάχιστον από την πλευρά της παρασκευής των συγκεκριμένων προϊόντων αυτό μπορεί να αιτιολογηθεί από το σημαντικό κόστος που απαιτεί η παραγωγή τους, ενώ μιλάμε για αποκλειστικές γραμμές παραγωγής για αυτά τα είδη, οι οποίες πρέπει να διασφαλίζουν ότι η επεξεργασία τους είναι άρτια και ενδεδειγμένη για τους ανθρώπους που πρέπει να τα επιλέγουν για λόγους υγείας. 

Πόσο σημαντικά όμως είναι τελικά αυτά τα προϊόντα για τους ασθενείς:

Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της Ελληνικής Εταιρείας Κοιλιοκάκης (https://www.koiliokaki.com/) πρόκειται για μια ασθένεια με πολυποίκιλα συμπτώματα. Η «κακή κοιλιά», “bad stomach”, δεν μπορεί να απορροφήσει τη γλουτένη, μία πρωτεΐνη που περιέχεται στο σιτάρι, το κριθάρι, τη σίκαλη και τη βρώμη (Dowd B, et al, 1974).

Η λήψη γλουτένης προκαλεί αλλοιώσεις στον βλεννογόνο του λεπτού εντέρου, προκαλώντας μεταξύ άλλων και μερική ή ολική ατροφία (επιπέδωση) των λαχνών, εμποδίζοντας τη φυσιολογική πέψη και απορρόφηση του φαγητού, αλλά και των θρεπτικών συστατικών αυτού. Η μη έγκαιρη διάγνωσή της μπορεί να οδηγήσει, μεταξύ άλλων σε αναιμία, οστικά προβλήματα και απώλεια βάρους.

Τα κυριότερα συμπτώματα που αναφέρει η πλειοψηφία των πασχόντων είναι η διαλείπουσα διάρροια, το κοιλιακό άλγος και ο τυμπανισμός. Υπάρχουν όμως και πολλές περιπτώσεις που οι πάσχοντες από Κοιλιοκάκη δεν έχουν κανένα γαστρεντερολογικό σύμπτωμα όπως τα παραπάνω, αλλά συνδυάζουν άλλες ασθένειες εκ των οποίων οι πιο βασικές είναι το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, τα γαστρικά έλκη, η νόσος του Crohn και οι μολύνσεις από παράσιτα.

Το εύρος των γαστρεντερικών συμπτωμάτων που μπορεί να εμφανιστούν σε ασθενείς με Κοιλιοκάκη είναι μεγάλο, αν και μερικοί ασθενείς μπορεί να έχουν κανονική λειτουργία του εντέρου ή ακόμη και να τείνουν προς εμφάνιση δυσκοιλιότητας (Spiegel BM, et al, 2004).

Επιπροσθέτως, η Κοιλιοκάκη μπορεί να παρουσιαστεί με λιγότερο προφανή συμπτώματα όπως η οξυθυμία ή κατάθλιψη, ο ειλεός, το στομαχικό ανακάτεμα, ο κοινός πόνος, η δερματική αναφυλαξία, οι στοματικές πληγές (άφτρες),οι μυϊκές κράμπες, οι διαταραχές δοντιών και οστών (όπως η οστεοπόρωση), η νευροπάθεια κ.α.  

Επιπολασμός: Η συχνότητα εμφάνισης της νόσου

Οι ομάδες κινδύνου του γενικού πληθυσμού για την εμφάνιση της νόσου, με ποσοστά επίπτωσης που κυμαίνονται από 5% έως 10%, περιλαμβάνουν τα άτομα με σύνδρομο Down και σύνδρομα Turner, με διαβήτη τύπου 1, με αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα, με υπερθυρεοειδισμό ή με υποθυρεοειδισμό, καθώς και με άλλα αυτοάνοσα νοσήματα (Barker JM, et al. 2008).

Τα επίσημα στατιστικά παραμένουν 1 στα 100 άτομα, αλλά στην Ευρώπη και σε χώρες με παρόμοιο προφίλ με την Ελλάδα αγγίζουν πλέον το 2%.

Πανάκριβα τα προϊόντα και στο Ηνωμένο Βασίλειο

Σε μια νέα έκθεση ''The Gluten Free Diet: What does it cost and why does matter?'',  που δημοσίευσε η Coeliac UK  (Ενωση ασθενών στο Ηνωμένο Βασίλειο) έδειξε ότι τα άτομα με κοιλιοκάκη - για τα οποία είναι απαραίτητο να διατηρούν μια δίαιτα ελεύθερη γλουτένης για να παραμείνουν καλά - εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τεράστια πρόσθετη επιβάρυνση τόσο όσον αφορά το κόστος όσο και τη διαθεσιμότητα.

Τα τελευταία ευρήματα έδειξαν ότι:

• Το φθηνότερο καρβέλι χωρίς γλουτένη είναι ακριβότερο κατά έξι φορές από το απλό που περιέχει γλουτένη
• Κατάστημα τροφίμων που εμπορεύεται είδη χωρίς γλουτένη μπορεί να είναι έως και 35% ακριβότερο
• 7 στους 10 ανθρώπους θεωρούν ότι τα ψώνια χωρίς γλουτένη «επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα ζωής τους»
• Λόγω του σημαντικού κόστους των τροφίμων χωρίς γλουτένη, τα άτομα με κοιλιοκάκη επιλέγουν να διακινδυνεύσουν την κατανάλωση γλουτένης, θέτοντας ενδεχομένως σε κίνδυνο την υγεία τους. Το 4% των ανθρώπων καταναλώνουν ενεργά γλουτένη παρά τους κινδύνους για την υγεία τους των λόγω ανησυχιών για το κόστος και σχεδόν το ένα τρίτο (27%) επιλέγουν να τρώνε προϊόντα που «μπορεί να περιέχουν γλουτένη» για τον ίδιο λόγο.
• Σχεδόν 8 στους 10 ανθρώπους δυσκολεύτηκαν να αντέξουν οικονομικά τα προϊόντα χωρίς γλουτένη.

Αναλύοντας το μέσο κόστος των τροφίμων χωρίς γλουτένη σε σύγκριση με τα τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη από τον Μάρτιο του 2022 έως τον Μάρτιο του 2024, η Coeliac UK διαπίστωσε ότι:

-Τα ψωμιά είναι 4,5 φορές πιο ακριβά
-Το απλό αλεύρι είναι 2 φορές πιο ακριβό
-Τα ψωμάκια είναι 3,1 φορές πιο ακριβά
-Τα ζυμαρικά είναι 2  φορές ακριβότερα
-Τα κράκερ είναι 1,7 φορές πιο ακριβά
-Τα δημητριακά είναι 2,1 φορές ακριβότερα

Στο πλαίσιο αυτό, η βρετανική ένωση ασθενών κάλεσε την κυβέρνηση αλλά και τη βιομηχανία τροφίμων να διασφαλίσουν ότι τα άτομα με κοιλιοκάκη μπορούν να αντέξουν οικονομικά και να έχουν πρόσβαση σε τρόφιμα χωρίς γλουτένη για να βοηθήσουν στη διατήρηση της υγείας τους.

Πηγές:
https://www.coeliac.org.uk/about-us/media-centre/news/new-coeliac-uk-report-sheds-light-on-cost-access-and/