Γνωστή με το όνομα “ορμόνη της αγάπης”, καθώς ελευθερώνεται όταν οι άνθρωποι έρχονται κοντά, σωματικά και κοινωνικά, η ωκυτοκίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται στον οπίσθιο λοβό της υπόφυσης, στη βάση του εγκεφάλου. Λέγεται πως μπορούμε να βιώσουμε αύξηση της ωκυτοκίνης ακόμα και όταν παίζουμε με τον σκύλο μας. Ταυτόχρονα, έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει την ανάμνηση κακών εμπειριών με ανθρώπους και να επηρεάσει το πώς αντιδρούμε όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με ξένους. Με λίγα λόγια, το συναίσθημα που θα μας προκαλέσει η ωκυτοκίνη – οικειότητα ή καχυποψία – εξαρτάται από το περιβάλλον. 

Πώς λειτουργεί στις γυναίκες;

Η ωκυτοκίνη είναι ιδιαίτερα σημαντική για τις γυναίκες, καθώς παίζει ρόλο στον τοκετό, αλλά και στη φροντίδα του μωρού. Κατά τη διάρκεια του τοκετού, η ορμόνη προκαλεί τις συσπάσεις της μήτρας. Όταν το μωρό θηλάζει, η ωκυτοκίνη δίνει εντολή στο σώμα να παρέχει γάλα. Παρατηρήθηκε μέσα από έρευνες του 2007 ότι όσο πιο ανεβασμένα ήταν τα επίπεδα ωκυτοκίνης της εγκυμονούσας στο πρώτο τρίμηνο, τόσο αυξάνονταν οι πιθανότητες να δεθεί με το μωρό της με το να του τραγουδάει ή να το κάνει μπάνιο. Την ίδια στιγμή, ενώ η μητέρα φροντίζει το μωρό της, τα επίπεδα ωκυτοκίνης του μωρού επίσης αυξάνονται.

Πώς λειτουργεί στους άντρες;

Στους άντρες, παρατηρείται εξίσου η δυνατότητα της ωκυτοκίνης να δημιουργεί αισθήματα οικειότητας. Για παράδειγμα, σε ένα πείραμα με πατέρες που δέχτηκαν μια επιπλέον δόση της ορμόνης (σε μορφή σπρέι), παρατηρήθηκε ότι περνούσαν περισσότερο χρόνο με τα μωρά τους. Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι όταν δόθηκε μια δόση της ορμόνης σε άντρες που βρίσκονταν σε σχέση, στέκονταν σε μεγαλύτερη απόσταση από μια ελκυστική γυναίκα σε σχέση με άντρες που δεν έλαβαν την ορμόνη. Η έρευνα υπαινίσσεται πως η ωκυτοκίνη ενισχύει την πίστη στους άντρες που έχουν ήδη δεθεί με μια γυναίκα.

Σε ακόμα μια έρευνα, χορηγήθηκε ωκυτοκίνη σε άντρες και τους ζητήθηκε να γράψουν κάτι για την μητέρα τους, και τα αποτελέσματα έδειξαν πως η ορμόνη μπορεί να ενισχύσει τα αισθήματα που προκαλούν οι παλιότερες εμπειρίες, κάνοντας τις κοινωνικές πληροφορίες που έχει συλλέξει ο εγκέφαλός μας πιο εμφανείς.

Πώς χρησιμοποιείται ιατρικά;

Έχει εξεταστεί η πιθανότητα να χρησιμοποιηθούν σπρέι ωκυτοκίνης για την αντιμετώπιση του αυτισμού. Η νευρολογική αυτή αναπηρία χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στις κοινωνικές επαφές, για αυτό και μια μικρής κλίμακας μελέτη του 2013 χορήγησε σε παιδιά και εφήβους με αυτισμό μια δόση της ορμόνης, κι έπειτα τους ζήτησε να αναγνωρίσουν μια γκάμα συναισθημάτων, με βάση φωτογραφίες από διάφορες εκφράσεις των ματιών. Οι συμμετέχοντες δεν μπόρεσαν να ξεχωρίσουν τα συναισθήματα, αλλά οι περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις ήταν πιο ενεργές.

Συνεπώς, αν μπορούν να υπάρξουν οφέλη από τη χρήση της ορμόνης στη θεραπεία του αυτισμού, πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι συμβαίνουν στο πλαίσιο θετικών αλληλεπιδράσεων.

Δεν υπάρχουν μελέτες που να αναφέρονται στις μακροπρόθεσμες παρενέργειες των σπρέι ωκυτοκίνης που χρησιμοποιούνται σε μελέτες όπως οι παραπάνω, και απαιτείται πιο εκτενής έρευνα. Η πιτοκίνη, μια συνθετική μορφή ωκυτοκίνης που χρησιμοποιείται σαν βοηθητικό στον τοκετό, πάντως, παρουσιάζει παρενέργειες όπως ναυτία, εμετό και πόνους στο στομάχι.

Επιμέλεια: Θοδωρής Διάκος

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Η επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης στην Ογκολογία
Πώς να χρησιμοποιούμε σωστά το οδοντικό νήμα
Κρίση μέσης ηλικίας και γυναίκες: Μια περίπλοκη σχέση