Ασβέστιο: Ποιες είναι οι διατροφικές πηγές του

Το ασβέστιο, είναι το μεταλλικό στοιχείο που βρίσκεται σε μεγάλη αφθονία στον οργανισμό, με το 99% να βρίσκεται στο σώμα μας ως συστατικό των οστών και των δοντιών και μόλις το 1% να είναι κατανεμημένο στο εσωτερικό των κυττάρων αλλά και στα εξωκυτταρικά υγρά του σώματος (αίμα, λέμφος, σωματικά υγρά). Είναι επίσης ένα μεταλλικό στοιχείο που είναι πολύ σημαντικό για τη λειτουργία της καρδιάς, των μυών και του εγκεφάλου.

Συνεργάζεται τόσο με το φώσφορο για τη δόμηση υγιών οστών και δοντιών, όσο και με το μαγνήσιο για σωστή καρδιοαγγειακή λειτουργία. Το ασβέστιο, σε ποσότητα 1.000 περίπου γραμμαρίων αποθηκεύεται με τη μορφή μικρών κρυστάλλων, σε οστά και δόντια, διαμορφώνοντας τη σκληρή υφή τους.

Ποιοι το χρειάζονται;

Οι απαιτήσεις του οργανισμού μας σε ασβέστιο είναι ιδιαίτερα υψηλές στην παιδική, καθώς και την εφηβική ηλικία, όταν σχηματίζεται ο σκελετός, αλλά και κατά την εγκυμοσύνη και τη γαλουχία, όταν το έμβρυο απαιτεί το ασβέστιο από διατροφή της μητέρας του, για να χτίσει το δικό του σκελετό. Τέλος είναι απαραίτητο μετά την εμμηνόπαυση αλλά και τη μεγαλύτερη ηλικία, όπου η έλλειψή του είναι πιο πιθανή.

Ποιες είναι οι βασικές λειτουργίες του;

Το ασβέστιο έχει κυρίως δομικό ρόλο και συμβάλλει στην οστεοποίηση. Επίσης είναι απαραίτητο για την πήξη του αίματος, τη σύσπαση των μυών, τη διατήρηση της λειτουργίας της καρδιάς, αλλά και της λειτουργικότητας της κυτταρικής μεμβράνης. Το ασβέστιο παίζει καθοριστικό ρόλο στην παραγωγή, τη δράση και την έκκριση.

Πώς καθορίζονται οι ανάγκες του ανάλογα με την ηλικία;

Βρέφη :0-6 μηνών 400, 6-12 μηνών 600
Παιδιά : 1-5 ετών 800, 6-10 ετών 800-1200
Εφηβεία : 11-24 ετών 1200-1500
Άντρες : 25-65 ετών 1000, >65 ετών 1500
Γυναίκες : 25-50 ετών 1000, >50 ετών (εμμηνόπαυση)-λήψη οιστρογόνων 1000, >65 ετών 1500, Κύηση, γαλουχία 1200

Διατροφικές πηγές

Οι καλύτερες πηγές του ασβεστίου είναι τα γαλακτοκομικά, όλα τα τυριά και ιδιαίτερα τα κίτρινα, τα ψάρια όπως οι σαρδέλες και ο σολομός, οι ξηροί καρποί όπως τα φιστίκια, τα καρύδια και τα αμύγδαλα, τα ξερά φασόλια και λαχανικά όπως το μπρόκολο και οι λαχανίδες. Χαρακτηριστικές περιεκτικότητες τροφίμων σε ασβέστιο είναι οι παρακάτω: 1 φλιτζάνι άπαχο γάλα παρέχει 306mg ασβεστίου, 1 κεσεδάκι (225 γρ) γιαούρτι περιέχει 488mg ασβέστιο, 100 γρ παρμεζάνας περιέχουν 1.140 mg, 100 γρ γραβιέρας περιέχουν 1.100 mg, 100 γρ κασέρι περιέχει 750 mg, 1/2 φλιτζάνι σκληρού τοφού (φυτικό τυρί σόγιας) περιέχει 253mg ασβεστίου, 1 φλιτζάνι σπανάκι περιέχει 245mg ασβέστιο, 100 γραμμάρια σαρδέλες (με τα κόκαλα) περιέχουν 351mg ασβέστιο, 1 φλιτζάνι περιέχει 161mg ασβέστιο, 23 αμύγδαλα περιέχουν 70 mg ασβεστίου.

Επίσης καλές πηγές είναι: μπρόκολο, αγκινάρες, λάχανο, παξιμάδι, γαρίδες, συκώτι, αβγό, καρύδια, ελιές.

Ποιοι είναι οι «εχθροί» του ασβεστίου;

Υπάρχουν ουσίες που επηρεάζουν αρνητικά την απορρόφηση του ασβεστίου και έτσι συμβάλλουν στη μείωση της απορρόφησης του. Τέτοιες ουσίες είναι: το λίπος, όταν αυτό βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες σε κάποια τρόφιμα, το οξαλικό οξύ, που βρίσκεται στη σοκολάτα, στο σπανάκι και στα παντζάρια, και το φυτικό οξύ, που βρίσκεται στους σπόρους. Έτσι το είδος της τροφής αλλά και οι άλλες τροφές που συνοδεύουν την κύρια πηγή του ασβεστίου καθορίζουν το βαθμό με τον οποίο το σώμα μας θα το προσλάβει.

Τι παθήσεις δημιουργεί η έλλειψή του;

Η έλλειψη ασβεστίου δημιουργεί τη ραχίτιδα, όπου λόγω της μη σωστής εναπόθεσης αλάτων ασβεστίου και φωσφόρου, τα οστά γίνονται μαλακά και εύκαμπτα και παραμορφώνονται. Είναι πιο συχνή σε σκουρόχρωμα δέρματα, πρόωρα νεογνά, σκοτεινές περιοχές με περιορισμένη ηλιοφάνεια, αφού παράλληλα με τη μειωμένη απορρόφηση και πρόσληψη του ασβεστίου καθοριστικό ρόλο παίζει και η παρουσία της βιταμίνης D.

Επίσης, η οστεομαλακία η οποία δημιουργείται από κένωση των οστικών αποθηκών ασβεστίου και φωσφόρου, λόγω της έλλειψης ασβεστίου και φωσφόρου, αλλά και της περιορισμένης ηλιακής ακτινοβολίας και κατά συνέπεια της έλλειψης βιταμίνης D. Βέβαια το πιο γνωστό αποτέλεσμα ανεπάρκειας ασβεστίου είναι η οστεοπόρωση, από μειωμένη πρόσληψη ασβεστίου, σε συνδυασμό με μειωμένη άσκηση και κάπνισμα. Στην πάθηση αυτή τα οστά φθείρονται, γίνονται πορώδη και αποκτούν σπογγώδη μορφή. Η επαρκής ποσότητα ασβεστίου, σε όλη τη ζωή μας και κυρίως μέχρι την ηλικία των 20-25 ετών (ιδιαίτερα για τις γυναίκες) μπορεί να τη μειώσει μέχρι και 50%.