Είναι γνωστό σε όλους ότι ο εικονικός ψηφιακός κόσμος των ηλεκτρονικών συσκευών κερδίζει συνεχώς έδαφος - ιδιαίτερα σε παιδιά και εφήβους - έναντι του πραγματικού κόσμου της αυλής, του πάρκου, των γηπέδων και των δραστηριοτήτων υπαίθρου. Εκτός από την ψυχική και σωματική υγεία, λόγω μειωμένης κοινωνικοποίησης, σωματικής δραστηριότητας και έκθεσης στο ηλιακό φως, το γεγονός επηρεάζει και την όραση των παιδιών. Στη διάρκεια επιστημονικής εκδήλωσης της Παιδιατρικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος, συζητήθηκε το κατά πόσο η αυξημένη χρήση συσκευών μπορεί να πυροδοτήσει ή να επιταχύνει την εξέλιξη της μυωπίας στα παιδιά. Εξηγήθηκαν οι μηχανισμοί με τους οποίους επηρεάζει την όραση η εστίαση σε κοντινά ερεθίσματα και το μπλε φως της οθόνης, ενώ δόθηκαν πρακτικές συμβουλές σε παιδιά και γονείς για τον περιορισμό χρήσης των συσκευών.

Η "πανδημία" της μυωπίας

"Η μυωπία είναι εδώ, αυξάνει, είναι μια καινούργια πανδημία σχετικά ύπουλη. Ο κόσμος νομίζει ότι είναι αθώα αλλά δεν είναι και έχουμε τρόπους να την αντιμετωπίσουμε, τους πολύ απλούς καθημερινούς που ίσως είναι πιο δύσκολοι, αλλά και τους ιατρικούς", ήταν το μήνυμα της εισηγήτριας, Ασημίνας Ματαυτσή (φωτογραφία), αναπληρώτριας καθηγήτριας στην Οφθαλμολογία, την Παιδοοφθαλμολογία και τον Στραβισμό στη Β' Οφθαλμολογική Κλινική του ΑΠΘ, στο νοσοκομείο "Παπαγεωργίου" της Θεσσαλονίκης.

Όπως διευκρίνισε η ίδια, η διεθνής βιβλιογραφία δεν συσχετίζει ξεκάθαρα τις οθόνες με την ανάπτυξη μυωπίας, ωστόσο υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις. "Για παράδειγμα, στη διάρκεια της πανδημίας παρατηρήθηκε ξεκάθαρα μια αυξημένη πρόοδος των μυώπων. Ενδεικτικά, σε μια από τις πολλές μελέτες φάνηκε ότι σε παιδιά 7 ως 12 ετών βρέθηκε να προχωράει πολύ η μυωπία τους στη διάρκεια της πανδημίας", ανέφερε η κ. Ματαυτσή.

Όπως εξήγησε, η μετάβαση από τον πραγματικό κόσμο της αυλής στον ψηφιακό κόσμο του playstation και του κινητού, επηρεάζει με δύο τρόπους την όραση: Αφενός μέσω της μειωμένης επαφής με το φυσικό φως του ήλιου και αφετέρου με την εστίαση του βλέμματος στην κοντινή απόσταση της οθόνης.

"Στον εξωτερικό χώρο δεν υπάρχουν μόνο κοντινά αντικείμενα, αλλά και μακρινά. Το βλέμμα πηγαίνει σε όλες τις αποστάσεις", είπε, ενώ έκανε ειδική αναφορά στην όχι πολύ γνωστή επίδραση του μπλε φωτός που εκπέμπουν οι οθόνες LED. "Το μπλε φως διεγείρει συγκεκριμένα γαγγλιακά κύτταρα στον αμφιβληστροειδή, τα οποία ενεργοποιούν τον  αμφιβληστροειδο-υποθαλαμικό άξονα. Αναστέλλει την έκκριση μελατονίνης και λέει στον οργανισμό ‘είναι μέρα, δεν θα πας για ύπνο’", εξήγησε και συμπλήρωσε: "Αντίθετα, το σκοτάδι ή το κίτρινο φως διεγείρει πολύ λιγότερο αυτόν τον άξονα και επομένως διεγείρει την έκκριση μελατονίνης και ετοιμάζει τον οργανισμό για ύπνο". Στο πλαίσιο αυτό, δίνεται οδηγία στους γονείς, αλλά και στους ενήλικες, να αποφεύγουν την οθόνη τις δύο τελευταίες ώρες πριν τον ύπνο.

Η αναπληρώτρια καθηγήτρια επικαλέστηκε ένα πείραμα που έγινε στην Ταϊβάν για να καταδείξει την καταλυτική επίδραση του φυσικού φωτός και στη μυωπία: Σε ένα σχολείο δόθηκαν επιπλέον 40 λεπτά υποχρεωτικής παρουσίας των παιδιών στο προαύλιο ημερησίως, ενώ στο διπλανό σχολείο διατηρήθηκε ως έχει το ωρολόγιο πρόγραμμα. Τα ευρήματα της μελέτης μετά από 1,5 χρόνο έδειξαν στατιστική μείωση της επίπτωσης της μυωπίας στο σχολείο που είχε την επιπλέον παρουσία των παιδιών έξω. "Αυτό μάς λέει πολλά για τις επιλογές που κάνουμε, και ως κοινωνία με τα σχολεία και τα εκπαιδευτικά μας συστήματα, αλλά και ως οικογένειες και κοινότητες", επεσήμανε η κ. Ματαυτσή.

Δύο ώρες την ημέρα έξω

Στην ερώτηση ποιος είναι ο ασφαλής χρόνος καθημερινής χρήσης συσκευών από τα παιδιά, η οφθαλμίατρος απάντησε με έμμεσο τρόπο. "Το ψάχνω χρόνια και δεν υπάρχει απάντηση σε αυτό, ούτε οι εταιρίες έχουν δώσει οδηγίες. Η απάντηση είναι ότι αν η δραστηριότητα στην οθόνη δεν εμποδίζει το παιδί από το να βγαίνει έξω 2 ώρες την ημέρα, τότε είναι μια καλή διάρκεια χρήσης οθόνης. Αν το εμποδίζει, μάλλον έχει υπερβεί το όριο", σημείωσε, ενώ αναφέρθηκε σε θεραπείες αναστολής που θα καθυστερήσουν ή θα μειώσουν τη επίπτωση της μυωπίας.

Εκτός από τις αλλαγές στον τρόπο ζωής, με αφιέρωση χρόνου στο ύπαιθρο, αυτές περιλαμβάνουν σταγόνες αραιωμένης ατροπίνης, πολυεστιακούς φακούς επαφής που εφαρμόζονται κατά τη διάρκεια της μέρας αλλά και  της νύχτας, καθώς και γυαλιά τελευταίας τεχνολογίας (HALT, MIDS), που κυκλοφόρησαν πριν 2-3 χρόνια, αλλά δυστυχώς δεν είναι ακόμα διαθέσιμες στην Ελλάδα. Και όλα αυτά, σε συνδυασμούς και εναλλαγές.

"Τυχαιοποιημένες μελέτες πολλών ετών στην Ασία έχουν αποδείξει ότι η θεραπεία αυτή έχει αποτέλεσμα και αν ένα παιδάκι 7 ετών έχει εμφανίσει 1 βαθμό μυωπία δεν το αφήνουμε καταδικασμένο να προχωρήσει σταδιακά και στα 17 του να έχει 10 βαθμούς μυωπία. Κάνοντας αυτή τη θεραπεία μπορεί να φτάσει σε πολύ μικρότερους βαθμούς και αυτό είναι ένα τεράστιο κέρδος", κατέληξε.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Καρκίνος παγκρέατος: Η καθοριστική σημασία του ενδοσκοπικού υπέρηχου στη διάγνωση
Όμιλος ΒΙΑΝΕΞ και UBITECH ανοίγουν το δρόμο στον ψηφιακό μετασχηματισμό της φαρμακοβιομηχανίας
Ιος γρίπης και αναπνευστικός συγκυτιακός ιός: Μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές επιπλοκές