Βιοδείκτες πρωτεΐνης προβλέπουν την άνοια 15 χρόνια πριν τη διάγνωση [μελέτη]

Στη μεγαλύτερη μελέτη του είδους της, επιστήμονες έδειξαν πώς οι ''βιοδείκτες'' πρωτεΐνης προβλέπουν την άνοια 15 χρόνια πριν τη διάγνωση.

Η έρευνα δείχνει πώς τα προφίλ των πρωτεϊνών στο αίμα προβλέπουν με ακρίβεια την άνοια έως και 15 χρόνια πριν από την κλινική διάγνωση. 

Στη μελέτη, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Warwick και το Πανεπιστήμιο Fudan, στη Σαγκάη, χρησιμοποίησαν τη μεγαλύτερη ομάδα πρωτεομικών αίματος και άνοιας μέχρι σήμερα, συμπεριλαμβανομένων δειγμάτων αίματος από 52.645 υγιείς συμμετέχοντες που επιλέχτηκαν από την UK Biobank.

Τα δείγματα αίματος που συλλέχθηκαν μεταξύ 2006 και 2010 καταψύχθηκαν και στη συνέχεια αναλύθηκαν 10-15 χρόνια αργότερα από την ερευνητική ομάδα,  μεταξύ Απριλίου 2021 και Φεβρουαρίου 2022. Μέχρι τον Μάρτιο του 2023, συνολικά 1.417 συμμετέχοντες ανέπτυξαν άνοια—και αυτών των ατόμων το αίμα έδειξε δυσρύθμιση των πρωτεϊνικών βιοδεικτών.

Από τις 1.463 πρωτεΐνες που αναλύθηκαν, με τη βοήθεια μηχανικής μάθησης, 11 πρωτεΐνες αναγνωρίστηκαν και συνδυάστηκαν ως πρωτεϊνικό πάνελ, το οποίο οι ερευνητές απέδειξαν ότι είναι εξαιρετικά ακριβές στην πρόβλεψη μελλοντικής άνοιας. Περαιτέρω ενσωμάτωση συμβατικών παραγόντων κινδύνου ηλικίας, φύλου, μορφωτικού επιπέδου και γενετικής, έδειξε για πρώτη φορά την υψηλή ακρίβεια του προγνωστικού μοντέλου, που μετρήθηκε σε πάνω από 90%, υποδεικνύοντας την πιθανή μελλοντική χρήση του σε προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου άνοιας.

Πρωτεΐνες (για παράδειγμα όξινη πρωτεΐνη Glial Fibrillary, GFAP) είχαν προηγουμένως αναγνωριστεί ως πιθανοί βιοδείκτες για την άνοια σε μικρότερες μελέτες, αλλά  η νέα έρευνα ήταν πολύ μεγαλύτερη και διεξήχθη για αρκετά χρόνια. Γνωστή ως διαχρονική ανάλυση (μελέτη που διεξήχθη σε δείγμα συμμετεχόντων επί σειρά ετών), οι ερευνητές μπόρεσαν να δείξουν τις διαφορές και τις πορείες μεταξύ των ατόμων με άνοια και των υγιών για 15 χρόνια.

Ο Jianfeng Feng, ελπίζει να αναπτυχθούν μελλοντικά φάρμακα που θα αλληλεπιδρούν με τις πρωτεΐνες που προσδιορίζονται στη μελέτη. Τόνισε ότι ο συνδυασμός τεχνητής νοημοσύνης και ανάλυσης πρωτεϊνών προσφέρει μια πολλά υποσχόμενη οδό για ιατρική ακριβείας. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για τον προσυμπτωματικό έλεγχο μεσήλικων έως ηλικιωμένων ατόμων εντός της κοινότητας, που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο άνοιας. 

Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο περιοδικό Nature Aging.

Πηγές:
Nature Aging.