Ελλάδα: η πλέον γηρασμένη χώρα

Της ΣΟΦΙΑΣ ΝΕΤΑ

Η πληθυσμιακή γήρανση είναι ένα από τα κύρια δημογραφικά χαρακτηριστικά του 21ου αιώνα, κυρίως στις αναπτυγμένες χώρες. Μάλιστα η Ελλάδα, μαζί με την Ιταλία, είναι η πλέον γηρασμένη χώρα, τόσο σε Ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο! Το φαινόμενο της γήρανσης συνοδεύεται από υψηλότερη νοσηρότητα, συχνότερη χρήση των υπηρεσιών υγείας και συνακόλουθη αύξηση των υγειονομικών δαπανών.

Μεταξύ των ηλικιωμένων και στο συνολικό πληθυσμό, τα νοσήματα του κυκλοφορικού συστήματος αποτελούν την κύρια αιτία θνησιμότητας, ενώ οι ψυχικές διαταραχές εμφανίζονται επίσης συχνά, με υψηλούς δείκτες επιπολασμού στους ηλικιωμένους.

Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών της χώρας μας (ΕΚΚΕ), διεξήγαγε το 2005, σχετική έρευνα με τυχαίο αντιπροσωπευτικό δείγμα 2.500 ανδρών και γυναικών, ηλικίας 40-85 ετών, που ζούσαν μόνιμα στην Περιφέρεια της Πρωτεύουσας, με σκοπό να διερευνήσει σε βάθος τα παραπάνω θέματα και παρουσίασε ορισμένα βασικά αποτελέσματα της έρευνας.

Κατ’ αρχήν επισημαίνεται ότι η αυτοεκτίμηση του επιπέδου υγείας του πληθυσμού του δείγματος είναι αρκετά υψηλή. Οι 2 στους 3 ερωτώμενους δήλωσαν ότι η κατάσταση της υγείας τους είναι καλή ή πολύ καλή, ενώ η αυτοαναφερόμενη νοσηρότητα δείχνει ως πιο συνήθη τα νοσήματα του κυκλοφορικού, του μυοσκελετικού και του μεταβολισμού, με τις γυναίκες να εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά χρόνιων νοσημάτων από ότι οι άνδρες και να έχουν υψηλότερα επίπεδα χοληστερόλης και αρτηριακής πίεσης.

Επίσης, 3% των ανδρών και 5% των γυναικών χρειάστηκαν, για την κάλυψη των καθημερινών τους αναγκών τον τελευταίο χρόνο, πρόσθετη βοήθεια από τρίτους, που συνήθως είναι οι σύντροφοι και τα παιδιά τους. Το 8,6% του πληθυσμού πάσχει από κάποια χρόνια ψυχική διαταραχή, με τις γυναίκες να εμφανίζουν σαφώς υψηλότερα ποσοστά σε σύγκριση με τους άνδρες.

Επιπλέον, η πιθανότητα ψυχικής διαταραχής αυξάνεται με την ηλικία και για τα δύο φύλα.

Όσον αφορά τον προληπτικό έλεγχο, παρατηρείται ότι μειώνονται τα ποσοστά και η συχνότητα διενέργειας ελέγχων (τεστ-ΠΑΠ, μέτρηση οστικής πυκνότητας, μαστογραφία, τεστ PSA) στις μεγαλύτερες ηλικίες. Αναφορικά δε με τις συνήθειες υγείας, το 46% των ανδρών και το 37% των γυναικών δηλώνουν καπνιστές, το 40% δεν καταναλώνουν καθόλου οινόπνευμα, το 62% πίνουν 1 έως 2 καφέδες την ημέρα και μόνο το 19% ασκούνται τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα.

Σχετικά με τη χρήση των υπηρεσιών υγείας, το 56% του δείγματος επισκέφθηκαν τουλάχιστον μία φορά γιατρό τους τελευταίους 3 μήνες πριν τη διεξαγωγή της έρευνας και το 9% νοσηλεύθηκαν τουλάχιστον μία νύκτα κατά το τελευταίο έτος.

Οι γυναίκες ζητούν συχνότερα ιατρικές συμβουλές έναντι των ανδρών, ενώ τα άτομα ηλικίας 65-84 ετών επισκέπτονται κατά 40% συχνότερα κάποιον γιατρό, σε σύγκριση με τα άτομα ηλικίας 40-64 ετών.

Αναφορικά με τις δαπάνες υγείας, το 1/3 των ατόμων που χρησιμοποίησαν πρωτοβάθμια ή νοσοκομειακή περίθαλψη και το 89% όσων χρησιμοποίησαν φάρμακα, επιβαρύνθηκαν με τμήμα ή με το σύνολο του αντίστοιχου κόστους. Επισημαίνεται δε ότι ιδιωτική ασφάλιση υγείας έχουν το 12% των ερωτώμενων.

Τέλος, τα αποτελέσματα ως προς τη φαρμακοθεραπεία δείχνουν ότι υπάρχει πολυφαρμακία κυρίως στην τρίτη ηλικία, ένα μεγάλο ποσοστό λαμβάνει φάρμακα χωρίς συνταγή, τα αναλγητικά και τα φάρμακα του καρδιαγγειακού καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μερίδιο, ενώ οι γυναίκες λαμβάνουν γενικώς περισσότερα φάρμακα, κυρίως αγχολυτικά και αντικαταθλιπτικά που αντικατοπτρίζουν το επίπεδο της ψυχικής υγείας.