Καρκίνος µαστού στον άνδρα: Διάγνωση και θεραπεία

Χριστίνα Τσιώνου Γυναικολόγος – Χειρουργός Μαστού Διευθύντρια Α’ Κλινικής Μαστού ΜΗΤΕΡΑ

O καρκίνος του µαστού στον άνδρα δεν είναι συχνός. Περίπου το 1% όλων των καρκίνων µαστού συναντάται στους άνδρες. Λόγω της σπανιότητας, οι γνώσεις µας προέρχονται από τον γυναικείο καρκίνο του µαστού. Η ηλικία εµφάνισης είναι κατά µέσο όρο τα 72 έτη.

Παράγοντες κινδύνου

Παράγοντες κινδύνου για εµφάνιση καρκίνου µαστού σε άνδρα είναι γενικά η δυσαρµονία οιστρογόνων – τεστοστερόνης µε αύξηση των οιστρογόνων και ανεπάρκεια προγεστερόνης. Αυτό συµβαίνει συχνά σε διαταραχή ηπατικής λειτουργίας, σε κίρρωση ήπατος και ηπατοκυτταρικό καρκίνωµα.

Η παχυσαρκία και η γρήγορη αύξηση του βάρους θεωρείται επίσης παράγοντας κινδύνου, λόγω της αύξησης των κυκλοφορούντων οιστρογόνων.

Ισχυρός παράγων κινδύνου είναι η γονιδιακή µετάλλαξη σε συγκεκριµένα γονίδια.

Έως και 15% των ανδρών µε καρκίνο µαστού παρουσιάζουν µετάλλαξη στο BRCA2 και σπανιότερα στο BRCA1. Οι άνδρες µε ιστορικό στην οικογένεια καρκίνου µαστού σε γυναίκα έχουν 2,5 φορές µεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσουν. Για τον λόγο αυτόν, σε περίπτωση ανδρικού καρκίνου συστήνεται γενετική συµβουλευτική και γονιδιακός έλεγχος.

Παρουσιάζεται συνήθως σαν σκληρή µάζα, ανώδυνη, τις περισσότερες φορές κοντά στη θηλαία άλω, αλλά σε έκκεντρη θέση. Σε µεγάλο ποσοστό έχουµε διογκωµένους λεµφαδένες λόγω διήθησης.

Διάγνωση

Διαγνωστικά διενεργούµε, όπως και στις γυναίκες, µαστογραφία και υπερηχογράφηµα. Μια ψηλαφητή µάζα δεν είναι πάντα καρκίνος. Μπορεί να είναι γυναικοµαστία, ψευδογυναικοµαστία, φλεγµονή, λίπωµα, ψευδοαγγειωµατώδης υπερπλασία, αλλά όχι ινοαδένωµα, που είναι συχνό στις γυναίκες. Ο συχνότερος ιστολογικός τύπος είναι το πορογενές διηθητικό καρκίνωµα, είναι καρκίνοι ορµονοεξαρτώµενοι και συνήθως HER2 αρνητικοί.

Αντιµετώπιση

Στο 70% των περιπτώσεων γίνεται µαστεκτοµή λόγω ανατοµίας του ανδρικού µαστού, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις έχει γίνει και χειρουργείο διατήρησης µαστού, µε συνοδό ακτινοθεραπεία. Η επιλογή γίνεται µε τα κριτήρια που ισχύουν για τον γυναικείο καρκίνο µαστού, δηλαδή το µέγεθος του όγκου σε σχέση µε τον µαστό και βεβαίως την επιθυµία του ασθενούς. Δεδοµένου ότι οι περισσότεροι όγκοι στον άνδρα είναι πίσω από τη θηλή, η µαστεκτοµή είναι η πλέον ενδεδειγµένη επέµβαση.

Σχετικά µε τον έλεγχο της µασχάλης, εφόσον έχουµε ψηλαφητούς λεµφαδένες, γίνεται λεµφαδενικός καθαρισµός, ενώ σε ψηλαφητικά και απεικονιστικά αρνητικούς λεµφαδένες έχει δοκιµαστεί η βιοψία φρουρού λεµφαδένα, µε επιτυχία.

Η συστηµατική θεραπεία µπορεί να είναι η χηµειοθεραπεία, σε θετικούς λεµφαδένες ή όταν ο καρκίνος δεν είναι ορµονοεξαρτώµενος. Τα κριτήρια επιλογής συστηµατικής θεραπείας είναι τα ίδια όπως στις γυναίκες.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, δηλαδή στους ορµονοεξαρτώµενους καρκίνους, γίνεται ορµονοθεραπεία µε πρώτη επιλογή την ταµοξιφαίνη για 5 χρόνια. Οι αναστολείς αρωµατάσης δεν είναι τόσο αποτελεσµατικοί όσο στις γυναίκες.

Οι συχνότερες ανεπιθύµητες ενέργειες της ορµονοθεραπείας είναι η αύξηση του βάρους, οι εξάψεις, η µείωση της libido και η αλλαγή στη διάθεση.

Η πρόγνωση είναι ανάλογη του σταδίου της νόσου και των βιολογικών χαρακτηριστικών του όγκου.