Δεν είναι πάντα εύκολο να το διακρίνετε. Όχι μόνο γιατί πολλοί άνθρωποι δεν θέλουν να δείχνουν στους γύρω τους ότι περνούν δύσκολα ή ότι υποφέρουν αλλά και γιατί εμείς οι ίδιοι είμαστε τόσο απορροφημένοι από την καθημερινότητα και τις προκλήσεις της, τα μικρά και μεγάλα προβλήματα που η ζωή βάζει συνεχώς στον δρόμο μας, που δεν έχουμε τη διαύγεια ή ακόμα και τη βούληση να εντοπίσουμε κάποια ανησυχητικά σημάδια.

Η ψυχική υγεία είναι ένα ευαίσθητο αγαθό και αυτό ήρθε στο προσκήνιο τα τελευταία δύο χρόνια με την πανδημία να αποτελεί εύφορο έδαφος για την κατακόρυφη αύξηση των ψυχικών διαταραχών. Αυτά τα προβλήματα, όμως, δεν εξαφανίζονται όταν τα στριμώχνουμε κάτω από το χαλί. Διαιωνίζονται και διογκώνονται και αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως μπορεί να επηρεάσουν τόσο την υγεία όσο και την προσωπική, επαγγελματική και κοινωνική ζωή εκείνου που υποφέρει.

Ας υποθέσουμε ότι είναι Σάββατο βράδυ και είστε έξω για ποτό με κάποιον φίλο ή φίλη σας. Τους βλέπετε να γελάνε, να διασκεδάζουν, να μοιράζονται τις ιστορίες και τα νέα τους μαζί σας. Όλα φαίνονται καλά. Είναι όμως; Η πραγματικότητα συχνά είναι πιο περίπλοκη. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αρπάζουν ένα μικρόφωνο για να διαλαλήσουν τον αγώνα που δίνουν και πολλές φορές ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες.

Τι θα δείτε αν κοιτάξετε λίγο πιο προσεκτικά; Μήπως υπάρχουν κάποια ανεπαίσθητα συμπτώματα που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου; Μήπως ο φίλος σας γίνεται ξαφνικά πιο κυκλοθυμικός και ευερέθιστος από ότι συνήθως; Μήπως μπλέκει σε καβγάδες ή προβληματικές καταστάσεις στη δουλειά; Μήπως αναφέρει τυχαία ότι δεν μπορεί να κοιμηθεί τα βράδια ή ότι κοιμάται υπερβολικά; Μήπως παραπονιέται συνεχώς για πόνους στο σώμα ενώ οι γιατροί δεν βρίσκουν κάποιο παθολογικό αίτιο; Μήπως δεν θέλει πια να κάνει πράγματα που παλαιότερα του άρεσαν; Ακόμα και αν βλέπετε ότι υπάρχει λόγος ανησυχίας, ακόμα και αν τον ρωτήσετε απευθείας, τι μπορείτε να κάνετε όταν η απάντηση που λαμβάνετε είναι «μια χαρά είμαι / όλα καλά / απλώς περνάω μια δύσκολη φάση»;

Ας δούμε κάποια από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζει ένα κοντινό σας πρόσωπο και πώς μπορείτε να το βοηθήσετε.

Ανεργία / Προβλήματα στον εργασιακό χώρο

Οι άνεργοι, και ιδίως οι μακροχρόνια άνεργοι, στιγματίζονται κοινωνικά ως άτομα δυσλειτουργικά που αδυνατούν να κρατήσουν μια σταθερή εργασία. Οι οικονομικές συνέπειες της ανεργίας, όπως το να μην μπορεί κάποιος να μείνει μόνος του, να κάνει οικογένεια ή πράγματα που του αρέσουν, προσθέτουν ακόμα περισσότερο ψυχολογικό βάρος και δημιουργούν αισθήματα ανεπάρκειας, χαμηλής αυτοεκτίμησης και έλλειψης αυτοπεποίθησης που εγκλωβίζουν το άτομο σε έναν φαύλο κύκλο. Η επιστήμη σήμερα υποστηρίζει ότι η ανεργία δεν επηρεάζει απλώς την ψυχολογία αλλά μεταβάλλει την ίδια την προσωπικότητα του ατόμου με την κατάσταση να αποκτά διαστάσεις χιονοστιβάδας που διαβρώνει τον κοινωνικό ιστό σε χώρες με γενικευμένο πρόβλημα ανεργίας.

Στο ίδιο πνεύμα, άτομα που αισθάνονται εγκλωβισμένα σε μια δουλειά που δεν τους αρέσει, με κακές εργασιακές συνθήκες, τοξικό περιβάλλον ή ανεπαρκείς αμοιβές μπορεί να εμφανίσουν παρόμοια προβλήματα. Αυτό που μπορείτε να κάνετε εσείς είναι να απλώσετε ένα χέρι βοηθείας, να τους υπενθυμίσετε την αξία τους και ότι είστε εκεί αν σας χρειάζονται.

Εθισμός στον τζόγο

Δεν είναι εύκολο να αναγνωρίσετε κάποιον με πρόβλημα εθισμού στον τζόγο. Είναι σημαντικό να ενημερωθείτε για τα συμπτώματα και αν έχετε λόγους να πιστεύετε ότι μπορεί να συμβαίνει κάτι τέτοιο να προσεγγίσετε το εξαρτημένο άτομο με παραγωγικό τρόπο. Το πιθανότερο είναι ότι θα αρνηθεί πως υπάρχει πρόβλημα. Προετοιμαστείτε για τη συζήτηση, εκφράστε τις ανησυχίες σας, ακούστε τη δική του πλευρά και δείξτε κατανόηση χωρίς να κάνετε κήρυγμα, να ασκείτε κριτική και να ντροπιάζετε το άτομο που έχετε απέναντί σας. Κατά πάσα πιθανότητα δεν έχετε προσωπική εμπειρία σε αυτό το πρόβλημα, αλλά πρέπει να γνωρίζετε ότι ο εθισμός στον τζόγο είναι μια σοβαρή κατάσταση που χρήζει επαγγελματικής βοήθειας.

Αυτοκαταστροφικές / εθιστικές συμπεριφορές

Ο εθισμός στο αλκοόλ, στα χάπια ή σε άλλες ουσίες είναι ένδειξη αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς. Αν κάποιος που μέχρι πρότινος έπινε 1-2 ποτά με φίλους ή σε συγκεκριμένες κοινωνικές περιστάσεις τώρα βλέπει το αλκοόλ ως τρόπο διαφυγής από την πραγματικότητα ή αν δεν μπορεί να κοιμηθεί, να χαλαρώσει, να διασκεδάσει ή να νιώσει καλά παρά μόνο με την κατανάλωση άλλων ουσιών, τότε καλά κάνετε και ανησυχείτε. Η εξάρτηση δεν είναι κάτι που εμφανίζεται από τη μια μέρα στην άλλη και θα πρέπει να δείξετε κατανόηση και σεβασμό στο άτομο που έχετε απέναντί σας για να το πείσετε να αναζητήσει τη βοήθεια που χρειάζεται.

Στον αντίποδα, μια εθιστική συμπεριφορά ίσως εκδηλώνεται με την εμμονική προσήλωση που μπορεί να έχει κάποιος για την εξωτερική του εμφάνιση. Μπορεί να γυμνάζεται υπερβολικά, να ακολουθεί εξαντλητικές δίαιτες, να εκφράζει τη διαρκή του απογοήτευση για το σώμα και την εικόνα του γενικότερα, ακόμα και αν πληροί όλα τα κοινωνικά επιβεβλημένα κριτήρια ομορφιάς. Όμως η αλλαγή στην εξωτερική εμφάνιση δεν λύνει δια μαγείας κανένα άλλο πρόβλημα και η εμμονή να βελτιώσουμε την εικόνα μας λειτουργεί σαν μανδύας για να κρύψει άλλα προβλήματα.Δώστε ιδιαίτερη σημασία στον τρόπο με τον οποίο μιλάει κάποιος για τον εαυτό του και το σώμα του και υπερθεματίστε τα πλεονεκτήματα του παν μέτρον άριστον. Μερικές φορές, το μόνο που χρειάζεται κανείς για να συνειδητοποιήσει μια αυτοκαταστροφική συμπεριφορά είναι το να αποκτήσει μια πιο ολοκληρωμένη αντίληψη της πραγματικότητας.

Σε κάθε περίπτωση, το πρώτο βήμα για να βοηθήσετε ένα άτομο που αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα είναι να το κάνετε να αποδεχτεί το πρόβλημά του. Αυτό προϋποθέτει μια σχέση εμπιστοσύνης και κατανόησης. Αφιερώστε χρόνο και προσφέρετε την υποστήριξή σας. Όταν θα είναι έτοιμοι, θα σας μιλήσουν

Πηγές:
Photo by Sam Moqadam on Unsplash

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Περιεμμηνόπαυση: Ερωτήσεις που πρέπει να κάνετε στον γυναικολόγο σας
ECDC: Σημαντική αύξηση κρουσμάτων συγκυτιακού ιού - Ποιους απειλεί ο RSV
Διοικητές νοσοκομείων: Παράδοξα και αντιφάσεις ενός διαγωνισμού