Ηχητικά παλμικά κύματα στη μάχη κατά της νόσου Αλτσχάιμερ

Του Ζήκου Κέντρου*

Η νόσος Alzheimer αποτελεί την συχνότερη μορφή άνοιας με μεγάλη αύξηση τα τελευταία χρόνια κυρίως λόγω της γήρανσης του πληθυσμού. Χαρακτηρίζεται από την εκφύλιση των νευρώνων εξαιτίας της εναπόθεσης σε αυτούς δύο παθολογικών πρωτεϊνών του β αμυλοειδούς και της Τ πρωτεΐνης. Δυστυχώς δεν είναι σαφείς οι αιτίες πρόκλησης της νόσου αλλά υπάρχει αλληλεπίδραση γενετικών, περιβαλλοντικών και ψυχολογικών συνθηκών. Πέραν λοιπόν των γονιδίων που προδιαθέτουν στην εμφάνιση της νόσου υπάρχουν εξωγενείς παράγοντες όπως η κακή διατροφή, η έλλειψη βιταμινών, αγγειακοί παράγοντες (υψηλές τιμές χοληστερίνης, ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία, η έλλειψη άσκησης, το κάπνισμα), ορμονικές διαταραχές αλλά και ψυχολογικοί παράγοντες όπως το γενικευμένο άγχος και η κατάθλιψη που συμβάλουν στην εκδήλωση της νόσου.

Στη χώρα μας υπάρχουν περίπου 500 χιλιάδες ασθενείς με νόσο Alzheimer και την πρόδρομη μορφή της την ήπια γνωσιακή διαταραχή. Εάν συνυπολογίσουμε και την επιβάρυνση των ατόμων που καλούνται να φροντίσουν αυτούς του ανθρώπους θα έλεγε κανείς ότι υπάρχει άμεσο αντίκτυπο σε ένα εκατομμύριο πληθυσμού.

Το κόστος πρόσληψης φροντιστή ή η απώλεια εισοδήματος από τον συγγενή που δεν μπορεί πλέον να εργαστεί, μιας και η φροντίδα του αρρώστου είναι εργασία πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης με μεγάλο συναισθηματικό φορτίο, καθιστούν τη νόσο ιδιαίτερα δαπανηρή και δύσκολη στη διαχείρισή της.

Θεραπευτικά έχουν κατά καιρούς δοκιμαστεί διάφορες φαρμακευτικές ουσίες με στόχο την επιβράδυνση του ρυθμού εξέλιξης της νόσου και την διατήρηση της λειτουργικότητας του ατόμου. Τα βασικότερα φάρμακα είναι αυτά που αυξάνουν τη χοληνεργική νευρομεταβίβαση, οι αναστολείς χολιστερασών, καθώς και η μεμαντίνη, αλλά και διαφόρα συμπληρωμάτα διατροφής με Ω3 λιπαρά, βιταμίνη Β, Κ και πολλές άλλες ουσίες με αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

Ένα από τα βασικότερα εμπόδια στην δράση αυτών των φαρμάκων είναι η μειωμένη ικανότητά τους να βρεθούν σε υψηλές συγκεντρώσεις στον εγκέφαλο εξαιτίας του αιματοεγκεφαλικού φραγμού ενός φίλτρου που προστατεύει τον εγκέφαλο από ουσίες που κυκλοφορούν στο αίμα μας. Το τελευταίο διάστημα έχουμε την τύχη να μας παρέχεται τεχνολογία η οποία βοηθάει στην αντιμετώπιση της νόσου Alzheimer προάγοντας την νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου.

Αιχμή του δόρατος στην τεχνολογία νευροαποκατάστασης αποτελεί ο Διακρανιακός Παλμικός Ερεθισμός TPS (transcranialpulsestimulation). Πρόκειται για μια σύγχρονη θεραπευτική επιλογή που έχει εγκριθεί στην Ευρώπη με πιστοποίηση CEmarkαπό το 2018 για την αντιμετώπιση της ήπιας έως μέτριας βαρύτητας νόσου Alzheimer.

Ο στόχος του TPS είναι να βελτιώσει τις γνωσιακές λειτουργίες των ανθρώπων με Alzheimer, ερεθίζοντας στοχευμένα διάφορες περιοχές του εγκεφάλου, και να διατηρήσει αυτό το βελτιωμένο επίπεδο για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Έως σήμερα, έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 2500 θεραπευτικές συνεδρίες με την χρήση του TPS. Οι ασθενείς και οι οικείοι τους αναφέρουν βελτίωση στην ομιλία, την μνήμη και τον προσανατολισμό. Προσφάτως, μάλιστα, ολοκληρώθηκε στη χώρα μας η εγκατάσταση μιας τέτοιας μονάδα και λειτουργεί ήδη προσφέροντας θεραπείες σε συνανθρώπους μας με νόσο Alzheimer.

Πώς λειτουργεί ο Διακρανιακός Παλμικός Ερεθισμός;

Πρόκειται για ηχητικά παλμικά κύματα που καθοδηγούνται διαμέσου του κρανίου στις επηρεασμένες περιοχές του εγκεφάλου του ασθενούς. Η θεραπεία είναι μη επεμβατική, δηλαδή το παλμικό κύμα διεισδύει μέσα από το δέρμα και το κρανίο χωρίς να προκαλεί κάποια βλάβη. Στη συσκευή εισάγονται εικόνες της μαγνητικής τομογραφίας εγκεφάλου του ασθενούς και με τη χρήση νευροπλοηγού παρακολουθούμε σε πραγματικό χρόνο την εφαρμογή της θεραπείας (στόχευση με τα ηχητικά παλμικά κύματα των πασχουσών περιοχών του εγκεφάλου).

Η λειτουργία βασίζεται σε τρείς άξονες:

• Την αύξηση της αιμάτωσης, του μεταβολισμού και την δημιουργία νέων αγγείων στον εγκεφαλικό ιστό.
• Την προαγωγή της νευροπλαστικότητας και της νευροτροποποίησης,
• Την μεταβολή της διαπερατότητας του αιματοεγκεφαλικού φραγμού με αποτέλεσμα να επιτυγχάνονται μεγαλύτερες συγκεντρώσεις των φαρμάκων στον εγκέφαλο και επομένως αύξηση της αποτελεσματικότητάς τους.

Ο συνδυασμός φαρμάκων, συμπληρωμάτων, σωστής διατροφής,άσκησης τόσο σωματικής όσο και νοητικής και άλλων τεχνικών αποκατάστασης (φυσικοθεραπεία- εργοθεραπεία- λογοθεραπεία) με τη συνδρομή της νέας τεχνολογίας στο χώρο της νευροαποκατάστασης αποτελούν το σύγχρονο οπλοστάσιο της επιστήμης έναντι της νόσου Alzheimer εν αναμονή νέων παρεμβάσεων από το χώρο της έρευνας.

* Φυσίατρος, διευθυντής στο Τμήμα Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης του Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center.