Ανησυχητικές διαστάσεις λαμβάνουν και στην Ελλάδα προβλήματα, που αφορούν στην υγεία των εφήβων, όπως η παχυσαρκία, η νευρική ανορεξία και ο εθισμός στο διαδίκτυο, σύμφωνα με έρευνες της Μονάδας Εφηβικής Υγείας του νοσοκομείου ‘Αγλαΐα Κυριακού’.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), η υγεία των εφήβων στις Ευρωπαϊκές χώρες δεν βρίσκεται σε ικανοποιητικό επίπεδο και για το λόγο αυτό προτρέπει την ανάπτυξη προγραμμάτων για τους εφήβους με βάση συγκεκριμένες συστάσεις (κατάλληλες ώρες λειτουργίας, εμπιστευτικότητα, φιλικό και εκπαιδευμένο προσωπικό).

Η Μονάδα Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.) λειτουργεί με βάση τις συστάσεις αυτές από τον Οκτώβριο του 2006. Μέχρι σήμερα, έχει δεχθεί πάνω από 14.000 επισκέψεις και παρακολουθούνται πάνω από 2.700 έφηβοι. Ορισμένα από τα θέματα που αντιμετωπίζονται και ‘χαρακτηρίζουν’ τους νέους της εποχής μας είναι τα εξής:

Παχυσαρκία

Πάνω από 750 έφηβοι με αυξημένο βάρος σώματος προσήλθαν στη Μ.Ε.Υ. μέχρι σήμερα. Σημαντικός αριθμός εξ’ αυτών παρουσιάζει συνοδά προβλήματα όπως η υπέρταση, η υπερουριχαιμία, η τάση για σακχαρώδη διαβήτη, η διαταραχή λιπιδίων του αίματος (χοληστερίνη κ.α.), το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών κ.α.

Η παχυσαρκία συνιστά ωρολογιακή βόμβα για τη χώρα μας, καθώς αναμένονται σημαντικές επιπτώσεις στο μέλλον, αφού οι παχύσαρκοι έφηβοι έχουν σημαντική πιθανότητα να εμφανίσουν καρδιαγγειακές ασθένειες, διαβήτη ή και ορισμένους τύπους καρκίνου κατά την ενηλικίωσή τους.

Έρευνα, που διεξήγαγε η Μ.Ε.Υ. έδειξε ότι ένας στους τρεις εφήβους έχει αυξημένη πίεση, δύο στους τρεις παχυσάρκους εμφανίζει ινσουλινοαντίσταση και ένας στους τέσσερις παχυσάρκους παρουσιάζει αυξημένη τιμή LDL χοληστερόλης και ουρικού οξέος.

Στη μελέτη αυτή πήραν μέρος 189 παχύσαρκοι και 138 υπέρβαροι έφηβοι (165 κορίτσια και 162 αγόρια) ηλικίας από 12 έως 20 ετών που προσήλθαν στη Μονάδα Εφηβικής Υγείας από τον Οκτώβριο του 2006 μέχρι τον Μάρτιο του 2010. Τα συμπεράσματα προκαλούν εύλογα ανησυχία:

  • Υψηλές τιμές ΑΠ διαπιστώθηκαν σε απρόσμενα υψηλό ποσοστό 32,7% των παχύσαρκων αλλά και σε σημαντικό ποσοστό 15,3% των υπέρβαρων εφήβων. Οι έφηβοι αυτοί έχουν αυξημένο κίνδυνο να εξελιχθούν σε υπερτασικούς ενήλικες.
  • Υπερχοληστερολαιμία (ολική χοληστερόλη >200 mg/dl) βρέθηκε σε ποσοστό 10,6% των παχύσαρκων και 12,3% των υπέρβαρων εφήβων. Επίσης αυξημένο επίπεδο LDL χοληστερόλης (>110 mg/dl) βρέθηκε σε ποσοστό 23,2% των παχύσαρκων και 21,4% των υπέρβαρων εφήβων. Υψηλή τιμή τριγλυκεριδίων >150 mg/dl βρέθηκε σε ποσοστό 12,6% των παχύσαρκων και 5,2% των υπέρβαρων εφήβων.
  • Αυξημένη τιμή γλυκόζης νηστείας (> 100 mg/dl) βρέθηκε σε ποσοστό 10,9% των παχύσαρκων και 8,4% των υπέρβαρων εφήβων. Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η συχνή εμφάνιση αντίστασης στην ινσουλίνη (χαρακτηριστικό του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2) που διαπιστώθηκε στο 62,2% των παχύσαρκων το 32,6% των υπέρβαρων εφήβων.
  • Τέλος, υψηλή τιμή ουρικού οξέος βρέθηκε σε ποσοστό 26,3% των παχύσαρκων και 12,0% των υπέρβαρων εφήβων. Το ουρικό οξύ, είναι μία ουσία που παράγεται στον οργανισμό κατά τον μεταβολισμό των πουρινών. Η υπερουριχαιμία, μπορεί να προκαλέσει ουρική αρθρίτιδα καθώς και λίθους στα νεφρά.

Διαταραχές πρόσληψης τροφής

Από την έναρξη της λειτουργίας της, τον Οκτώβριο του 2006, η Μονάδα Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.) έχει αντιμετωπίσει πάνω από 150 εφήβους με διαταραχές πρόσληψης τροφής. Οι επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών είναι σημαντικές.

Περίπου 25 παιδιά χρειάστηκαν νοσηλεία και μερικά χρειάστηκε να διακόψουν για κάποιο διάστημα την παρακολούθηση του σχολείου τους.

Το πρόβλημα αφορά κυρίως τα κορίτσια. Η συχνότητα είναι δεκαπλάσια στα κορίτσια έναντι των αγοριών, παρουσιάζοντας έξαρση σε δύο ηλικίες, στα 14 και 18 χρόνια. Επίσης, αφορά κυρίως τα ανώτερα κοινωνικοοικονομικά στρώματα, τις πολύ καλές μαθήτριες, τις αθλήτριες και πρωταθλήτριες σε αθλήματα, που απαιτούν παιδισμό στην εμφάνιση ή σε αυτά που το βάρος σχετίζεται με την επίδοση, όπως μπαλέτο, ρυθμική γυμναστική, κολύμπι κ.α.

Ο βομβαρδισμός των εφήβων από τα μέσα ενημέρωσης με λανθασμένα πρότυπα και η προβολή της εξωτερικής εμφάνισης ως βασική προϋπόθεση επιτυχίας και ευτυχίας οδηγούν σε διατροφικές υπερβολές. Η ταύτιση επαγγελμάτων όπως μοντέλα, ηθοποιοί, τραγουδιστές κ.λπ.

με την ‘εύκολη και γρήγορη επιτυχία’ οδηγούν τους εφήβους στην υιοθέτηση συμπεριφορών, προκειμένου να μιμηθούν τα αντίστοιχα πρότυπα.

Στη Μονάδα Εφηβικής Υγείας εφαρμόζεται πρόγραμμα παρέμβασης από ομάδα ειδικών (παιδίατρος, παιδοψυχίατρος, διατροφολόγος και οικογενειακή σύμβουλος). Τα αποτελέσματα είναι ικανοποιητικά για σημαντικό αριθμό παιδιών. Υπήρξε βέβαια και μικρός αριθμός περιπτώσεων που είτε δεν συνεργάστηκαν, είτε χρειάστηκαν παραπομπή σε κλειστό ψυχιατρικό πλαίσιο.

Εθισμός στο διαδίκτυο

Από το καλοκαίρι του 2007 έχει δεχθεί εφήβους με αίτημα την αντιμετώπιση της υπερβολικής χρήσης του διαδικτύου. Το φαινόμενο που έχει φέρει σε αμηχανία την επιστημονική κοινότητα παγκοσμίως αποκτά διαστάσεις και στην Ελλάδα.

Έρευνες της ΜΕΥ έχουν δείξει ότι οι κύριοι λόγοι, που οδηγούν τον έφηβο στην εξάρτηση είναι τα ηλεκτρονικά παιχνίδια κυρίως και τα chat rooms. Από την άλλη, οι έφηβοι που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο ωφέλιμα (πληροφορίες, υπηρεσίες, εκπαίδευση κτλ.) δεν εθίζονται εύκολα.

Η ενασχόληση με το διαδίκτυο στο πλαίσιο του σχολείου αποδεικνύεται επίσης προστατευτικός παράγοντας. Η απουσία μαθήματος πληροφορικής και ασφάλειας στο διαδίκτυο στα δημόσια δημοτικά σχολεία σίγουρα είναι έλλειμμα στην εκπαίδευση της χώρα μας.

Δυστυχώς το ρόλο της εκπαίδευσης των μαθητών στο διαδίκτυο αναλαμβάνουν τα μεγαλύτερα παιδιά ή οι συμμαθητές τους κυρίως στα internet-café με ολέθρια αποτελέσματα.

Μετά τη μελέτη που πραγματοποίησε στην Ελλάδα, η Μ.Ε.Υ το ακαδημαϊκό έτος 2009-2010 διεξήγαγε μελέτη σε τυχαία επιλεγμένα δημόσια σχολεία (Γ’ Γυμνασίου και Α’ Λυκείου) της Κύπρου. Από τους 912 μαθητές (464 αγόρια και 448 κορίτσια) που συμπλήρωσαν ανώνυμα ερωτηματολόγια , βρέθηκε ότι 68,6% (n=524) έκαναν χρήση του διαδικτύου.

Μεταξύ αυτών 2,7% ήταν ‘εθισμένοι’, ενώ ο ένας στους τέσσερις (n=141) παρουσίαζε οριακή συμπεριφορά-προ του εθισμού. Το 42,9% των ‘εξαρτημένων’ από το διαδίκτυο εφήβων παρουσίαζε συνολικές ψυχοκοινωνικές δυσκολίες. Το αντίστοιχο ποσοστό σε αυτούς που έκαναν φυσιολογική χρήση ήταν 5,7% ενώ στους ‘οριακά εθισμένους’ 19,1%.

Παρατηρήθηκε επίσης ότι στην ομάδα των ‘εθισμένων’ στο διαδίκτυο εφήβων απαντώνται συχνότερα συναισθηματικές δυσκολίες και υπερκινητικότητα σε σχέση με τους υπόλοιπους που συμμετείχαν στην έρευνα.

Το 83,2% των εφήβων χρηστών του διαδικτύου δήλωσε ως κύριο τόπο πρόσβασης στο διαδίκτυο το σπίτι, ενώ 15,6% (80) δήλωσαν ότι ήταν από κοινού τα internet καφέ και το σπίτι, και 1,2% (n=6) ότι ήταν μόνο τα internet καφέ. Τέλος, το ποσοστό των εφήβων που βρέθηκαν να είναι ‘εξαρτημένοι’ στη χρήση του διαδικτύου ήταν χαμηλότερο μεταξύ αυτών που δήλωσαν πως ο κύριος τόπος πρόσβασης σ’ αυτό ήταν από κοινού το σπίτι και τα internet καφέ (6,3%) σε σχέση με αυτούς που δήλωσαν πως ήταν μόνο το σπίτι ή μόνο τα internet cafe (2,1%).

Διάσπαση προσοχής/υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ)-μαθησιακές δυσκολίες

Στη Μ.Ε.Υ. έχει γίνει διάγνωση σε περίπου 700 παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και ΔΕΠ-Υ.

Είναι γεγονός ότι η ΔΕΠ-Υ και οι μαθησιακές δυσκολίες συχνά διαλάθουν και δεν διαγιγνώσκονται εγκαίρως, με αποτέλεσμα ένα παιδί με δυνατότητες συχνά να μετατρέπεται στον ‘κακό και άτακτο’ μαθητή του σχολείου και να υφίσταται τα πειράγματα και την απόρριψη συμμαθητών και δασκάλων, χάνοντας τελείως την αυτοεκτίμηση και την αισιοδοξία του.

Το καταθλιπτικό συναίσθημα ή / και οι συμπεριφορές υψηλού κινδύνου και παραβατικότητα συχνά παρουσιάζονται σε παιδιά με ΔΕΠΥ λόγω του παραπάνω φαύλου κύκλου. Η διάγνωση και αντιμετώπιση των παιδιών μεταναστών με ΔΕΠ-Υ στη χώρα μας είναι ακόμη πιο δύσκολη υπόθεση.

Η δυσκολία προσαρμογής των παιδιών σε ένα ξένο περιβάλλον, η δυσχέρεια εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά (οικονομικά, θρησκευτικά, κοινωνικά) οδηγούν πιο γρήγορα σε περιθωριοποίηση και διαταραχές συμπεριφοράς.

Συμπεριφορές υψηλού κινδύνου και συνέπειες (π.χ. σεξουαλική δραστηριότητα χωρίς προστασία, σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, εγκυμοσύνη, χρήση ουσιών κ.λπ)

Η κρίση της οικογένειας και το φαινόμενο του διαζυγίου, η έντονη πίεση από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και η προβολή συγκεκριμένων προτύπων, η μετανάστευση, οι πολυπολιτισμικές κοινωνίες, το φάσμα ανεργίας και η υπεραπασχόληση των γονέων με αποτέλεσμα την απουσία τους από το σπίτι, δημιουργούν συνθήκες που περιπλέκουν την ήδη πολύπλοκη πραγματικότητα της εφηβείας.

Επιπλέον, το χάσμα γενεών φαίνεται πως αυξάνει αφού οι νέοι υιοθετούν εύκολα τις νέες τεχνολογίες, ενώ οι γονείς δυσκολεύονται να προσαρμοστούν. Η έλλειψη φυσικών χώρων, άσκησης και ψυχαγωγίας στις μεγάλες πόλεις και η έλλειψη ενδιαφερόντων, τρόπων ψυχαγωγίας και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τα παιδιά στην επαρχία οδηγούν συχνά σε αδιέξοδο και υπερβολές στις επιλογές.

Στις 7 Μαίου, ξεκινά το Τρίτο Εντατικό Σεμινάριο στην Εφηβική Ιατρική – 3rd State of the Art Adolescent Medicine Course, με διεθνή συμμετοχή και σημαντικά θέματα για την προσέγγιση και φροντίδα των εφήβων. Μεταξύ των ομιλητών, τρεις σημαντικοί ξένοι προσκεκλημένοι θα λάβουν μέρος, ο καθένας κορυφαίος στη χώρα του, στον τομέα της Εφηβικής Ιατρικής.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
10,3 εκατομμύρια άνθρωποι με ιλαρά το 2023 - Στους107.500 οι θάνατοι
Η γιόγκα βοηθά γυναίκες ασθενείς να αντιμετωπίσουν το στρες του καρκίνου [μελέτη]
Φάρμακο για τον θυρεοειδή είναι πιθανόν να εξασθενεί τα οστά των ηλικιωμένων [μελέτη]