Μπορεί ένα γιαούρτι, εμπλουτισμένο με ειδικό προβιοτικό, να δράσει ως αντικαταθλιπτικό, στοχεύοντας στον εγκέφαλο μέσω της επικοινωνίας του με το μικροβίωμα του εντέρου; Αυτό προτείνει iGEM Thrace, η διεπιστημονική ομάδα φοιτητών με βάση το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και η ιδέα της διακρίθηκε με ασημένιο μετάλλιο στον φετινό διεθνή διαγωνισμό Συνθετικής Βιολογίας, στο Παρίσι.

Η Αδαμαντία Κουλούρη, μέλος της Ομάδας, φοιτήτρια στο 4ο έτος του Τμήματος Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του ΔΠΘ, μιλά στο iatronet.gr για το project, το οποίο συνοδεύεται και από μια "έξυπνη" εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα, που κάνει monitoring της κατάθλιψης, βοηθητικά προς τον ασθενή και προς τον ειδικό ψυχικής υγείας.

Ο άξονας εγκεφάλου - εντέρου

"Έχει βρεθεί ότι οι άνθρωποι με κατάθλιψη έχουν χαμηλότερη συγκέντρωση κάποιων βακτηρίων στο έντερό τους. Η δική μας πρόταση είναι να παρασκευάσουμε ένα προβιοτικό που αυξάνει την συγκέντρωση αυτών των βακτηρίων και να στοχεύσει στην κατάθλιψη μέσω του άξονα εγκεφάλου - εντέρου", λέει η κ. Κουλούρη, αναφορικά με την πηγή της ιδέας. Όπως εξηγεί, το προϊόν μπορεί να έχει διάφορες μορφές, είτε ενός χαπιού είτε ως πρόσθετο σε τρόφιμα.

"Τα τελευταία χρόνια είναι ιδιαίτερα συνηθισμένο να προσφέρονται προβιοτικά συστατικά μέσα σε φαγητό και ο καταναλωτής να παίρνει το τελικό προϊόν ως τρόφιμο και όχι ως φάρμακο. Αυτό που συζητάμε εμείς θα μπορούσε να είναι ένα γιαούρτι, καθώς τα συγκεκριμένα βακτήρια που θέλουμε εμείς να ενισχύσουμε ζουν φυσιολογικά στο γιαούρτι", σημειώνει.

DEPREGUT

To προϊόν, που η iGEM Thrace ονόμασε "DEPREGUT", από τις λέξεις depression (κατάθλιψη) και gut (έντερο), θα περιέχει ένα βακτήριο που χρησιμοποιείται πολύ συχνά, επεξεργασμένο κατάλληλα για την λειτουργία για την οποία προορίζεται.

"Όταν ένας γιατρός δίνει μια αντιβίωση, συνταγογραφεί μαζί και ένα προβιοτικό για να σταθεροποιήσει την χλωρίδα του εντέρου. Το συγκεκριμένο στέλεχος το αλλάξαμε, του προσθέσαμε κάποια χαρακτηριστικά προκειμένου να παράξει και μια ουσία που θέλουμε εμείς, η οποία φαίνεται να καταπολεμά την κατάθλιψη. Ουσιαστικά στόχος του είναι να αυξήσει την σεροτονίνη στο έντερο και εν συνεχεία να την αυξήσει και στον εγκέφαλο, προσπαθώντας με αυτόν τον τρόπο να καταπολεμήσει την κατάθλιψη", λέει η φοιτήτρια.

Οι νέοι ερευνητές μελέτησαν τη βιβλιογραφία που αφορά την κατηγορία των ψυχοβιοτικών φαρμάκων, τα οποία προσπαθούν να δράσουν θεραπευτικά στοχεύοντας στο έντερο και χρησιμοποιώντας το μονοπάτι που το συνδέει με τον εγκέφαλο. Δημιούργησαν τη δική τους σύσταση με το δικό τους επεξεργασμένο στέλεχος και προτείνουν ένα προϊόν που θα έχει ως σημαντικό πλεονέκτημα την απουσία παρενεργειών, που σε πολλές περιπτώσεις αποτελούν την αιτία διακοπής της αντικαταθλιπτικής θεραπείας.

Πέρα από την επιδιωκόμενη αντικαταθλιπτική δράση, το προϊόν θα σταθεροποιεί την υγεία του μικροβιώματος του εντέρου.

Ο διαγωνισμός και τα επόμενα βήματα

Η ομάδα της Θράκης διαγωνίστηκε στην κατηγορία των μεταπτυχιακών φοιτητών και σε αυτή της θεραπείας, στον παγκόσμιο διαγωνισμό συνθετικής βιολογίας "iGEM 2023" που αποτελεί μία πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου MIT και διεξήχθη πριν από λίγες μέρες στο Παρίσι.

"Πήραμε πολύ καλό feedback. Παρουσιάσαμε την ιδέα μας στους κριτές και δεχτήκαμε ερωτήσεις με βάση το υλικό που τους είχαμε παραδώσει πριν τον διαγωνισμό. Δεν είχαν κάποια σοβαρή διαφωνία, περισσότερο μας έθεσαν προβληματισμούς για το τελικό προϊόν που βοηθάνε κι εμάς να εξελίξουμε την ιδέα", σημειώνει η φοιτήτρια.

Σε ό,τι αφορά τις δυνατότητες εξέλιξης της ιδέας στη συνέχεια, η ίδια διευκρινίζει πως δεν γνωρίζει αν θα συνεχιστεί από την ίδια Ομάδα, αλλά θα μπορούσε το κάθε μέλος να την εξελίξει στο πλαίσιο μιας πτυχιακής εργασίας και στη συνέχεια μεταπτυχιακά, προκειμένου να την πάει πιο κοντά στο ενδεχόμενο υλοποίησης.

Το App - βοηθός

Ως μέρος του project, η φοιτητική ομάδα ανέπτυξε παράλληλα μια εφαρμογή, η οποία κάνει monitoring της κατάθλιψης, λειτουργώντας βοηθητικά ως ενδιάμεσος μεταξύ του ασθενή και του ειδικού ψυχικής υγείας.

"Η εφαρμογή προσφέρει στον χρήση την δυνατότητα να αλληλεπιδρά σε πιο κοντινά χρονικά διαστήματα. Του κάνει κάποιες ερωτήσεις, εκείνος τις απαντάει και το σκορ στέλνεται στον ειδικό ψυχικής υγείας που έχει συνδεθεί με την εφαρμογή", εξηγεί η κ. Κουλούρη. Διευκρινίζοντας πως σε καμία περίπτωση δεν σκοπεύει να υποκαταστήσει τον ειδικό, επισημαίνει πως το app θα μπορούσε να είναι βοηθητικό, για παράδειγμα, για την αποτροπή κάποιας αυτοκτονίας, στέλνοντας alarm στον θεράποντα.

Σε μια παράλληλη χρήση της, η εφαρμογή θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από κάποιο άτομο που δεν έχει ακόμη επισκεφθεί ειδικό ψυχικής υγείας. «Σε ρωτάει πώς είσαι, απαντάς σε συγκεκριμένες ερωτήσεις και αν δει κάτι σε συμβουλεύει να το κοιτάξεις, παρέχοντάς σου μια λίστα ειδικών στην περιοχή σου».

Η ομάδα

Η Ομάδα iGEM Thrace αποτελείται από τους φοιτητές:

  • Αδαμαντία Κουλούρη, Σωτήρη Τουλιόπουλο, Αθανασία Αραμπατζή, Χρήστο Παπουτσούδη, Μαριλένα Τσάτσου, Μαργαρίτα Γερανοπούλου από το Τμήμα Μοριακής βιολογίας και Γενετικής του ΔΠΘ
  • Βαγγέλη Παναγιωτίδη από το Τμήμα Ιατρικής
  • Σπύρος Κουλούρης, Σεβαστιανός Ιωαννίδης από το ΤΗΜΜΥ του ΕΜΠ
  • Δήμητρα Παπαλιά από το Τμήμα Ψηφιακών Μέσων και Επικοινωνίας του Ιόνιου Πανεπιστημίου.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ποιο είδος ''χρόνου για τον εαυτό'' είναι πιο αναζωογονητικό ;
Κατάθλιψη και γιορτές: Στρατηγικές αντιμετώπισης
Πώς βοηθά ο χορός ανθρώπους με νόσο του Πάρκινσον [μελέτη]