Οι κατ’ οίκον τοκετοί στο στόχαστρο;

Ερώτηση του Ν. Χρυσόγελου για το δικαίωμα μιας λεχώνας να διαχειρίζεται τον πλακούντα της.

Το ζήτημα της διαχείρισης πλακούντα από τοκετούς στο σπίτι που στάθηκε πρόσφατα αφορμή για ένα πρωτοφανές profiling στη Θεσσαλονίκη ανθρώπων και επαγγελματιών υγείας οι οποίοι σχετίζονται με τοκετούς στο σπίτι, φέρνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή με γραπτή ερώτησή του, ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο.

'Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εξέδωσε Οδηγία για τους κατ’οίκον τοκετούς, όπου ο πλακούντας χαρακτηρίζεται ως Επικίνδυνο Ιατρικό Απόβλητο Μολυσματικού Χαρακτήρα (ΕΙΑ-ΜΧ) και επομένως η διαχείρισή του θα πρέπει να γίνεται από φορείς οι οποίοι έχουν εγκεκριμένη άδεια. Σημειώνεται ότι οι γυναίκες που επιλέγουν να γεννήσουν στο σπίτι συνήθως θέλουν να διαχειρίζονται οι ίδιες τον πλακούντα τους, με σεβασμό στο ότι αποτελεί σημειολογικά τη σύνδεση μάνας – βρέφους. Επίσης, η αποτέφρωση του πλακούντα από ιδιωτική εταιρεία κοστίζει 100-150 ευρώ επιβαρύνοντας έτσι επιπλέον το κόστος του κατ’ οίκον τοκετού, ενώ δεν υπάρχει επαρκής έλεγχος του τι συμβαίνει μετά την παράδοση προς αποτέφρωση, γεγονός που θέτει και ζητήματα βιοηθικής.

Σε συνάρτηση με αυτήν την Οδηγία, το Δεκέμβριο του 2012 στη Θεσσαλονίκη, καταδικάστηκε πειθαρχικά μαία που αναλάμβανε τοκετούς στο σπίτι με βασική κατηγορία την μόλυνση του περιβάλλοντος από “επικίνδυνα ιατρικά απόβλητα” (εννοώντας τον πλακούντα της λεχώνας) που παράγονται στους κατ’ οίκον τοκετούς, με αποτέλεσμα να της αφαιρέσουν την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος για ένα χρόνο. Ακολούθησε στα τέλη Φεβρουαρίου 2012 και καταδίκη της μαίας από δικαστήριο της Θεσσαλονίκης με αφορμή υπόθεση ρήξης περινέου σε τοκετό στο σπίτι (στο σημείο μάλιστα που, προληπτικά συνήθως, υπόκεινται οι γυναίκες σε περινεοτομή όταν γεννούν στα μαιευτήρια).

Είχε προηγηθεί έρευνα από δημόσιους φορείς, μέσω της επεξεργασίας των ληξιαρχικών πράξεων γέννησης όπου καταγράφεται υποχρεωτικά, (παρόλο που δεν απαιτείται ρητά από το Νόμο), το αν ένας τοκετός πραγματοποιήθηκε κατ’ οίκον ή σε μαιευτήριο, προκειμένου να εντοπιστούν ονομαστικά όλοι οι επαγγελματίες υγείας και γονείς που συμμετείχαν σε τοκετούς στο σπίτι και να εξεταστούν από τις δικαστικές αρχές ως ύποπτοι τέλεσης αδικημάτων. Στη συνέχεια ασκήθηκε ποινική δίωξη σε 79 άτομα (5 γιατροί, 1 μαία και 73 γονείς) με αδίκημα, μεταξύ άλλων, τη ρύπανση περιβάλλοντος κατ’ εξακολούθηση από τη μη «παράδοση» του πλακούντα σε εταιρίες διαχείρισης. Για την έρευνα που προηγήθηκε δεν ενημερώθηκε κανείς από τους πολίτες στους οποίους τελικά ασκήθηκε ποινική δίωξη.

Σημειώνεται ότι σε χώρες όπως η Γερμανία, η Βρεττανία, η Ολλανδία, η Ισπανία, η Ρουμανία, ο Καναδάς είναι απολύτως νόμιμο η γυναίκα να κρατάει τον πλακούντα και να το θάβει στον κήπο της. Στο νοσοκομείο Beth Israel Medical Center της Νέας Υόρκης και σε συμφωνία με τους υγειονομικούς κανονισμούς της Πολιτείας «επιτρέπεται τα νοσοκομεία, όταν το ζητάει η επίτοκος, να επιστρέψουν τον πλακούντα στην ίδια προκειμένου να διευθετήσει την απόρριψή του η ίδια». Στην Ουγγαρία πρόσφατα θεσπίσθηκε νέα νομοθεσία σύμφωνα με την οποία οι μαίες πρέπει να απευθύνονται σε ειδική εταιρία που εξειδικεύεται στην καταστροφή ιατρικών αποβλήτων με μια βασική διαφορά: όταν υπάρχει γραπτή αίτηση των γονέων ότι επιθυμούν να θάψουν οι ίδιοι τον πλακούντα, τους παρέχεται η σχετική άδεια. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι στην Ολλανδία το 30% των γυναικών επιλέγει τον τοκετό στο σπίτι.'

Ο Νίκος Χρυσόγελος δήλωσε σχετικά:

'Ο τοκετός στο σπίτι είναι μια φυσική και καθόλα νόμιμη διαδικασία που επιλέγουν εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο. Σε άλλα Ευρωπαϊκά κράτη η γυναίκα έχει κάθε δικαίωμα να διαχειρίζεται η ίδια τον πλακούντα της, με σεβασμό στους κανόνες της βιοηθικής, πρακτική, από την οποία δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία. Είναι ακατανόητος ο εξαναγκασμός διαχείρισης του πλακούντα αποκλειστικά και μόνο ως επικίνδυνου ιατρικού αποβλήτου, γεγονός που οδηγεί και σε επιπλέον σημαντική οικονομική επιβάρυνση σε μια εποχή οικονομικής κρίσης. Αν η πολιτεία γνησίως ενδιαφέρεται για τη ρύπανση του περιβάλλοντος και δε στοχοποιεί τους τοκετούς στο σπίτι συνολικά, δε χρειάζεται να ξανα-ανακαλύψει τον τροχό. Ας ακολουθήσει δοκιμασμένα παραδείγματα άλλων ευρωπαϊκών χωρών.'

(Ακολουθεί ολόκληρο το περιεχόμενο της ερώτησης)

Θέμα: «Διαχείριση πλακούντα από κατ’οίκον τοκετούς»

Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εξέδωσε Οδηγία για τους κατ’ οίκον τοκετούς, όπου χαρακτηρίζεται ως Επικίνδυνο Ιατρικό Απόβλητο Μολυσματικού Χαρακτήρα (ΕΙΑ-ΜΧ) ο πλακούντας. Σύμφωνα με την υπ.αριθμ. Η.Π. 37591/2031/03 ΚΥΑ (ΦΕΚ 1419/Β) «η διαχείριση των ΕΙΑ-ΜΧ θα πρέπει να γίνεται από φορείς οι οποίοι έχουν εγκεκριμένη άδεια». Σημειώνεται ότι οι γυναίκες που επιλέγουν να γεννήσουν στο σπίτι συνήθως θέλουν να διαχειρίζονται οι ίδιες τον πλακούντα τους, με σεβασμό στο ότι αποτελεί σημειολογικά τη σύνδεση μάνας – βρέφους. Επίσης, η αποτέφρωση του πλακούντα από ιδιωτική εταιρεία κοστίζει 100-150 ευρώ επιβαρύνοντας έτσι επιπλέον το κόστος του κατ’ οίκον τοκετού, ενώ δεν υπάρχει επαρκής έλεγχος του τι συμβαίνει μετά την παράδοση προς αποτέφρωση, γεγονός που θέτει και ζητήματα βιοηθικής. Ως αποτέλεσμα αυτής της Οδηγίας, τον Δεκέμβριο του 2012 στη Θεσσαλονίκη, καταδικάστηκε πειθαρχικά μαία που αναλάμβανε τοκετούς στο σπίτι με βασική κατηγορία τη μόλυνση του περιβάλλοντος από “επικίνδυνα ιατρικά απόβλητα” (εννοώντας τον πλακούντα της λεχώνας) που παράγονται στους κατ’ οίκον τοκετούς, με αποτέλεσμα να της αφαιρέσουν την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος για ένα χρόνο. Το πειθαρχικό συμβούλιο δέχθηκε ως κύριο πειθαρχικό παράπτωμα το ότι η μαία δε διαχειρίστηκε τον πλακούντα ως επικίνδυνο – μολυσματικό ιατρικό απόβλητο δίνοντας τον για αποτέφρωση σε κάποια υγειονομική μονάδα. Είχε προηγηθεί έρευνα από δημόσιους φορείς, προκειμένου να εντοπιστούν ονομαστικά όλοι οι επαγγελματίες υγείας και γονείς που συμμετείχαν σε τοκετούς στο σπίτι και να εξεταστούν από τις δικαστικές αρχές ως ύποπτοι τέλεσης αδικημάτων. Ακολούθησε ποινική δίωξη 79 ατόμων (5 ιατρών, 1 μαίας και 73 γονέων) με κύριο αδίκημα την ρύπανση περιβάλλοντος κατ’ εξακολούθηση από τη μη «παράδοση» του πλακούντα σε εταιρίες διαχείρισης [1].

Ερωτάται η Επιτροπή:

1.Εκτιμά ότι θα πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα στη λεχώνα να διαχειρίζεται η ίδια τον πλακούντα της, αντί να της επιβάλλεται ο συγκεκριμένος τρόπος διαχείρισης;

2. Εκτιμά ότι η Οδηγία που εξέδωσε η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας για τους κατ’ οίκον τοκετούς, αλλά και για την δημιουργία αρχείου προσώπων που συμμετέχουν σε τοκετούς στο σπίτι είναι συμβατή με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία;

3. Διαθέτει πληροφορίες για τη σχετική νομοθεσία σε άλλα κράτη-μέλη;

4. Διαθέτει στατιστικά στοιχεία για τα ποσοστά των γυναικών που γεννούν στο σπίτι σε άλλα κράτη-μέλη;

[1] http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_23/02/2013_512187