"Μνήμες διαρκείας": Προπόνηση σώματος και νου για την πρόληψη της άνοιας

Ο συνδυασμός φυσικής και νοητικής άσκησης, σε συγκεκριμένη μορφή, "δοσολογία", συχνότητα και ένταση, και με βαθμό δυσκολίας που προσαρμόζεται στις δυνατότητες του χρήστη, μπορεί να προλάβει τη νοητική έκπτωση, να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων παθήσεων και να παρατείνει τον χρόνο της ανεξάρτητης και αυτόνομης διαβίωσης ανθρώπων της τρίτης ηλικίας ή άλλων ευπαθών ομάδων.

Το "Long Lasting Memories Care" (LLM Care) είναι ένα ολοκληρωμένο ψηφιακό σύστημα μη φαρμακευτικής παρέμβασης για την προαγωγή της υγιούς και ενεργού γήρανσης, προϊόν πολυετούς πανευρωπαϊκής επιστημονικής έρευνας ("Μνήμες διαρκείας") με συντονιστή το Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής και Ψηφιακής Καινοτομίας του ΑΠΘ, με επικεφαλής τον καθηγητή Παναγιώτη Μπαμίδη.

Το προηγμένο ψηφιακό εργαλείο, το οποίο χρησιμοποιείται ήδη από περίπου 4.500 πολίτες και μεγάλο αριθμό φορέων σε Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αποτελεί μια ολοκληρωμένη λύση που αποδεδειγμένα από μελέτες αποτελεσματικότητας "εκπαιδεύει" τον εγκέφαλο ακόμη και σε προχωρημένη ηλικία, συμβάλλοντας στη βελτίωση της πλαστικότητάς του. 

Μιλώντας στο iatronet.gr, η κ. Ευαγγελία Ρωμανοπούλου (φωτογραφία), επιστημονικός συνεργάτης του Εργαστηρίου, περιγράφει τη δομή και τη φιλοσοφία της πλατφόρμας, η οποία ενδυναμώνει τον χρήστη νοητικά και σωματικά, μέσα από ένα διασκεδαστικό περιβάλλον ασκήσεων.

Προσαρμόσιμο στον χρήση

Το LLM Care, που παρέχεται με τη μορφή συνδρομής σε ιδιώτες και διάφορους φορείς, όπως Δήμους, ΚΑΠΗ, κέντρα αποκατάστασης, οίκους ευγηρίας, ανοικτές και κλειστές δομές αρωγής, αξιοποιεί τα αποτελέσματα πολυετούς ερευνητικού προγράμματος που χρηματοδοτήθηκε από την Ε.Ε.

Είναι παραμετροποιήσιμο και πλήρως προσαρμόσιμο στις ανάγκες και τις δυνατότητες των χρηστών. "Αν, για παράδειγμα, ένας άνθρωπος βρίσκεται σε καροτσάκι, το πρωτόκολλο εξατομικεύει τις σωματικές ασκήσεις για τον συγκεκριμένο χρήστη ή την συγκεκριμένη ομάδα. Αντίστοιχα, το ίδιο συμβαίνει και με την ενδυνάμωση του νου", εξηγεί η κ. Ρωμανοπούλου, προσθέτοντας πως το εργαλείο αντιλαμβάνεται την ανταπόκριση του χρήστη και κλιμακώνει ανάλογα τη δυσκολία τόσο των σωματικών όσο και των νοητικών ασκήσεων, προς τα πάνω ή προς τα κάτω.

Το περιβάλλον χρήσης είναι προσιτό σε ανθρώπους που έχουν βασικές γνώσης χρήσης τεχνολογικών συσκευών, όπως ένα tablet και δεν απαιτεί ιδιαίτερες επιπλέον δεξιότητες. Για την ορθή χρήση του σε ομάδες ατόμων από δομές υποστήριξης, χρειάζεται η εκπαίδευση των επαγγελματιών Υγείας - νοσηλευτών, φυσικοθεραπευτών, λογοθεραπευτών, ψυχολόγων, γυμναστών - με στόχο το βέλτιστο όφελος στους ωφελούμενους.

Η προτεινόμενη διάρκεια για το πρόγραμμα εκπαίδευσης των ατόμων ορίζεται στις 3-5 φορές την εβδομάδα για τις σωματικές ασκήσεις και 3 - 4 φορές εβδομαδιαίως για τις νοητικές ασκήσεις.

Αναδιοργανώνει τα εγκεφαλικά δίκτυα

Όπως αναφέρει η ερευνήτρια, η μη φαρμακευτική παρέμβαση μπορεί να προλάβει τη νοητική έκπτωση, αλλά και να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής, τη νοητική, σωματική και ψυχική ενδυνάμωση ανθρώπων που βρίσκονται σε αρχόμενη άνοια ή ήπια νοητική διαταραχή.

"Έχουμε δει αλλαγές και στις διαγνώσεις, σε άτομα με ήπια νοητική διαταραχή, μετά την αξιοποίηση του προγράμματος σε δοσμένο χρόνο και συχνότητα", επισημαίνει, και συμπληρώνει: "Η επιστημονική μας ομάδα προχώρησε σε εμπεριστατωμένη έρευνα και αξιολόγηση, με εγκεφαλογραφήματα πριν και μετά την εφαρμογή του συστήματος σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, καταγράφοντας πολύ σημαντικές αλλαγές, όπως αναδιοργάνωση εγκεφαλικών δικτύων και βελτίωση της πλαστικότητας του εγκεφάλου. Φαίνεται πως ο εγκέφαλος και σε αυτές τις ηλικίες δύναται να εκπαιδευτεί, να βελτιωθεί και να διατηρήσει μάλιστα το όφελος σε αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα".

Αποτέλεσμα είναι η προώθηση της έννοιας της υγιούς και ενεργού γήρανσης, καθώς οι συμμετέχοντες ενεργοποιούνται, κοινωνικοποιούνται και κινητοποιούνται βελτιώνοντας την συνολικότερη ποιότητα ζωής τους.

"Είναι πολύ σημαντικό για εμάς, τόσο επιστημονικά όσο και στην ανθρώπινη και κοινωνική διάσταση, να βλέπουμε ότι συμβάλλουμε στη βελτίωση της συνολικής - νοητικής, σωματικής, ψυχικής, συναισθηματικής - κατάστασης των ανθρώπων, αλλά και να βλέπουμε στο πρόσωπό τους τη χαρά και το ενδιαφέρον τους", επισημαίνει η κ. Ρωμανοπούλου

Στα Geri Olympics

Ένα μέρος του πρωτοκόλλου του LLM Care έχει προσαρμοστεί και ενσωματωθεί στο πρόγραμμα αγωνισμάτων των 2^ων Γηριατρικών Ολυμπιακών Αγώνων (Geri Olympics) που διοργανώνουν αυτές τις μέρες το Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής και Ψηφιακής Καινοτομίας του ΑΠΘ, η Στέγη Ευγηρίας "Αρχάγγελος Μιχαήλ" από την Κύπρο και το Ινστιτούτο για τη Γηριατρική Ολυμπιάδα και την Ενεργό Διαβίωση από τη Δυτική Βιρτζίνια των Η.Π.Α.

"Στο ενιαίο πρωτόκολλο που σχεδιάσαμε περιλαμβάνονται τέσσερις ασκήσεις σε μορφή παιχνιδιών του ολοκληρωμένου πρωτοκόλλου της πλατφόρμας", αναφέρει η ερευνήτρια, που είναι και επιστημονικός σύμβουλος του κυπριακού ιδρύματος.

Στα Geri Olympics, που υλοποιούνται στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Κίνησης, συμμετέχουν περισσότερα από 1.000 άτομα, μέσω  52 φορέων από δέκα πόλεις της Ελλάδας και της Κύπρου.