Η αναφυλαξία είναι η πιο σοβαρή, ακόμα και θανάσιμη, αλλεργική αντίδραση του οργανισμού. Τα χαρακτηριστικά του είναι το πρήξιμο, τα εξανθήματα, η πτώση της πίεσης και η διαστολή των αιμοφόρων αγγείων. Σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις, το άτομο μπορεί να πέσει σε σοκ. Αν το αναφυλακτικό σοκ δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, μπορεί να προκαλέσει τον θάνατο.

Η αναφυλαξία συμβαίνει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αναπτύσσει ένα συγκεκριμένο αντίσωμα που πολεμά τα αλλεργιογόνα (που ονομάζεται ανοσοσφαιρίνη) και προκαλεί μια υπερβολική αντίδραση σε κάποια ουσία που φυσιολογικά είναι άκακη για τον οργανισμό, όπως το φαγητό. Το σώμα μπορεί να μην αντιδράσει άμεσα, αλλά μπορεί να παράγει αντισώματα στις επόμενες φορές που θα εκτεθεί στην ουσία, οδηγώντας στην ύπαρξη μεγάλης ποσότητας ισταμίνης.

Ποια είναι τα συμπτώματα της αναφυλαξίας;

Η αναφυλαξία μπορεί να ξεκινήσει με έντονη φαγούρα των ματιών και του προσώπου και, μέσα σε λίγα λεπτά, να εξελιχθεί σε κάτι πολύ πιο σοβαρό. Τα συμπτώματα που ακολουθούν είναι δυσκολίες στην κατάποση και την αναπνοή, πόνους στην κοιλιακή χώρα, κράμπες, εμετό και διάρροια, εξανθήματα και αγγειοοίδημα (πρήξιμο ανάλογο με αυτό των εξανθημάτων, αλλά κάτω από το δέρμα).
Σε περίπτωση αναφυλαξίας, ζητήστε ιατρική βοήθεια αμέσως. Η κατάστασή σας μπορεί να χειροτερεύσει σύντομα, οδηγώντας σε αυξημένους παλμούς, ξαφνική αδυναμία, μείωση της πίεσης, σοκ και, εν τέλει, θάνατο.

Πού οφείλεται συνήθως η αναφυλαξία;

Το πιο συνηθισμένο αίτιο της αναφυλαξίας είναι το φαγητό. Οι πιο κοινές τροφές που μπορούν να την προκαλέσουν είναι οι ξηροί καρποί, τα οστρακοειδή, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το ασπράδι του αυγού και οι σπόροι σουσαμιού. Τα τσιμπήματα μελισσών ή σφηκών είναι επίσης συνηθισμένο αίτιο. Η άσκηση μπορεί να προκαλέσει αναφυλαξία, αν γυμναζόμαστε αφού έχουμε καταναλώσει κάποιο αλλεργιογόνο φαγητό. Επιπλέον, αναφυλαξία μπορούν να προκαλέσουν και ορισμένα φάρμακα. Η γύρη και άλλα αλλεργιογόνα που εισπνέονται σπάνια μπορούν να οδηγήσουν σε αναφυλακτικό σοκ.

Κάποιες ουσίες μπορεί να προκαλέσουν αντιδράσεις – που ονομάζονται αναφυλακτοειδείς αντιδράσεις – οι οποίες είναι παρόμοιες και εξίσου σοβαρές με την αναφυλαξία, αλλά δεν σχετίζονται με τα αντισώματα της ανοσοσφαιρίνης Ε. Οι πιο συνηθισμένες από αυτές τις ουσίες είναι βαφές που περιέχουν ιώδιο, και περιέχονται στις ακτινογραφίες, στην ασπιρίνη και σε μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα.

Πώς γίνεται διάγνωση της αναφυλαξίας;

Η αναφυλαξία διαγιγνώσκεται βάσει των συμπτωμάτων της. Οι άνθρωποι με ιστορικό αλλεργικών αντιδράσεων μπορεί να βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο για να υποφέρουν μια σοβαρότερη αντίδραση στο μέλλον. Η δερματική δοκιμασία μπορεί να επιβεβαιώσει ποιες ουσίες μας προκαλούν σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις.

Πώς αντιμετωπίζεται η αναφυλαξία;

Υπάρχει μόνο μία δραστική και γρήγορη θεραπεία για την αναφυλαξία: η ένεση επινεφρίνης. Η επινεφρίνη είναι αδρεναλίνη, και αναστρέφει γρήγορα τα συμπτώματα του αναφυλακτικού σοκ. Το πιο κοινό και αποτελεσματικό σημείο για να γίνει η ένεση είναι ο μηρός.

Αν βρίσκεστε κοντά σε κάποιον που βρίσκεται σε αναφυλακτικό σοκ, ζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια, ενώ μπορεί να χρειαστεί και η χορήγηση πρώτων βοηθειών, όπως καρδιοπνευμονικής ανάνηψης.

Επιπλέον, πέρα από την επινεφρίνη, η θεραπεία για το σοκ περιλαμβάνει ενδοφλέβια υγρά και φάρμακα που στηρίζουν την λειτουργία της καρδιάς και του κυκλοφορικού συστήματος. Εφόσον το άτομο που υπέφερε από την αντίδραση σταθεροποιηθεί, μπορεί να του χορηγηθούν αντιισταμινικά και στεροειδή, ώστε να μειωθούν ακόμα περισσότερο τα συμπτώματα.

Πώς μπορώ να είμαι προετοιμασμένος;

Αν είστε αλλεργικοί στα τσιμπήματα μέλισσας ή σε άλλες ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν αναφυλαξία, οφείλετε πάντα να είστε έτοιμοι. Ζητήστε από τον γιατρό σας να σας συνταγογραφήσει ενέσεις επινεφρίνης, και έχετε πάντα μαζί σας δύο. Επιπλέον, η αποφυγή των αλλεργιογόνων είναι η καλύτερη πρόληψη, συνεπώς πρέπει να είστε ενήμεροι για τα αλλεργιογόνα στα οποία αντιδρά ο οργανισμός σας.

Πρέπει να ενημερώνετε τους γιατρούς σας για οποιαδήποτε αλλεργία σε φάρμακα, προτού σας παρέχουν κάποια θεραπεία ή σας χορηγήσουν κάποιο φάρμακο. Δεν είναι κακή ιδέα, επίσης, να έχετε μαζί σας μία κάρτα που αναφέρει τις αλλεργίες σας. Μπορεί να ακούγεται υπερβολικό, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να σας σώσει ακόμα και την ζωή.

Επιμέλεια: Θοδωρής Διάκος

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Επίσκεψη Γεωργιάδη στο Κωνσταντοπούλειο Γενικό Νοσοκομείο Ν. Ιωνίας "Αγία Όλγα"
Άτομα με διαβήτη: Υψηλά ποσοστά ανικανοποίητων αναγκών σε φάρμακα ή φαρμακευτικά σκευάσματα και αναλώσιμα
Συναντήσεις στελεχών ΕΣΑμεΑ με τη διοίκηση της 2ης ΥΠΕ Πειραιώς και Αιγαίου