Της Σοφίας Νέτα


Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα στοιχεία που προκύπτουν από μελέτες της Μονάδας Υπέρτασης της Α΄ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής του Ιπποκράτειου σε μαθητές της Αθήνας, ενώ άλλες μελέτες έχουν δείξει υψηλή πίεση ακόμη και σε νήπια και παιδιά δημοτικού!

Τα αίτια είναι πολλά, όπως κληρονομικότητα, διατροφή πλούσια σε αλάτι, παχυσαρκία, καθιστική ζωή, κάποιες παθήσεις αλλά και άγχος! Όσον αφορά στους μεγάλους, ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στα νεφρά, καθώς οι υπερτασικοί έχουν υψηλό κίνδυνο να εμφανίσουν νεφρική δυσλειτουργία.

‘Για πρώτη φορά στοιχεία από κλινικές μελέτες που έγιναν σε Έλληνες ασθενείς που αφορούν στη στενή σχέση καρδιαγγειακών παθήσεων και διαταραχών στη νεφρική λειτουργία θα ανακοινωθούν στην Αθήνα στο πλαίσιο του 1ου Διεθνούς Συμποσίου ‘Νεφρική Δυσλειτουργία και Καρδιαγγειακές Παθήσεις’, όπως επεσήμανε σε συνέντευξη τύπου ο Πρόεδρος του Συμποσίου καθηγητής Χριστόδουλος Στεφανάδης,Δ/ντής της Α’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής και Πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής Αθηνών.

Καρδιακή ανεπάρκεια και νεφρική λειτουργία

‘Σήμερα το 50% των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια έχουν επηρεασμένη νεφρική λειτουργία και από το άλλο μέρος τα καρδιαγγειακά προβλήματα είναι υπεύθυνα για το 50% της θνητότητας των ασθενών με νεφρική ανεπάρκεια’ τόνισε ο καθηγητής.

Yπογράμμισε ότι ‘σε μελέτη της Μονάδας Υπέρτασης της Α΄ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής του Ιπποκράτειου σε 1.650 υπερτασικούς ασθενείς οι οποίοι ήταν υπό παρακολούθηση 6 ετών διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς με μειωμένη τη νεφρική λειτουργία και με υπερτροφία του μυοκαρδίου έχουν 4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και 2,5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για έμφραγμα του μυοκαρδίου συγκριτικά με αυτούς που είχαν φυσιολογική νεφρική λειτουργία και φυσιολογική μάζα του μυοκαρδίου’.

Kατέληξε ότι ‘υπάρχει συνεπώς αναγκαιότητα εκτίμησης της νεφρικής λειτουργίας σε κάθε ασθενή με καρδιολογικό πρόβλημα και αντίστροφα εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου σε κάθε ασθενή με νεφρική δυσλειτουργία’.

Παράλληλα, ο Κωνσταντίνος Τσιούφης, Υπεύθυνος της Μονάδας Υπέρτασης της Α΄ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο και Συμπρόεδρος του Συμποσίου, τόνισε τα αποτελέσματα μιας άλλης μελέτης της Μονάδας Υπέρτασης της Α΄ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής του Ιπποκρατείου, με τίτλο Hippokration Hellenic Hypertension Study (3H Study).

Στη μελέτη διαπιστώθηκε ότι το 15,8% των Ελλήνων ενήλικων υπερτασικών εμφανίζει νεφρική δυσλειτουργία (αυξημένη κρεατινίνη στον ορό και μειωμένο ρυθμό σπειραματικής διήθησης) και το 12.4% μικροαλβουμινουρία, ενώ σημείωσε ότι ο σακχαρώδης διαβήτης και η υπέρταση ευθύνονται για το 80% των περιπτώσεων των ασθενών που καταλήγουν στο τεχνητό νεφρό.

Επισημαίνεται ότι το 1ο Διεθνές Συμπόσιο ‘Νεφρική Δυσλειτουργία και Καρδιαγγειακές Παθήσεις-Renal Dysfunction and Cardiovascular Disease’ στο οποίο θα ανακοινωθούν οι εν λόγω μελέτες διοργανώνεται από την Α΄ Καρδιολογική Κλινική και το Ομώνυμο Εργαστήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Α., υπό την αιγίδα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας και θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 17 Ιανουαρίου 2009 στο Ίδρυμα Ευγενίδου.

Καρδιονεφρική νόσος

Αξίζει να σημειωθεί ότι στη συνέντευξη τύπου ο Δημήτριος Βλαχάκος, Αναπληρωτής Καθηγητής Νεφρολογίας στο Αττικό Νοσοκομείο αναφέρθηκε στην καρδιονεφρική νόσο επισημαίνοντας ότι ‘η καρδιά και οι νεφροί είναι δύο όργανα που συνεργάζονται στενά μεταξύ τους και αν και κάθε νεφρός ζυγίζει μόλις 150 γραμμάρια τροφοδοτούνται προς επεξεργασία με το 20% της καρδιακής παροχής’.

Επιπρόσθετα, τόνισε ότι η οξεία ή χρόνια νόσος του ενός προκαλεί οξεία ή χρόνια δυσλειτουργία του άλλου με αποτέλεσμα σήμερα να υπάρχει ο όρος καρδιονεφρική νόσος ή καρδιονεφρικό σύνδρομο και συμπλήρωσε ότι:

Το 50% των νοσηλευόμενων και 30% των εξωτερικών ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια παρουσιάζουν συνοδό αναιμία και νεφρική δυσλειτουργία.

Η χορήγηση ερυθροποιητίνης, ή αναλόγων της όπως η δαρβεποετίνη, μπορεί να βελτιώσει την αναιμία και την καρδιακή απόδοση. Να σημειωθεί όμως ότι τα φάρμακα αυτά μπορεί να αυξήσουν την αρτηριακή πίεση και την πηκτικότητα του αίματος.

Για τη σωστή εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας δεν αρκούν οι τιμές της ουρίας και της κρεατινίνης στον ορό αλλά χρειάζεται να υπολογίζεται με απλούς τύπους και ο ρυθμός σπειραματικής διήθησης αλλά και το ποσό της αλβουμίνης που αποβάλλεται στα ούρα.

Τιμές αλβουμίνης ούρων πάνω από 30mg/24ωρο (σε 24ωρη συλλογή) ή πάνω από 30mg/gr κρεατινίνης (σε πρωινό δείγμα ούρων) είναι παθολογικές και ο ασθενής θεωρείται ότι έχει μικροαλβουμινουρία.

Επίσης, ο κ. Βλαχάκος, υπογράμμισε ότι με την επιστήμη της βιοχημείας υπάρχουν πλέον νέοι δείκτες νεφρικής λειτουργίας, καθώς τα τελευταία χρόνια επιτελείται μία σημαντική προσπάθεια ανακάλυψης νέων μορίων τα οποία σχετίζονται με πρώιμη νεφρική δυσλειτουργία και διάχυτη αγγειακή βλάβη πέραν του νεφρικού σπειράματος όπως:

  • Η Συστατίνη C, είναι πιο ευαίσθητος νεφρικός δείκτης σε σύγκριση με την κρεατινίνη,
    αποτελώντας ενδεχομένως το αντίστοιχο της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης για το νεφρό.
  • Η Λιποκαλλίνη στον ορό ή τα ούρα είναι ίσως ο πρωϊμότερος δείκτης ανίχνευσης νεφρικής βλάβης σε ασθενείς νοσηλευόμενους στη μονάδα εντατικής θεραπείας ή μετά από χορήγηση σκιαγραφικών.

Το σημαντικό ζήτημα της νεφροπάθειας από τα σκιαγραφικά περιέγραψε ο Ιωάννης Καλλικάζαρος, Δ/ντής του Καρδιολογικού Τμήματος ΕΣΥ του Ιπποκρατείου διευκρινίζοντας τι πρέπει να προσέχουμε όταν διενεργείται στεφανιογραφία ή αγγειοπλαστική για να μην επιδεινωθεί η νεφρική λειτουργία και τόνισε ότι ‘το σκιαγραφικό που χορηγείται για την απεικόνιση των στεφανιαίων αρτηριών σε κάποιες περιπτώσεις ασθενών μπορεί να αποβεί τοξικό για τους νεφρούς.

Για το λόγο αυτό στους ευαίσθητους για νεφρική βλάβη όπως είναι οι ηλικιωμένοι, οι ασθενείς με ήδη επηρεασμένη νεφρική λειτουργία, οι διαβητικοί και οι αφυδατωμένοι ασθενείς, θα πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα ώστε να χορηγείται η μικρότερη δυνατή ποσότητα σκιαγραφικού και να γίνεται η καλύτερη δυνατή ενυδάτωση του ασθενούς πριν και μετά την εξέταση’.

Παράλληλα ο κ. Καλλικάζαρος αναφέρε ότι ‘η στένωση νεφρικών αρτηριών ευθύνεται μόνο για το 1-2% των περιπτώσεων υπέρτασης και υπογράμμισε ότι η αγγειοπλαστική με μπαλόνι ή και stent στη εστενωμένη νεφρική αρτηρία, μειώνει την αρτηριακή πίεση σε ποσοστό 30-50% και το αποτέλεσμα εξαρτάται από την προϋπάρχουσα βλάβη στον νεφρό’ και επεσήμανε ότι τα αποτελέσματα τριών μεγάλων πολυκεντρικών μελετών που βρίσκονται σε εξέλιξη θα δείξουν αν η επεμβατική θεραπεία υπερτερεί της φαρμακευτικής αγωγής στην αντιμετώπιση της συνοδού υπέρτασης και νεφρικής ανεπάρκειας.

Την κλινική σημασία της μικροαλβουμινουρίας για καρδιαγγειακή νόσο πέραν της νεφρικής βλάβης ανέλυσε ο κ. Τσιούφης τονίζοντας ότι ‘η μικροαλβουμινουρία, δηλαδή η αποβολή μικρών ποσοτήτων λευκωματίνης (30-300mg/24ωρο) στα ούρα θεωρείται δείκτης όχι μόνο νεφρικής δυσλειτουργίας αλλά και δείκτης διάχυτης αγγειακής βλάβης και αυξημένου καρδιαγγειακού κινδύνου’.

Πρόσθεσε ότι η αρχική έρευνα της μικροαλβουμινουρίας ξεκίνησε από τους διαβητικούς ασθενείς για να επεκταθεί μετά στους υπερτασικούς αλλά και σε όλο τον πληθυσμό, ενώ ο υπερτασικός ασθενής με μικροαλβουμινουρία έχει 2,5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο συγκριτικά με αυτόν που δεν έχει μικροαλβουμινουρία.

Επιπλέον, υπογράμμισε ότι από μελέτες της Μονάδας Υπέρτασης της Α’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής διαπιστώθηκε ότι οι υπερτασικοί με μικροαλβουμινουρία έχουν συχνότερα υπερτροφία στο μυοκάρδιο και αυξημένη σκληρότητα στις αρτηρίες και τόνισε ότι πρόσφατα αναφέρθηκε μία σχέση μεταξύ της αλβουμινουρίας και της επίπτωσης καρκίνου, ιδίως του πνεύμονος και της ουροδόχου κύστεως, υποδεικνύοντας μία πιθανή δράση νεοπλασματικών προϊόντων, όπως οι κυτταροκίνες, στη μικροκυκλοφοριακή διαπερατότητα.

Ουρικό οξύ

Παράλληλα, ο κ. Τσιούφης αναφέρθηκε στο ουρικό οξύ και στον αναδυόμενο ρόλο του στην καρδιονεφρική βλάβη, επισημαίνοντας ότι ‘τα αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος έχουν συσχετισθεί με υψηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση υπέρτασης, εμφράγματος ή αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων αλλά και για ανάπτυξη νεφρικής δυλειτουργίας.

Εντούτοις, μένει να διαλευκανθεί αν το ουρικό οξύ έχει άμεση βλαπτική δράση στους ιστούς ή αν αποτελεί απλή αντανάκλαση της αύξησης του οξειδωτικού stress του οργανισμού΄. Αξίζει να σημειωθεί ότι η υπερουριχαιμία παρατηρείται στο 25-60% των υπερτασικών χωρίς αντιϋπερτασική αγωγή, ενώ μελλοντικές μελέτες θα δείξουν εάν η φαρμακευτική αντιμετώπιση της υπερουριχαιμίας οδηγεί σε μακροπρόθεσμη προστασία της καρδιάς και των νεφρών.

STENT ή BY PASS

Τέλος, ο κ. Στεφανάδης αναφέρθηκε στο STENT ή BY PASS στους ασθενείς με στεφανιαία νόσο και νεφρική ανεπάρκεια, τονίζοντας ότι ‘οι στεφανιαίες αρτηρίες στους ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια είναι πιο ευάλωτες στην αθηρωμάτωση και συνήθως παρουσιάζουν πολλαπλές στενώσεις με πολύ ασβέστιο’.

Ταυτόχρονα, ‘ενημέρωσε ότι η αντιμετώπιση των στενώσεων στις στεφανιαίες αρτηρίες ακολουθεί τις ίδιες αρχές με αυτές που εφαρμόζονται και στους ασθενείς χωρίς νεφρική ανεπάρκεια, αλλά γενικώς έχουν φτωχότερα αποτελέσματα’, ενώ κατέληξε ότι η εφαρμογή των DES έχει μειώσει σημαντικά την επαναστένωση και σε αυτούς τους ασθενείς και ότι σε περίπτωση by pass, αυτό είναι καλύτερα να γίνει χωρίς εξωσωματική κυκλοφορία.

Πληροφορίες για το 1ο Διεθνές  Συμπόσιο  ' Νεφρική Δυσλειτουργία και Καρδιαγγειακές Παθήσεις 2009' στο www.hypertension-unit.gr

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Καρδιακή προσβολή: Περισσότερες μεταγγίσεις συνδέονται με χαμηλότερη θνητότητα στο εξάμηνο σε ασθενείς με αναιμία [μελέτη]
Ποια μυρωδικά μπορούν να βοηθήσουν με το αδυνάτισμα
Τα παραμύθια μαθαίνουν στα παιδιά υγιεινές συνήθειες ύπνου [μελέτη]