Γιώργος Ι. Στάθης, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Management Υπηρεσιών Υγείας (ΕΕΜΥΥ)


Η δημογραφική γήρανση αποτελεί γενικευμένο φαινόμενο των δυτικών κοινωνιών και ζήτημα επιστημονικού ενδιαφέροντος και μελέτης από τη δεκαετία του 1950. Ωστόσο, η επιτάχυνση της αντιστροφής της ηλικιακής πυραμίδας και η εντυπωσιακή αύξηση του προσδόκιμου ζωής έχει πολλαπλασιάσει τον προβληματισμό, την αναζήτηση στρατηγικών και τη λήψη μέτρων αντιμετώπισης της μεγάλης πρόκλησης, κατά τις πρόσφατες δεκαετίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι μιλάμε πλέον για την Κοινωνία της Γήρανσης και ο όρος «Τρίτη Ηλικία» έχει ήδη διασπαστεί σε Τρίτη, Τετάρτη, ακόμη και Πέμπτη Ηλικία.

Η μείωση του πληθυσμού εργάσιμων ηλικιών είναι αναπόφευκτη, έστω και αν διευρυνθεί ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός με την εισροή μεταναστών από τρίτες χώρες και με τη μετακίνηση της ηλικίας συνταξιοδότησης, όπως άλλωστε επιθυμεί μια σημαντική μερίδα ατόμων άνω των 65 ετών. Παράλληλα, ο προγραμματισμός πολιτικών συγκράτησης της αναλογικής συμμετοχής των ηλικιωμένων στο σύνολο του πληθυσμού και η εφαρμογή τους πρέπει να πραγματοποιείται δεκαετίες πριν καταστούν ορατά τα ποσοστιαία αποτελέσματα. Η σύγχρονη ανεπτυγμένη κοινωνία δεν μπορεί να αποφύγει τη βραχυπρόθεσμη διαχείριση της ευτυχούς επέκτασης του βίου της!

Ως αντίδοτο των κοινωνικών και οικονομικών συνεπειών της γήρανσης, εκτός της ενεργού ζωής των ηλικιωμένων, επιλέγεται πολύ σωστά η Υγιής Γήρανση. Σε διεθνές επίπεδο, διακρατικοί οργανισμοί (περιλαμβανομένης της Ε. Ε.), εθνικές κυβερνήσεις, επιστημονικοί φορείς, ινστιτούτα, δίκτυα και εθελοντικές οργανώσεις ασχολούνται εντατικά με το θέμα.

Αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο στην Ελλάδα, παρότι η χώρα βρίσκεται στην κορυφή της δημογραφικής γήρανσης. Δεν υπάρχει σύγκριση με τα συμβαίνοντα στη Βόρεια και στη Δυτική Ευρώπη. Αντιθέτως, εμφανίζεται επικίνδυνη καθυστέρηση στην επεξεργασία συναφών πολιτικών και στην έγκαιρη λήψη μέτρων. Η καθυστέρηση συνιστά βραχυπρόθεσμη απειλή για τη διατήρηση του Κοινωνικού Κράτους, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ότι οι θιγόμενοι ανήκουν πλειοψηφικά στα κατώτερα εισοδηματικά στρώματα.

Η Υγιής Γήρανση απαιτεί, αρχικά, αποδοχή της έννοιας της Ολοκληρωμένης Φροντίδας, που μπορεί να υλοποιηθεί ευκολότερα με την ενσωμάτωση ή έστω την άμεση λειτουργική διασύνδεση των Συστημάτων Υγείας και Μακροχρόνιας Φροντίδας. Η κατάλληλη αξιοποίηση υπαρχουσών υποδομών, η δραστήρια ενίσχυση της προληπτικής ιατρικής, η κατ’ οίκον νοσηλεία και φροντίδα, η εκτεταμένη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας κ.λπ είναι βασικές οργανωτικές προϋποθέσεις της οικονομικότερης και φιλικότερης περίθαλψης των ηλικιωμένων, δίνοντας περιεχόμενο στην Υγιή Γήρανση. Το οργανωτικό ζήτημα έχει βέβαια επιμέρους ειδικά κεφάλαια και πολλές παραγράφους προβληματισμού.

Σχετικά με την οικονομική διάσταση πρέπει να τονισθεί ότι, συγκρινόμενη με την Υγεία, η Μακροχρόνια Φροντίδα είναι το εμφανώς υπολειμματικό πεδίο άσκησης κοινωνικής πολιτικής στην Ελλάδα, καθώς η χώρα κατέχει την τελευταία θέση στην Ε.Ε. ως προς το ποσοστό της σχετικής δαπάνης. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η δημόσια δαπάνη είναι ανέφικτο να αυξηθεί στο ορατό μέλλον, τίθεται θέμα εσωτερικής ανασύνθεσης των δαπανών υγείας και φροντίδας. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι σήμερα τουλάχιστον το 30% αυτών των δαπανών δεν εξυπηρετεί το κοινωνικό συμφέρον και δεν αναλώνεται πράγματι για τον δηλούμενο σκοπό. Πάρα ταύτα, μοιάζει αναπόφευκτη μια συζήτηση για το μέλλον της ασφάλισης υγείας και φροντίδας στην Ελλάδα.

Σοβαρό πρόβλημα συνιστά επίσης η ολιγωρία που καταγράφεται ως προς την παραγωγή και εξειδίκευση του αναγκαίου ανθρώπινου δυναμικού για μια Κοινωνία της Γήρανσης. Μεταξύ άλλων, η αδιανόητη έλλειψη της ιατρικής ειδικότητας της Γηριατρικής, των συναφών Νοσηλευτικών ειδικοτήτων, των εκπαιδευμένων γηροκομικών φροντιστών και των στελεχών άλλων ειδικοτήτων με γνώσεις Κοινωνικής Γεροντολογίας εξαιρούν την Ελλάδα από τον κατάλογο των χωρών που σέβονται τον ηλικιωμένο πληθυσμό τους.

Τέλος, είναι σκόπιμο να επισημανθεί και η αμιγώς ηθική διάσταση του ζητήματος, που πρέπει να εμπνέει τις νεότερες γενεές απέναντι στους γεννήτορες:
στις πολιτισμένες κοινωνίες δεν σκοτώνουν τα άλογα, όταν γεράσουν…

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Πάνω από 280 δισ. δολάρια οι διαδικτυακές πωλήσεις των φαρμακείων το 2029
Ο Χρίστος Λιάπης υπογράφει το βιβλίο του ''Λαβωμένος Ίαμβος''
Συνάντηση πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας με τον υπουργό Υγείας της Σαουδικής Αραβίας