Το AIDS και η μάχη της πρόληψης

Η μάχη του ανθρώπου με τους ιούς και τα μικρόβια είναι μακραίωνη. Καινούριοι ιοί και μικρόβια εμφανίζονται και καινούρια φάρμακα και εμβόλια δημιουργούνται για την αντιμετώπισή τους. Δεκαέξι χρόνια πριν, το 1983 ένας καινούριος ιός, ο HIV απομονώθηκε από ασθενή με λεμφαδενοπάθεια και μία καινούρια νόσος που προκαλεί ο ιός, το AIDS, αναδύθηκε.

Σήμερα υπάρχουν σύμφωνα με ορισμένες μελέτες πάνω από δέκα εκατομμύρια προσβεβλημένοι άνθρωποι παγκοσμίως. Ο ιός προσβάλλει το ανοσοποιητικό σύστημα, με αποτέλεσματην ανάπτυξη επιθετικών λοιμώξεων από κοινά παθογόνα.

Πολλά άτομα με λοίμωξη από HIV, παραμένουν φορείς για περισσότερα από δέκα χρόνια, πριν εμφανιστούν συμπτώματα, όπως πυρετός, απώλεια βάρους, αυξημένη εφίδρωση, υποτροπιάζουσες λοιμώξεις. Παρά τη βελτίωση της πρόγνωσης με τη μοντέρνα αντιρετροική θεραπεία, το AIDS συνεχίζει να είναι μία πολύ σοβαρή θανατηφόρα νόσος.

Επιπροσθέτως, η πρώιμη διάγνωση είναι καθοριστικής σημασίας για τη σωστή θεραπεία, την προφύλαξη των άλλων ανθρώπων και τη σημαντική παράταση της επιβίωσης.

Αυτοί είναι οι λόγοι, που εικοσιπέντε χρόνια μετά, η μάχη της πρόληψης του AIDS είναι περισσότερο επίκαιρη από ποτέ και από τις βασικές μάχες που καλείται να δώσει καθημερινώς ο σοβαρός μαχόμενος παθολόγος. Το AIDS σήμερα αποτελεί μία από τις βασικές αιτίες θανάτου παγκοσμίως και η παγκόσμια ημέρα έχει βασικό στόχο εκτός των άλλων, την ενημέρωση του κοινού αναφορικά με την πρόληψη της σοβαρής ασθένειας.

Ο ιός παρουσιάζει σεξουαλική, παρεντερική και κάθετη μετάδοση. Από τις σεξουαλικές συνήθειες, η πρωκτική συνουσία είναι η πιο επικίνδυνη. Το πιο συχνό μοντέλο μετάδοσης είναι η πρωκτική ετεροφυλοφυλική και ομοφυλοφιλική διασπορά.

Ακολουθεί η κολπική συνουσία, ενώ ορομετατροπές έχουν γίνει και με την από στόματος συνουσία. Εικοσιπέντε χρόνια μετά δεν έχει επιβεβαιωθεί κανένα κρούσμα που να είναι αποτέλεσμα μόλυνσης από κοινωνική συναναστροφή, αναπνοή ή κουνούπια.

Είναι αναγκαία η χρήση προφυλακτικού, το οποίο πρέπει να είναι μίας χρήσεως. Τα προφυλακτικά δεν είναι 100% αποτελεσματικά. Η αρνητική αιματολογική εξέταση σε περίπτωση ύποπτης επαφής δεν κατοχυρώνει και πρέπει να επαναλαμβάνεται έξι μήνες μετά.

Παρομοίως η συνουσία χωρίς προφυλακτικό δεν κατοχυρώνει παρά μόνον εάν υπάρχει επιβεβαιωμένη μονογαμική αμοιβαία σχέση, με κάποιον στον οποίο ο έλεγχος είναι αρνητικός και δεν έχει εφαρμοστεί ανασφαλής σεξουαλική πρακτική τουλάχιστον έξι μήνες πριν και οποιαδήποτε στιγμή μετά το αρνητικό αποτέλεσμα ελέγχου.

Τα άτομα υψηλού κινδύνου πρέπει να ελέγχονται περιοδικά για HIV, καθώς και για άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Ο έλεγχος αυτός πρέπει να ενσωματώνεται στην περιοδική παθολογική προληπτική εξέταση.

Η χρήση κοινόχρηστων συριγγών, κύρια από χρήστες ουσιών, αποτελεί μία βασική οδό μόλυνσης. Μετάδοση λόγω νύξεων από βελόνες κατά την παροχή υπηρεσιών υγείας, δεν είναι σπάνια, ιδιαιτέρως στην περίπτωση άπειρου υγειονομικού προσωπικού και φοιτητών ιατρικής, οι οποίοι καλό είναι να κάνουν περιοδικούς ελέγχους για HIV, σε περίπτωση νύξεων.

Η πιθανότητα μετάδοσης αμέσως μετά από έκθεση σε επιβεβαιωμένο κρούσμα μειώνεται δραστικά βάσει μελετών, με εφαρμογή προφυλακτικής θεραπείας, η οποία πρέπει να εφαρμόζεται άμεσα.

Η μετάδοση από τη μητέρα στο έμβρυο, αυξάνεται ανησυχητικά παγκοσμίως. Η πιθανότητα μετάδοσης, μειώνεται δραματικά με την εφαρμογή προληπτικής αγωγής. Αυτός είναι ο λόγος που όλες οι γυναίκες που κυοφορούν ή σκέπτονται να κυοφορήσουν πρέπει να κάνουν προληπτικό έλεγχο για HIV και να λαμβάνουν σε περίπτωση φορείας ειδική αγωγή προφύλαξης για το έμβρυο.

Η μετάδοση μέσω μεταγγίσεων έχει μειωθεί σημαντικά στην Ευρώπη, λόγω αποτελεσματικότερων ελέγχων, στα κέντρα αιμοδοσίας.