Χειρουργικά εργαλεία από την αρχαιότητα έως σήμερα

Η χειρουργική αποτέλεσε την πρώτη μορφή Ιατρικής, με τους Ινδούς να είναι οι πλέον αξιόλογοι χειρουργοί της αρχαιότητας, με τους Έλληνες να παίρνουν τη σκυτάλη.

Στην Ιλιάδα, ο Όμηρος αναφέρεται σε 150 όρους ανατομίας και περιγράφει 147 τραυματισμούς, από τους οποίους οι 114 θανατηφόροι.

Στο πέρασμα των αιώνων, τα χειρουργικά εργαλεία εξελίχθηκαν, όσο σε σχέση με τη λογική τους, αλλά σε σχέση με τα υλικά από τα οποία κατασκευάζονται.

Μαχαιρίδια, λαβίδες, σαρκολάβοι, ψαλίδια, κυαθίσκοι (κοχλιάρια), μήλαι, ξύστραι, άγκιστρα και τρυπάνια, δεν διαφέρουν ιδιαίτερα σε σχέση με τα ήδη υπάρχοντα.

Ο καθετήρας των αρχαίων Ελλήνων ήταν κατασκευασμένος από ορείχαλκο, ενώ σήμερα είναι πλαστικός. Το τρυπάνι ήταν χειροκίνητο, ενώ σήμερα ηλεκτρικό.

Πολύ μικρές διαφορές έχουν γυναικολογικά εργαλεία, όπως το μητροσκόπιο. Ο ίδιος ο Ασκληπιός ήρθε στον κόσμο χάρη στη γνώση της χειρουργικής τέχνης: γεννήθηκε με καισαρική τομή.

Εκείνο που συντέλεσε στη ραγδαία βελτίωση της χειρουργικής, είναι η τεράστια πρόοδος στα διαγνωστικά μέσα, τα αντιβιοτικά και τα άλλα φάρμακα, που ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο λοιμώξεων.

Το Iatronet παρουσιάζει σήμερα χειρουργικά εργαλεία, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν από την αρχαιότητα έως σήμερα.

Αρχαιότητα

Τα χειρουργικά εργαλεία ήταν αρκετά εξελιγμένα στην ομηρική εποχή, στοιχείο που δείχνει πως υπήρξε μία περίοδος εξέλιξης διάρκειας αιώνων.

Πριν από τον σίδηρο, κατασκευάζονταν κοφτερά εργαλεία από οψιδιανό, τα οποία ήταν τόσο κοφτερά, ώστε να μπορεί κάποιος να ξυριστεί. Έχουν βρεθεί εργαλεία από οψιδιανό, τα οποία τοποθετούνται 8.000 χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού!

Χειρουργικές επεμβάσεις σε διάφορα όργανα μπορούσαν να διενεργούν και οι Ρωμαίοι.

Οδοντιατρικά

Η αρχαιολογική έρευνα έχει δείξει πως στην αρχαιότητα υπήρχαν οδοντίατροι και οδοντιατρικά εργαλεία.

Από τα ευρήματα προκύπτει πως οι αρχαίοι οδοντίατροι δεν αποτελούσαν διαφορετική ειδικότητα από τους γιατρούς. Μπορούσαν να φτιάξουν γέφυρες και να αντικαταστήσουν χαλασμένα δόντια με δόντια ζώων!

Μεσαίωνας

Στον Μεσαίωνα, οι χειρουργικές μέθοδοι βελτιώθηκαν και από το 1220 τα πρώτα ιταλικά Πανεπιστήμια άρχισαν να εκπαιδεύουν συστηματικά τους γιατρούς.

Υπήρξαν, ωστόσο και περιπτώσεις κατά τις οποίες η Χειρουργική ασκούταν από τσαρλατάνους και εμπειρικούς, οι οποίοι γνώριζαν μόνο τις τεχνικές, αλλά δεν διέθεταν τις γνώσεις που απαιτούνται για την άσκηση μίας ιατρικής ειδικότητας.

Κατά την Αναγέννηση, η κατάσταση άρχισε να βελτιώνεται σημαντικά, χάρη στην κατανόηση της ανθρώπινης ανατομίας.

18ος αιώνας

Κατά τον 18ου αιώνα, παρατηρούνται σημαντικές πρόοδοι και θεωρείται ως ο αιώνας γέννησης της σύγχρονης Χειρουργικής.

Τη συγκεκριμένη περίοδο, ξεκινάει η λειτουργία Σχολών Χειρουργικής, οι οποίες βασίζονταν στη μελέτη και στο πείραμα.

19ος αιώνας

Στον 19ο αιώνα, λύθηκαν βασικά πρακτικά ζητήματα, όπως η μερική ή ολική αναισθησία, η αντισηψία των εργαλείων και του εγχειριζόμενου μέρους και η δυνατότητα μετάγγισης αίματος. Το ποσοστό θνησιμότητας από εγχειρήσεις μειώθηκε κατά πολύ.

Στη φωτογραφία πάνω, απεικονίζεται μία συσκευή καθαρισμού τραύματος από το 1885.

1ος Παγκόσμιος

Στη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, χρησιμοποιήθηκαν εξελιγμένα όπλα και κυρίως πυροβόλα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το 70% των τραυμάτων να έχουν προκληθεί από θραύσματα οβίδων.

Απάντηση έδωσε η Χειρουργική, με αξιοσημείωτη πρόοδο στις τεχνικές θεραπείας, καθώς και στην υλικοτεχνική οργάνωση (σταθμοί πρώτων βοηθειών, ταξινόμηση των τραυματιών, εκκένωση στα νοσοκομεία πίσω από τις γραμμές και εκπαίδευση του προσωπικού).

2ος Παγκόσμιος

Θεωρείται η περίοδος κατά την οποία αντιμετωπίστηκαν αποτελεσματικά οι λοιμώξεις από τραύματα, με τη χρήση σουλφοναμιδίων και, μετά το 1941, της πενικιλίνης.

Σχεδόν αμέσως μετά τον πόλεμο, τη δεκαετία του '50, έγινε η πρώτη επέμβαση καρδιάς, ενώ τη δεκαετία του '60 ξεκίνησε η εποχή των μεταμοσχεύσεων.

Da Vinci

Το 2000, εγκρίθηκε από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ένα πρωτοποριακό ρομποτικό σύστημα, το οποίο είχε σχεδιαστεί να διευκολύνει τη χειρουργική επέμβαση. Χρησιμοποιεί μία ελάχιστα επεμβατική προσέγγιση και ελέγχεται από τον χειρουργό μέσω μίας κονσόλας.

Το σύστημα χρησιμοποιείται για τις προστατεκτομές και όλο και περισσότερο για την επιδιόρθωση της καρδιακής βαλβίδας και για τις γυναικολογικές χειρουργικές επεμβάσεις.

Φέρει την ονομασία "da Vinci", επειδή ημ μελέτη της ανθρώπινης ανατομίας του Λεονάρντο Ντα Βίντσι οδήγησε τελικά στο σχεδιασμό του πρώτου γνωστού ρομπότ στην ιστορία.