Η ασθενής ‘Ενα ήταν 24 ετών έγκυος όταν την αποσύνδεσαν από τα μηχανήματα που την κρατούσαν στη ζωή. Λόγω πάθησης εμφάνισε κρίση και λιποθύμησε και έως να φτάσει στο νοσοκομείο έμεινε αναίσθητη για 10 λεπτά. Η καρδιά της είχε σταματήσει. Μετά από προσπάθειες επανέφεραν την καρδιά της αλλά η γυναίκα παρέμεινε σε κώμα για 3 ημέρες και στη συνέχεια οι γονείς της πήραν την απόφαση να την αποσυνδέσουν από τα μηχανήματα που την κρατούσαν στη ζωή.

Οι εμπειρίες ανθρώπων που αναφέρθηκαν σε επιθανάτιες εμπειρίες ήταν σταθερές έτσι ώστε ορισμένοι επιστήμονες να αρχίσουν να πιστεύουν ότι υπήρχε κάποια αλήθεια σε  αυτές-ίσως οι άνθρωποι να έχουν πνεύμα ή ψυχή που να υπάρχει χωριστά από το σώμα τους, σκέφτηκαν.

Στις αρχές του 1970 μικρή ομάδα επιστημόνων στην Ευρώπη και τη Βόρειο Αμερική ξεκίνησε να εξετάζει αν οι επιθανάτιες εμπειρίες αποδείκνυαν ότι ο θάνατος δεν είναι το τέλος της ύπαρξης και ότι η συνειδητότητα μπορεί να υπάρχει ανεξάρτητα από τον εγκέφαλο

Ετσι γεννήθηκε ο τομέας των σπουδών στις επιθανάτιες εμπειρίες.

Τα επόμενα 30 χρόνια ερευνητές συνέλεξαν χιλιάδες case reports  ανθρώπων με επιθανάτιες εμπειρίες. Στο μεταξύ νέες τεχνικές και η τεχνολογία βοηθούσαν τους γιατρούς να επαναφέρουν στη ζωή περισσότερους ανθρώπους που στο παρελθόν δεν θα είχαν επανέλθει. Επομένως τώρα υπάρχουν τα όπλα και τα μέσα για να απαντηθεί επιστημονικά η παλιά αυτή ερώτηση.

Το θέμα του θανάτου απασχόλησε τον Sam Parnia, ειδικό στις επιθανάτιες εμπειρίες, το 2006. Σε έρευνα εξέτασε αν οι ασθενείς έχουν συνειδητή επίγνωση ακόμα και όταν ήταν κλινικά νεκροί.

Εως το 2015 πειράματα σαν του Parnia είχαν διφορούμενα αποτελέσματα και ο τομέας δεν πλησίασε πολύ στην κατανόηση του θανάτου.

Ερευνες δείχνουν ότι ένας στους 10 ανθρώπους αναφέρει ότι έχει επιθανάτια εμπειρία λόγω καρδιακής συμφόρησης ή παρόμοια εμπειρία σε περιστάσεις που ενδεχομένως τον έφεραν κοντά στον θάνατο.

Η Jimo Borjigin, καθηγήτρια νευρολογίας στο University of Michigan, για χρόνια αναρωτιέται σχετικά με το τι συμβαίνει όταν κάποιος πεθαίνει. Η μελέτη της βιβλιογραφίας με περιστατικά επιθανάτιων εμπειριών δεν τη διαφώτισε πολύ.

Στο εργαστήριό της ανακάλυψε ότι ποντικοί περνούν από έντονη καταιγίδα πολλών νευροδιαβιβαστών όπως σεροτονίνη και ντοπαμίνη μετά το σταμάτημα της λειτουργίας της καρδιάς τους και την έλλειψη οξυγόνου στον εγκέφαλο.

Αναρωτήθηκε αν οι επιθανάτιες εμπειρίες στον άνθρωπο θα μπορούσαν να μοιάζουν με αυτό το φαινόμενο και αν αυτό συνέβαινε και σε ανθρώπους που δεν μπορούσαν να επανέλθουν στη ζωη.

Ο θάνατος είναι σημαντική περιοχή έρευνας. Η ερευνήτρια δήλωσε ότι δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα για τον εγκέφαλο που πεθαίνει και αποφάσισε να μελετήσει τι συνέβαινε στον εγκέφαλο  ανθρώπων που πέθαναν στη ΜΕΘ του University of Michigan. Μελέτησε και την περίπτωση της ασθενούς Ένα.

Η Borjigin εστίασε στενά σε αρχεία ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου της ασθενούς ‘Ενα όταν αποσυνδέθηκε από τα μηχανήματα.

Ανακαλύφθηκε κάτι μη αναμενόμενο που μπορεί ίσως να ξαναγράψει αυτά που πιστεύουμε για τον θάνατο. Τα αποτελέσματα ανακοινώθηκαν για πρώτη φορά πέρσι.

Η ειδικός πιστεύει ότι είμαστε στην κορυφή ενός μεγάλου παγόβουνου. Κάτω από την επιφάνεια βρίσκεται το πώς πράγματι έρχεται ο θάνατος. Θεωρεί ότι υπάρχει κάτι στον εγκέφαλο που δεν βγάζει νόημα.

Στο παρελθόν υπήρξαν προσπάθειες για έρευνα αλλά λίγη είναι η πρόοδος για την κατανόηση των επιθανάτιων εμπειριών με επιστημονικό τρόπο.

Στις μέρες μας η Charlotte Martial, του University of Liège ελπίζει ότι σύντομα θα κατανοήσουμε καλύτερα τη σχέση  μεταξύ εσωτερικών εμπειριών συνειδητότητας και εξωτερικής εκδήλωσής της όπως σε ασθενείς με κώμα.

Ο Parnia, ειδικός στην ανάνηψη που μελετά τη σωματική διαδικασία του θανάτου πιστεύει ότι σε 50-100 χρόνια θα έχουμε ανακαλύψει την ολότητα της συνειδητότητας. Θα είναι δεδομένο ότι δεν παράγεται στον εγκέφαλο και δεν πεθαίνει με τον άνθρωπο.

Αν ο τομέας των επιθανάτιων εμπειριών βρίσκεται στο κατώφλι νέων ανακαλύψεων για τη συνειδητότητα και τον θάνατο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην επανάσταση της ικανότητας επαναφοράς στη ζωή ανθρώπων που υπέστησαν ανακοπή.

Μετά την ανακοπή, ακολουθεί έλλειψη οξυγόνου στον εγκέφαλο και άλλα όργανα εντός δευτερολέπτων ή λεπτών, ενώ ο εγκεφαλικός θάνατος μπορεί να μην επέλθει για πολλά λεπτά ή ακόμα και ώρες.

Παλαιότερα η ανακοπή σήμαινε θάνατο, αλλά αυτό άρχισε να αλλάζει το 1960, με την CPR, η οποία βοηθούσε στην επαναφορά ανθρώπων στη ζωή.

Οπότε οι επιστήμονες έμαθαν ότι ακόμα και στα οξέα τελικά στάδια ο θάνατος δεν είναι ένα σημείο αλλά μια διαδικασία.

Υπάρχει η πιθανότητα επαναφοράς στη ζωή θεωρούν. Σε ορισμένα περιστατικά ο κυτταρικός θάνατος μπορεί να σταματήσει ή να μειωθεί σημαντικά και η καρδιά να επανεκκινήσει και η εγκεφαλική λειτουργία να αποκατασταθεί. Με άλλα λόγια, να αναστραφεί η διαδικασία του θανάτου. Υπάρχουν περιστατικά που άνθρωποι επανήλθαν 6 ώρες μετά την ανακοίνωση ότι είναι κλινικά νεκροί.

Ο Parnia θεωρεί ότι τέτοια φαινόμενα είναι ανεξήγητα με τα τρέχοντα νευροεπιστημονικά μοντέλα.

Φαίνεται ότι η διαδικασία θανάτου είναι πιο περίεργη από όσο νομίζουμε.

Η Borjigin,  μελετώντας την ασθενή Ένα ανακάλυψε ότι τα επόμενα λεπτά από την αποσύνδεσή της υπήρξε άνοδος της δραστηριότητας στον εγκέφαλό της ο οποίος πέθαινε.

Περιοχές που σχεδόν είχαν σιωπήσει όταν ήταν στα μηχανήματα που την κρατούσαν στη ζωή εμφάνισαν ηλεκτρικά σήματα υψηλής συχνότητας-τα κύματα γάμμα.

Συγκεκριμένα, περιοχές του εγκεφάλου που θεωρούν οι επιστήμονες θερμή ζώνη για τη συνειδητότητα ζωντάνεψαν. Σε μια περιοχή, τα σήματα μπορούσαν να εντοπιστούν για περισσότερο από 6 λεπτά. Σε άλλη ήταν 11 έως 12 φορές υψηλότερα σε σχέση με το πώς ήταν πριν απομακρυνθεί ο αναπνευστήρας από την ασθενή. Καθώς πέθαινε, ο εγκέφαλός της λειτουργούσε κατά κάποιον τρόπο με μεγάλη ορμή, δήλωσε η Borjigin.

Η ασθενής Ένα, για 2 λεπτά μετά τη διακοπή παροχής οξυγόνου εμφάνισε έντονη συγχρονικότητα των εγκεφαλικών κυμάτων, κατάσταση που συνδέεται με πολλές νοητικές λειτουργίες όπως αυξημένη προσοχή και μνήμη.

Η συγχρονικότητα μειώθηκε για περίπου 18 δευτερόλεπτα και στη συνέχεια εντάθηκε ξανά για περισσότερα από 4 λεπτά. Εξασθένησε για ένα λεπτό και στη συνέχεια επέστρεψε τρίτη φορά.

Τις στιγμές του  επερχόμενου θανάτου, διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου ήταν σε στενή επικοινωνία εμταξύ τους. Οι πιο έντονες συνδέσεις άρχισαν αμέσως μετά τον τερματισμό του οξυγόνου και διήρκεσαν 4 λεπτά.

Υπήρχε ακόμα μια έξαρση συνδεσιμότητας 5 λεπτά και 20 δευτερόλεπτα μετά την αποσύνδεση της ασθενούς. Περιοχές του εγκεφάλου της που συνδέονται με την επεξεργασία συνειδητών εμπειριών-που είναι ενεργές όταν κάποιος κινείται και όταν εχει ζωηρά όνειρα- επικοινωνούσαν με αυτές που εμπλέκονται στη δημιουργία μνήμης.

Ετσι, ήταν περιοχές που συνδέονται με την ενσυναίσθηση. Ακόμα και καθώς γλιστρούσε στον θάνατό της, κάτι που έμοιαζε με ζωή λάμβανε χώρα για αρκετά λεπτά στον εγκέφαλό της.

Δεδομένων των επιπέδων δραστηριότητας και συνδεσιμότητας σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου της ασθενούς που πέθαινε, η Borjigin πιστεύει ότι είναι πιθανόν αυτή να είχε έντονη επιθανάτια εμπειρία με πολλά από τα σημαντικά της χαρακτηριστικά-εξωσωματικές εμπειρίες,  οράματα φωτός, αισθήματα χαράς ή γαλήνης και ηθικής επαναξιολόγηση της ζωής.

Η εγκεφαλικοί δραστηριότητα της ασθενούς Ένα-όπως και της 77χρονης ασθενούς Τρία- φαίνεται να τερματίζει το επιχείρημα ότι ο εγκέφαλος πάντα και σχεδόν αμέσως σταματά να λειτουργεί με φυσικό τρόπο λίγα λεπτά μετά τον κλινικό θάνατο.

Ο εγκέφαλος στην πραγματικότητα είναι πολύ ενεργός κατά την καρδιακή ανακοπή, δήλωσε η Borjigin. Ο θάνατος ενδεχομένως μπορεί να είναι πιο ζωντανός από όσο θεωρούσαμε ότι είναι εφικτό να συμβαίνει.

Η Borjigin ελπίζει ότι η κατανόηση της νευροφυσιολογίας του θανάτου θα βοηθήσει να αναστραφεί. Σκοπεύει να αναλύσει στοιχεία εγκεφαλικής δραστηριότητας δεκάδων αποβιωσάντων ασθενών, αν της δοθεί επιχορήγηση.

Ηδη προκύπτουν ενδείξεις ότι ακόμα και ο ολοκληρωτικός θάνατος του εγκεφάλου θα μπορεί ενδεχομένως να αναστραφεί μελλοντικά.

Το 2019, επιστήμονες του Yale University πειραματίστηκαν με τον εγκέφαλο χοίρων που είχαν αποκεφαλιστεί 4 ώρες νωρίτερα και τον εμπότισαν για 6 ώρες με ειδικό κοκτέιλ φαρμάκων και συνθετικό αίμα.

Ορισμένα από τα κύτταρα άρχισαν να δείχνουν μεταβολική δραστηριότητα και πάλι ενώ ορισμένες συνάψεις άρχισαν να πυροδοτούνται.

Η απεικονιστική εξέταση δεν έδειξε την ευρεία ηλεκτρική δραστηριότητα της συνειδητότητας, αλλά το γεγονός ότι υπήρχε κάποια δραστηριότητα υποδεικνύει ότι μια ημέρα τα σύνορα της ζωής μπορεί να επεκταθούν πολύ.

Υπάρχουν και άλλες ερευνητικές ομάδες που συνεχίζουν την έρευνα στο πεδίο των επιθανάτιων εμπειριών.

Πηγές:
Με πληροφορίες από την Guardian

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ο Χρίστος Λιάπης υπογράφει το βιβλίο του ''Λαβωμένος Ίαμβος''
Συνάντηση πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας με τον υπουργό Υγείας της Σαουδικής Αραβίας
Goody's-Everest: Επέκταση στο εξωτερικό με 9 νέα σημεία έως το τέλος του 2024