Για λογαριασμό του Ινστιτούτου για την Ποιότητα και την Αποδοτικότητα στην Υγεία, μια διεπιστημονική ομάδα υπό την ηγεσία της "Gesundheit Österreich GmbH" (Υγεία - Αυστρία) διερεύνησε τα οφέλη των ψηφιακών εφαρμογών στην ψυχική υγεία στην έκθεση "ThemenCheck".

Για τον σκοπό αυτό, οι ερευνητές ανέλυσαν τα αποτελέσματα συνολικά 20 μελετών που διερεύνησαν τη χρήση εφαρμογών για τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή.

Το συμπέρασμά τους: σε σύγκριση με τη μη χορήγηση θεραπείας, τα άτομα με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή μπορούν να επωφεληθούν από τις ψηφιακές εφαρμογές που βασίζονται στη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Υπήρχαν ενδείξεις για θετικές επιδράσεις στα συμπτώματα, την ποιότητα ζωής και τις καθημερινές λειτουργίες.

Ωστόσο, η παρούσα κατάσταση της μελέτης δεν επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με μακροπρόθεσμες ή ανεπιθύμητες επιδράσεις. Επίσης, δεν υπάρχουν συγκρίσεις των εφαρμογών με την προσωπική ψυχοθεραπεία. Ομοίως, δεν υπάρχουν μελέτες που να διερευνούν τη χρήση εφαρμογών σε εφήβους ηλικίας 14 ετών και άνω.

Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή είναι μια συχνή αγχώδης διαταραχή. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, περίπου το 5% του συνόλου των ανθρώπων λαμβάνουν αυτή τη διάγνωση κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Οι γυναίκες προσβάλλονται δύο φορές συχνότερα από τους άνδρες. Η αγχώδης διαταραχή αρχίζει συνήθως στη μέση ενήλικη ζωή - αλλά μερικές φορές ήδη από την παιδική ηλικία ή μέχρι τα γηρατειά.

Χαρακτηριστικό της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής είναι ότι οι πάσχοντες ζουν σε συνεχή, υπερβολικό φόβο: δεν φοβούνται μόνο τους πραγματικούς κινδύνους, αλλά σχεδόν τα πάντα. Πολλοί φοβούνται επίσης τον ίδιο τον φόβο. Οι πάσχοντες υποφέρουν από το γεγονός ότι δεν μπορούν να ελέγξουν τους φόβους και τις ανησυχίες τους και ως αποτέλεσμα μπορεί να επηρεαστεί σημαντικά η ικανότητά τους να λειτουργούν στην επαγγελματική και την ιδιωτική τους ζωή.

Για τη θεραπεία της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής συνιστώνται συνήθως ψυχολογικές και ψυχοθεραπευτικές θεραπείες, ιδίως γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία. Μέθοδοι χαλάρωσης, όπως η αυτογενής εκπαίδευση ή η προοδευτική μυϊκή χαλάρωση, η φαρμακευτική αγωγή ή οι ομάδες αυτοβοήθειας μπορούν επίσης να βοηθήσουν τους πάσχοντες.

Οι ψηφιακές εφαρμογές μπορεί επίσης  να υποστηρίξουν τους επηρεαζόμενους. Συχνά βασίζονται στις αρχές της γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας και παρέχουν, για παράδειγμα, κείμενα και βίντεο με τα οποία οι πάσχοντες μπορούν να δουλέψουν και να εξασκηθούν μόνοι τους. Μπορούν επίσης να περιέχουν και άλλες λειτουργίες, όπως ημερολόγιο άγχους ή λειτουργίες αυτόματης υπενθύμισης, και μπορεί να επιτρέπουν την επαφή με θεραπευτή.

Ομάδα ειδικών που ανέθεσε το IQWiG διερεύνησε κατά πόσον οι έφηβοι ηλικίας 14 ετών και άνω και οι ενήλικες με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή μπορούν να αναμένουν οφέλη από τις εφαρμογές - για παράδειγμα, εάν μπορεί να αποδειχθεί ότι η εφαρμογή οδηγεί τους πάσχοντες να έχουν λιγότερα ψυχολογικά και σωματικά παράπονα, να μπορούν να ανταπεξέλθουν καλύτερα στην καθημερινή ζωή ή να έχουν υψηλότερη ποιότητα ζωής.

Αποδείξεις για θετικά αποτελέσματα - Αναπάντητα ερωτήματα

Οι συντάκτες της έκθεσης εντόπισαν συνολικά 20 κατάλληλες μελέτες που διερευνούσαν τη χρήση εφαρμογών για τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή. Δύο από αυτές τις μελέτες διερεύνησαν εφαρμογές που περιλαμβάνονται στον κατάλογο DiGA.

Σε 14 από τις μελέτες που αξιολογήθηκαν, οι εφαρμογές των οποίων το περιεχόμενο βασίζεται στη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία συγκρίνονται με καμία θεραπεία ή με λίστα αναμονής. Το συμπέρασμα από αυτές τις μελέτες: Υπάρχουν ενδείξεις για όφελος από τις εφαρμογές σε σχέση με

  • συμπτώματα της νόσου (δεδομένα από 14 μελέτες),
  • ποιότητα ζωής (δεδομένα από 6 μελέτες) και
  • καθημερινές λειτουργίες (δεδομένα από 5 μελέτες).

Ωστόσο, οι συντάκτες της έκθεσης αναφέρουν ότι τα αποτελέσματα αυτά θα πρέπει να ερμηνεύονται συνολικά με προσοχή, καθώς, για παράδειγμα, τα μεθοδολογικά πρότυπα δεν τηρήθηκαν πάντοτε πλήρως κατά τη διεξαγωγή των μελετών. Δεν μπορούσαν επίσης να αποκλείσουν το ενδεχόμενο μεροληψίας λόγω μη δημοσιευμένων αποτελεσμάτων μελετών.

Επιπλέον, απαντήσεις σε άλλα σημαντικά ερωτήματα - όπως στις μελέτες για τις προσωπικά παρεχόμενες ψυχολογικές παρεμβάσεις - λείπουν επίσης από τις μελέτες που αναλύθηκαν: για παράδειγμα, οι ανεπιθύμητες ενέργειες συχνά δεν καταγράφονται ακόμη και καθόλου. Συνεπώς, παραμένει ασαφές ποια πιθανή βλάβη συνδέεται με τη χρήση εφαρμογών για τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή.

Επίσης, η διάρκεια των μελετών ήταν συνήθως μόνο δύο ή τρεις μήνες. Επομένως, δεν είναι δυνατόν να ειπωθεί αν οι πάσχοντες επωφελούνται από τη χρήση των εφαρμογών μακροπρόθεσμα, ακόμη και μετά την περίοδο παρέμβασης. Επιπλέον, δεν υπήρχαν μελέτες που να διερευνούν τη χρήση εφαρμογών σε εφήβους ηλικίας 14 ετών και άνω.

Το αν οι εφαρμογές είναι καλύτερες ή χειρότερες από την προσωπική γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία δεν μπορεί να προσδιοριστεί από τις μελέτες που αξιολογήθηκαν. Αυτό θα απαιτούσε μελέτες που να συγκρίνουν άμεσα αυτές τις παρεμβάσεις μεταξύ τους. Ωστόσο, δεν υπάρχουν επί του παρόντος τέτοιες μελέτες.

Πηγές:
Independent Institute for Quality and Efficiency in Health Care

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Καρκίνος στο πάγκρεας: Πειραματική θεραπεία πέτυχε τον κύριο στόχο σε δοκιμή τελικού σταδίου
Ο Ηλίας Μόσιαλος επίτιμος διδάκτορας στην Ιατρική του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης
Τι συμβαίνει στο σώμα μας όταν χαλαρώνουμε