Ο ρόλος της διατροφής στην αρτηριακή πίεση

Η διατροφή βρέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος στην Ημερίδα με θέμα: ‘Ο Ρόλος της Διατροφής στην Αρτηριακή Πίεση’, που διοργάνωσε η Μονάδα Διατροφής του Ανθρώπου, του Τμήματος Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Ινστιτούτο Παστέρ.

Οι ομιλητές αναφέρθηκαν, μεταξύ άλλων, στον επιπολασμό της υπέρτασης στην Ελλάδα, την παθοφυσιολογία της, καθώς και στις διατροφικές οδηγίες για την αντιμετώπισή της.

Ο κ. Αντώνης Ζαμπέλας, Αναπληρωτής Καθηγητής Διατροφής του Ανθρώπου, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Μέλος Δ.Σ. Ευρωπαϊκής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης, αναφέρθηκε εκτενώς στη σημασία του φυσιολογικού σωματικού βάρους, αλλά και στην ισορροπία νατρίου-καλίου στον οργανισμό, που φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην αρτηριακή πίεση.

Όπως επεσήμανε ο κ. Ζαμπέλας, ‘επειδή αποδεικνύεται δύσκολο να αλλάξουμε συνήθειες που έχουμε μάθει, αυτό που εμείς συστήνουμε στους ασθενείς μας που δυσκολεύονται να μειώσουν το αλάτι, είναι να τρώνε περισσότερο κάλιο. Γιατί το κάλιο φαίνεται ότι μπορεί να επηρεάσει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης.

Η μέγιστη αποτελεσματικότητα παρατηρείται όταν επιτευχθεί παράλληλα η μείωση στην πρόσληψη νατρίου (έως 2,4 g την ημέρα) και η αύξηση στην πρόσληψη καλίου. Ο μηχανισμός δράσης του καλίου είναι απλός: το κάλιο βοηθάει τον οργανισμό να αποβάλει το υπερβάλλον νάτριο και με τον τρόπο αυτό ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση.

Και επειδή το κάλιο δεν αποθηκεύεται στον οργανισμό, είναι απαραίτητη η καθημερινή του πρόσληψη. Πλούσιες πηγές καλίου είναι τα φρούτα και τα λαχανικά και αυτός είναι ένας από τους λόγους που πρέπει να αυξηθεί η κατανάλωσή τους’.

Όπως τόνισε ο κ. Δημήτρης Σταμάτης, Διευθυντής Καρδιολογικού Τμήματος Νοσοκομείου ‘ΜΕΤΑΞΑ’, ‘η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί τελικό προϊόν μιας εξαιρετικά πολύπλοκης διαδικασίας στην οποία συμμετέχουν ποικίλοι παράγοντες, όπως η ανταπόκριση των αγγείων, ο ενδαγγειακός και ο εξωαγγειακός όγκος και η καρδιακή παροχή.

Κανένας από τους παράγοντες αυτούς δεν δρα ανεξάρτητα. Η άποψη του πολύπτυχου μωσαϊκού ίσως είναι η πιο σωστή.

Όσο η παθογένεια παραμένει ασαφής είναι δύσκολο να πεισθούν πολλοί ασθενείς για τα προληπτικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν. Ασφαλώς δεν θα βλάψει κανέναν, αλλά αντίθετα μπορεί να ωφελήσει, ο μετριασμός της κατανάλωσης νατρίου, θερμίδων και αλκοόλ, η διατήρηση σε καλή φυσική κατάσταση και η αποφυγή του stress’.

‘Η αρτηριακή πίεση, ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακού επεισοδίου παγκοσμίως φαίνεται ότι ‘χτυπάει’ και την πόρτα μας’, ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Δημοσθένης Παναγιωτάκος, Λέκτορας Βιοστατιστικής και Επιδημιολογίας Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών.

Οπως δήλωσε, ‘τα στοιχεία των πρόσφατων ελληνικών επιδημιολογικών ερευνών συγκλίνουν στο ότι ο επιπολασμός της αρτηριακής υπέρτασης στους άνδρες κυμαίνεται μεταξύ 34%-41% και στις γυναίκες μεταξύ 24%-39%.

Συνεπώς, 1 στους 3 Έλληνες άνδρες και 1 στις 4 γυναίκες φαίνεται ότι έχουν πρόβλημα με τα επίπεδα της αρτηριακής τους πίεσης. Αν ληφθεί υπόψη ο δυσμενής ρόλος της αρτηριακής υπέρτασης στην ανθρώπινη υγεία, π.χ. με την εκδήλωση στεφανιαίας νόσου, ή αγγειακών εγκεφαλικών, το πρόβλημα λαμβάνει σημαντικές διαστάσεις για την υγεία του πληθυσμού μας.

Περιβαλλοντικοί, διατροφικοί, γενετικοί, και άλλοι βιολογικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση της νόσου. Η ενημέρωση του κοινού από τους αρμόδιους φορείς, η συστηματική παρακολούθηση των τιμών της αρτηριακής πίεσης, και η άμεση παρέμβαση για την ρύθμισή τους θα περιορίσουν το πρόβλημα τα επόμενα χρόνια στη χώρα μας’.

Πρόεδροι της Ημερίδας ήταν οι Μόσχος Πολυσίου, Αντιπρύτανης Γεωπονικού Πανεπιστημίου και Μαρία Καψοκεφάλου, Επίκουρος Καθηγήτρια Διατροφής του Ανθρώπου, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Γενικές διατροφικές οδηγίες για την αρτηριακή πίεση:

Διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους - ΔΣΜ (Δείκτη Σωματικής Μάζας) μεταξύ 18,5 και 25
Μειωμένη πρόσληψη νατρίου (αλατιού) σε 65 mmol την ημέρα (=3,8 g αλάτι)
Αύξηση πρόσληψης καλίου σε καθημερινή βάση
Μείωση πρόσληψης κορεσμένων/ζωικών λιπαρών στο <10% της συνολικής ενέργειας
Μείωση κατανάλωσης αλκοόλ σε λιγότερα από 20-30 g αιθανόλης την ημέρα οι άνδρες και λιγότερα από 10-20 g οι γυναίκες