Κατεχίνες: Oμάδα φλαβονοειδών με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση

Οι κατεχίνες είναι μία ομάδα ενώσεων,  οι οποίες ανήκουν στην οικογένεια των φλαβονοειδών. Εχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και βρίσκονται σε διάφορα τρόφιμα, όπως είναι το πράσινο και το μάυρο τσάι, το κόκκινο κρασί, το μήλο και ο χυμός του, το σταφύλι, η μαύρη σοκολάτα κ.α.

Υπολογίζοντας την καθημερινή, συνήθη κατανάλωση των παραπάνω διατροφικών πηγών κατεχινών καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η κύρια διατροφική πηγή είναι το τσάι, και ειδικότερα το πράσινο. Οι ενώσεις των κατεχινών βρίσκονται, φυσικά στα φύλλα του και συτό οφείλεται στην  διαδικασία της παραγωγής του. Αμέσως μετά την συγκομιδή, το πράσινο τσάι υποβάλλεται σε θερμική επεξεργασία η οποία αποτρέπει ή σταματά την περαιτέρω οξείδωση των κατεχινών.

Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι οι μεγαλύτερες ποσότητες κατεχινών ελευθερώνονται  στο ρόφημα κατά τη διάρκεια των πρώτων λεπτών της εμβάπτισης των φύλλων στο ζεστό νερό. Η ποσότητα που απελευθερώνεται αυξάνεται όσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια της εμβάπτισης. Η ποσότητα κατεχινών σε ένα φλιτζάνι τσάι μετά από 5 λεπτά της ώρας είναι υπερδιπλάσια σε σύγκριση με ένα φλιτζάνι τσαγιού στο οποίο εμβαπτίσαμε το τσάι για ένα λεπτό της ώρας.

Επιστημονικές αναλύσεις αναφέρουν, ότι η περιεκτικότητα κατεχινών σε ένα φλυτζάνι μαύρου τσαγιού είναι 25%, ενώ σε ένα φλυτζάνι πράσινου τσαγιού είναι 70% .

Κυριότερα είδη κατεχινών και ο ρόλος τους στην υγεία

Τα πιο γνωστά είδη κατεχινών, είναι

-η Κατεχίνη(C ),

-η Επικατεχίνη (EC),

-η Επιγαλλοκατεχίνη (EGC) ,

-η Επικατεχίνη γαλλικού εστέρα (ECG) και

-η Επιγαλλοκατεχίνη γαλλικού εστέρα (EGCG).

Επιστημονικές έρευνες αναφέρουν, ότι καθε έιδος, έχει διαφορετικές ιδιότητες σε σχέση με την υγεία του οργανισμού.

·       Η κατεχίνη  ( C ), συσχετίζεται με πιθανές αντιβιοτικές ιδιότητες, ενώ παράλληλα υπάρχουν ενδείξεις για αντικαρκινική δράση

·       Πληθυσμιακές και κλινικές έρευνες έδωσαν εδείξεις, ότι η η Επικατεχίνη (EC) μπορεί να δράσει ευεργετικά στην υγεία της καρδιάς

·       Για την Επιγαλλοκατεχίνη  (EGC), υπάρχουν ενδείξεις ότι συμβάλλει στην παρεμπόδιση ανάπτυξης καρκινικών κυττάρων στο πάγκρεας

·       Η επικατεχίνη γαλλικού εστέρα (ECG), έδειξε ότι δρα θετικά στην πρόληψη ασθενειών που σχετίζονται με τον καρκίνο του προστάτη, εμποδίζοντας την ανάπτυξη όγκων

·       Η επιγαλλοκατεχίνη γαλλικού εστέρα (EGCG), φαίνεται πως είναι η πιό ενεργή μορφή μεταξύ των κατεχινών. Επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι είναι μια φυσική ουσία με ιδιάιτερα ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι συμβάλλει στην προστασία των κυττάρων από την υπεριώδη ακτινοβολία και ότι μπορεί να παίζει θετικό ρόλο στην μείωση του σωματικού βάρους.

Το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας για τις κατεχίνες αυξάνεται συνεχώς, καθώς υπάρχουν σημαντικές πληθυσμιακές έρευνες, οι οποίες δείχνουν οτι ενδέχεται να παίζουν σημαντικό ρόλο στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης βασικών νοσημάτων, που πλήττουν τον γενικό πληθυσμό, όπως είναι οι καρδιαγγειακές νόσοι, τα εγκεφαλικά, ο καρκίνος, ο διαβήτης και η παχυσαρκία.

‘Οσα αναφέρθηκαν παραπάνω είναι ενδείξεις από επιστημονικές μελέτες που έχουν γίνει εως τώρα  και οι οποίες συνεχίζονται σε παγκόσμιο επίπεδο με αμείωτο ενδιαφέρον, αφού τα  αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά.

Κατεχίνες και επίδραση στην υγεία της καρδιάς

Βασικός παράγων στην πρόκληση καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι η δημιουργία αθηρωματικής πλάκας, που επικάθεται στα τοιχώματα των αρτηριών , «στενεύει» τη δίοδο του αίματος και δυσχεραίνει την κυκλοφορία του.  Η συσσώρευση αθηρωματικής πλάκας δημιουργεί αθηροσκλήρωση, που μπορεί να οδηγήσει σε εκδήλωση καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Παρότι η δημιουργία της επηρεάζεται από γενετικούς παράγοντες, η διατροφή παίζει επίσης σημαντικό ρόλο.

Υπάρχουν επιστημονικές ενδείξεις ότι οι κατεχίνες συμβάλλουν στην μείωση του κινδύνου εκδήλωσης καρδιαγγειακών νόσων λόγω της ισχυρής τους αντιοξειδωτικής δράσης. Κλινικές μελέτες δείχνουν ότι η αυτή η δράση τους, ενισχύει θετικά τη λειτουργία του ενδοθηλίου μειώνοντας την οξειδωτική φθορά στον εσωτερικό χιτώνα των αιμοφόρων αγγείων. Παράλληλα επηδημιολογικές και κλινικές μελέτες ,συνδέουν την κατανάλωση τροφίμων πλουσίων σε κατεχίνες με τη μείωση της κακής (LDL) χοληστερόλης, ενώ φαίνεται ότι δεν επηρεάζονται  αρνητικά τα επίπεδα της καλής χοληστερόλης (HDL).

Αναφέρεται επίσης ότι οι κατεχίνες έχουν στα αγγεία, δράση παρόμοια με αυτή των οιστρογόνων και συνεπώς, τρόφιμα πλούσια σε κατεχίνες είναι ωφέλιμα σε γυναίκες στην εμμηνόπαυση.

Κατεχίνες και καρκίνος

Ο καρκίνος είναι σήμερα μια από τις κύριες αιτίες θανάτου. Η ερευνητική δραστηριότητα για την νόσο είναι έντονη. Οι έρευνες υποδεικνύουν ότι υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που πυροδοτούν την εκδήλωσή της.

Σημαντικό ρόλο παίζει και η διατροφή,  και μάλιστα υπάρχουν διατροφικές συστάσεις απο έγκριτους επιστημονικούς φορείς.

Επίσης καθοριστικό ρόλο, φαίνεται πως παίζει η πρόσληψη αντιοξειδωτικών, που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα και αναχαιτίζουν τις ελεύθερες ρίζες πριν αυτές επιτεθούν σε υγιή κύτταρα.

Οι κατεχίνες και ιδιαίτερα η επιγαλλοκατεχίνη γαλλικού έστέρα (EGCG), έχουν πολύ ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, που φαίνεται να επιδρά θετικά στην πρόληψη ορισμένων μορφών καρκίνου.

Η πιθανή σχέση μεταξύ κατεχινών και καρκίνου, εντοπίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 90 με την δημοσίευση πληθυσμιακών ερευνών απο την Κίνα και την Ιαπωνία (χώρες με μεγάλη κατανάλωση πράσινου τσαγιού).

Στη συνέχεια, έρευνες Αμερικανών ερευνητών σε ποντίκια, κατέδειξαν επίσης σύνδεση μεταξύ της κατανάλωσης κατεχινών και καρκίνου.  Τα ποντίκια που λάμβαναν ένα διάλυμα πράσινου τσαγιού, ανέπτυξαν τους μισούς καρκινογόνους όγκους από  ό,τι η ομάδα ελέγχου.

Πρόσφατες εργαστηριακές έρευνες στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη, επιβεβαιώνουν τη σύνδεση πρόσληψης κατεχινών με την παρεμπόδιση ανάπτυξης καρκινογόνων όγκων.

Κατεχίνες και έλεγχος του σωματικού βάρους

Η αύξηση της παχυσαρκίας έχει θορυβήσει την επιστημονική κοινότητα, καθώς ευθύνεται για την εμφάνιση πολλών παθήσεων, όπως είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο διαβήτης και η υπέρταση.

Φυσικά, στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας παίζουν κύριο ρόλο το συνολικό προγραμμα διατροφής  και η άσκηση.

Φαίνεται, όμως, ότι οι κατεχίνες μπορούν να συμβάλλουν θετικά στον έλεγχο του σωματικού βάρους. (Πάντα σε συνδυασμό με ισορροπημένη διατροφή και υγιεινό τρόπο ζωής).

Εργαστηριακές και κλινικές μελέτες σε ζώα και ανθρώπους υποστηρίζουν ότι η ισχυρή αντιοξειδωτική ικανότητα των κατεχινών έχει επίδραση στον μεταβολισμό, αυξάνοντας τις καύσεις και ιδιάιτερα τις καύσεις του λίπους.

Η θερμογενής δράση του πράσινου τσαγιού  είναι μια ιδιότητα που βοηθά θετικά στην αύξηση του μεταβολισμού. Αυτό πιθανώς να οφείλεται στον συνδυασμό των κατεχινών με άλλες φυσικές ουσίες που περιέχει το τσάι, όπως η καφείνη.

Οι έρευνες, που μελετούν την θερμογενή δράση των κατεχινών έχουν δείξει θετικά αποτελέσματα και συνεχίζονται. Υπάρχουν ήδη αρκετές ενδείξεις σύνδεσης της κατανάλωσης πράσινου τσαγιού και του ελέγχου του σωματικού βάρους. Η καθημερινή κατανάλωση 450-500mg κατεχινών επί 12 εβδομάδες φαίνεται να συμβάλλει στη μείωση της περιφέρειας της μέσης, στη μείωση του σπαλχνικού λίπους και στον έλεγχο του βάρους.