Τα τρία αγκάθια των ιατροτεχνολογικών προϊόντων και πώς θα μπορούσαν να βγουν

Τρία είναι τα αγκάθια που ταλαιπωρούν τον χώρο των ιατροτεχνολογικών προϊόντων (Medical Devices + In vitro Diagnostics), καθώς επίσης και των Τροφίμων για Ειδικές Ιατρικές Χρήσεις (FSMPs), σύμφωνα με εκπροσώπους της αγοράς, τα οποία επιζητούν λύση το 2022. Ποια είναι αυτά;

Νοσοκομειακές Οφειλές

Τα τελευταία χρόνια, η εξόφληση των νοσοκομειακών οφειλών, παρουσιάζει πολύ καλύτερη εικόνα από αυτήν που ίσχυε πριν 12 χρόνια περίπου και η οποία, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση, οδήγησε στο καταστροφικό, για τις επιχειρήσεις του κλάδου, PSI. Παρ’ όλα αυτά, τους τελευταίους μήνες, ο ρυθμός εξόφλησης των οφειλών, επιβραδύνεται συνεχώς, με αποτέλεσμα αρκετά νοσοκομεία να φτάνουν τις ανεξόφλητες οφειλές τους στο ένα έτος περίπου, ή και να το ξεπερνούν σε κάποιες περιπτώσεις. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την οικονομική δυσπραγία στις επιχειρήσεις του κλάδου και την, αναπόφευκτη, σε κάποιες περιπτώσεις, προσφυγή τους σε λύσεις factoring, που αποδεικνύονται επώδυνες για το ίδιο το δημόσιο.

Η πλέον ενδεδειγμένη λύση είναι η στήριξη του προϋπολογισμού του Υπουργείου Υγείας από το Υπουργείο Οικονομικών. Βεβαίως αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς ότι στο ειδικό περιβάλλον της πανδημίας Covid-19 οι οικονομικές γραμμές στήριξης είναι πολλές, προς διάφορες κατευθύνσεις, αλλά η στήριξη του χώρου της Υγείας θα πρέπει να τύχει καλύτερης μεταχείρισης, για ευνόητους λόγους. 

Στο κεφάλαιο των νοσοκομειακών οφειλών, ιδιαίτερη κατηγορία, αποτελούν τα λεγόμενα «ατιμολόγητα υλικά». Πρόκειται για υλικά που παραγγέλνονται με τη διαδικασία του επείγοντος για άμεση χρήση (πχ χειρουργεία) και για τα οποία μεσολαβεί πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα για να δοθεί η επίσημη παραγγελία προς τον προμηθευτή, ώστε να ακολουθήσει η τιμολόγησή τους. Η συνολική τους αξία ανέρχεται σε αρκετές δεκάδες εκατομμυρίων ευρώ και ταυτόχρονα, δημιουργούν ένα «κρυφό» χρέος...

Οι εκπρόσωποι του Υπουργείου Υγείας έχουν δείξει στο παρελθόν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την επίλυση του σοβαρού αυτού προβλήματος, χωρίς όμως να έχουν δοθεί λύσεις. Το πρόβλημα εμφανίζεται αυξημένο σε συγκεκριμένα νοσοκομεία, ενώ σε κάποια άλλα είναι αμελητέο. Ίσως οι υπεύθυνοι θα πρέπει με κάποιο τρόπο να υποχρεώσουν τα «ανοικοκύρευτα» νοσοκομεία, να ακολουθήσουν τις πρακτικές των «νοικοκυρεμένων».

ΕΟΠΥΥ και Clawback

Η κατάρτιση κλειστών προϋπολογισμών του ΕΟΠΥΥ, οδηγεί αναπόφευκτα σε επιστροφές χρημάτων. Φαίνεται όμως ότι η εν λόγω κατάρτιση γίνεται χωρίς να λαμβάνονται υπόψη ειδικά χαρακτηριστικά της αγοράς με αποτέλεσμα, να εμφανίζονται αρκετές φορές δυσθεώρητα ύψη clawback, που οδηγούν τις επιχειρήσεις του κλάδου σε εύλογες προσφυγές στη δικαιοσύνη. Τα υπερβολικά ποσοστά clawback δημιουργούν άμεσα προβλήματα στους προμηθευτές, καταστρέφοντας σε κάποιες περιπτώσεις συγκεκριμένες αγορές προϊόντων αλλά και εν δυνάμει προβλήματα στον ΕΟΠΥΥ, αφού οι προσφυγές των επιχειρήσεων θέτουν σε κίνδυνο την ομαλή οικονομική πορεία του Οργανισμού. 

Πιθανή διέξοδο στο πρόβλημα μπορεί να δώσει η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων μεταξύ ΕΟΠΥΥ και Προμηθευτών. Η συγκεκριμένη όμως περίπτωση φαίνεται ιδιαίτερα χρονοβόρα και χωρίς απτά αποτελέσματα, τουλάχιστον έως τώρα. Λιγότερο ριζική αλλά πιθανώς πιο αποτελεσματική λύση, θα ήταν η κατάρτιση ρεαλιστικότερων προϋπολογισμών ανά είδος. Για να επιτευχθεί ο σκοπός αυτός απαιτείται στενότερη συνεργασία του Οργανισμού με τους εκπροσώπους του κλάδου. Θα έπρεπε επίσης οπωσδήποτε να έχουν εξαιρεθεί από την διαδικασία του clawback όλα τα υλικά των οποίων η χορήγηση γίνεται μέσω του Ανώτατου Υγειονομικού Συμβουλίου (ΑΥΣ), αφού στην περίπτωση αυτή η χορήγηση είναι πλήρως ελεγχόμενη.

Τέλος, μια μικρή, αντίστοιχη με αυτή του φαρμάκου, συμμετοχή των ασθενών στη δαπάνη προμήθειας Ιατροτεχνολογικών Προϊόντων, θα βελτίωνε σημαντικά τη συνολική εικόνα. 

Διαδικασίες νοσοκομειακών προμηθειών 

Η διοργάνωση διαγωνιστικών διαδικασιών, όπου αυτό είναι εφικτό, είναι ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος για να γίνονται οι νοσοκομειακές προμήθειες ιατρικών υλικών. Το θεσμικό πλαίσιο υπάρχει, αλλά δεν εφαρμόζεται στις περισσότερες των περιπτώσεων. Η απουσία διαγωνιστικών διαδικασιών οδηγεί σε διαδικασίες προμηθειών που παραβιάζουν την κείμενη νομοθεσία, με αποτέλεσμα αφ’ ενός να απαιτείται συνεχής «νομιμοποίηση» των οφειλών που δημιουργούνται, αφ’ ετέρου να δημιουργείται νέα γενιά ατιμολόγητων υλικών.  

Η ΕΚΑΠΥ, επικαλούμενη υποχρεώσεις έναντι των δανειστών μας, προσπαθεί να κάνει δεκάδες κεντρικούς διαγωνισμούς προμήθειας ιατρικών υλικών. Η προσπάθεια αυτή αν και έχει ξεκινήσει από τον Ιούνιο του 2021 όχι μόνο δεν έχει ολοκληρωθεί, αλλά δεν έχει φτάσει ακόμα στο στάδιο έκδοσης των απαιτούμενων διακηρύξεων. 

Η διαδικαστικώς προσφορότερη λύση θα ήταν ίσως να ανατεθούν οι διαγωνισμοί στα νοσοκομεία και, με κάποιες ίσως εξαιρέσεις, στις Υγειονομικές Περιφέρειες (ΥΠε), στοχεύοντας όμως στις προμήθειες που γίνονται μέσω οικονομικώς συμφερότερων προσφορών (διαδικασίες όπου συνυπολογίζεται η τιμή και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά) και όχι μέσω διαδικασιών που μοναδικό τους κριτήριο είναι η χαμηλότερη τιμή.