Λόγω των περιβαλλοντικών μεταβολών και των αλλαγών στον τρόπο ζωής, τα κρούσματα μελανώματος έχουν αυξηθεί τα τελευταία 50 χρόνια στις χώρες της Ευρώπης. Ο καρκίνος του δέρματος αποτελεί πλέον ένα από τα 10είδη καρκίνων που εμφανίζονται συχνότερα στους Ευρωπαϊκούς πληθυσμούς.

Περίπου 130.000 μελανώματα εμφανίζονται παγκοσμίως και περίπου 37.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από μελάνωμα. Η ετήσια αύξηση του αριθμού των νέων περιπτώσεων που διαγιγνώσκονται στην Ευρώπη κυμαίνεται μεταξύ 0% και 8%.

Το 90% των μελανωμάτων, αν διαγνωστούν έγκαιρα, μπορούν να θεραπευτούν. Στο πλαίσιο της ενημέρωσης του κοινού, η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας (EADV), οργανώνει από το 2000 και κάθε χρόνο, την ‘Ευρωπαϊκή Ημέρα Μελανώματος’ σε 30 χώρες της Ευρώπης.

Στην Ελλάδα, με πρωτοβουλία της Ελληνικής Δερματολογικής & Αφροδισιολογικής Εταιρείας (ΕΔΑΕ), η συγκεκριμένη ημέρα αποτελεί την αφετηρία για μία ολόκληρη εβδομάδα αφιερωμένη στην πρόληψη, την ‘Ελληνική Εβδομάδα κατά του Καρκίνου του Δέρματος’, η οποία θα πραγματοποιηθεί φέτος από 27 έως 31 Μαΐου, με την υποστήριξη των Δερματολογικών Εργαστηρίων της La Roche-Posay.

Κατά τη διάρκεια αυτής της εβδομάδας, δερματολόγοι της ΕΔΑΕ σε όλη τη χώρα δέχονται στα ιατρεία τους και σε νοσοκομειακά ιδρύματα το κοινό και εξετάζουν δωρεάν για πιθανό μελάνωμα ή άλλη μορφή καρκίνου του δέρματος.

Όσοι επιθυμούν να εξεταστούν μπορούν να επισκεφτούν την ιστοσελίδα http://www.myskincheck.gr/ και να αναζητήσουν τη λίστα με τους συμμετέχοντες δερματολόγους για να κλείσουν ραντεβού.

Κάθε χρόνο στη χώρα μας κατά τη διάρκεια της Ελληνικής εβδομάδας κατά του καρκίνου του δέρματος η απήχηση του κόσμου αυξάνεται και ολοένα περισσότεροι άνθρωποι εξετάζονται. Πιο συγκεκριμένα το 2013 εξετάστηκαν 6.103 άτομα.

Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν την άμεση ανάγκη για πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση, καθώς μόνο το 2012 διαγνώστηκαν 30 περιστατικά με υποψία μελανώματος και 81 περιστατικά με άλλου είδους καρκίνου του δέρματος (ACC & BCC).

Η ΕΔΑΕ και με την υποστήριξη των Δερματολογικών Εργαστηρίων της La Roche-Posay, δημιούργησαν την πρωτοποριακή ιστοσελίδα αυτοεξέτασης http://www.myskincheck.gr/ όπου δίνεται η δυνατότητα στο κοινό να αξιολογεί το δικό του επίπεδο κινδύνου.

Για όσους δεν έχουν τη δυνατότητα να επισκεφτούν έναν από τους δερματολόγους από 27 έως 31 Μαΐου, η ιστοσελίδα http://www.myskincheck.gr/ προσφέρει οδηγίες για αυτοεξέταση και χαρτογράφηση των σπίλων (ελιών), με τη μέθοδο ABCDE*.

Το μόνο που χρειάζεται κάποιος είναι ένας καθρέφτης χειρός. Παράλληλα, το http://www.myskincheck.gr/ αποτελεί τον απόλυτο δερματολογικό σύμβουλο, αφού προσφέρει χρήσιμες συμβουλές από έμπειρους δερματολόγους, πληροφορίες για το πότε είναι ύποπτη μια ελιά, τρόπους προφύλαξης από τον ήλιο, τρόπους σωστής αντιηλιακής προστασίας, αλήθειες και μύθους γύρω από το μελάνωμα, ενότητα όπου μπορεί το κοινό να στείλει ερωτήσεις / απορίες και δυνατότητα αναζήτησης δερματολόγου (όχι μόνο για την Ελληνική Εβδομάδα κατά του Καρκίνου του Δέρματος, αλλά για όλο το χρόνο).

*Συνιστώμενη μέθοδος από το “The Skin Cancer Foundation”

Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Μελανώματος και η Ελληνική Εβδομάδα κατά του Καρκίνου του Δέρματος οργανώνεται υπό την αιγίδα του Ευρωμελανώματος της ΕΔΑΕ (Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία) και της EADV (European Academy of Dermatology and Veneorology).

Τα αποτελέσματα των εκστρατειών των προηγουμένων χρόνων αποτυπώνουν με σαφή τρόπο τη σημαντική στροφή που έχει επιτελέσει το πρόγραμμα του Ευρωμελανώματος στον ελληνικό πληθυσμό στο θέμα της προληπτικής εξέτασης του δέρματος και επιβεβαιώνουν τη σημαντική κοινωνική συνεισφορά της ειδικότητάς μας στην αντιμετώπιση της μάστιγας του μελανώματος.

Στην εκστρατεία του Ευρωμελανώματος 2012 έδωσαν το παρόν περίπου 300 ‘Ελληνες δερματολόγοι, είτε ιδιώτες ιατροί, είτε στελέχη πανεπιστημιακών κέντρων ή κέντρων του ΕΣΥ. Συνολικά εξετάστηκαν 6.103 άτομα, με το 66,3% να αφορά σε γυναίκες, υπερβαίνοντας συνολικά σε αριθμό τον αντίστοιχο περασμένων ετών.

Διακόσια τρία άτομα ανέφεραν θετικό κληρονομικό ιστορικό για μελάνωμα, ενώ 81 άτομα είχαν ήδη προσβληθεί από καρκίνο του δέρματος. Από τους τελευταίους, οι τριάντα περιπτώσεις αφορούσαν περιπτώσεις μελανώματος.

Το 25% των εξετασθέντων ατόμων κατατάχθηκαν μετά την κλινική εξέταση σε ευαίσθητο στον ήλιο φωτότυπο (φωτότυπος Ι ή ΙΙ), ενώ σε υψηλό επίσης ποσοστό καταγράφηκε ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων (33%). Θετικό για τη χώρα μας εύρημα αποτέλεσε η διατήρηση σε χαμηλά επίπεδα του αριθμού των ανθρώπων που κάνουν χρήση συσκευών τεχνητού μαυρίσματος (2,71%), με τις γυναίκες να υπερτερούν αριθμητικά.

Σε σημαντικό αριθμό των εξετασθέντων διαγνώστηκαν δερματικές βλάβες που προδιαθέτουν στην ανάπτυξη μελανώματος ή άλλου καρκίνου του δέρματος. Όπως φαίνεται και στο σχήμα 1, στο 23,5% διαγνώστηκε δυσπλαστικοί σπίλοι, στο 32% η ταυτόχρονη παρουσία περισσότερων από 25 σπίλους, στο 5% ακτινικές υπερκερατώσεις και στο 28,3% ηλιακές φακές.

Τα τελικά αποτελέσματα είχαν επιγραμματικά ως εξής: 88 βλάβες ύποπτες κλινικά για μελάνωμα, 68 βλάβες ύποπτες για βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, 14 βλάβες ύποπτες για ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, ενώ σε 292 ακόμη ασθενείς διαπιστώθηκαν βλάβες που αν και κρίθηκαν ύποπτες δεν ήταν σαφής ο κλινικός διαγνωστικός χαρακτηρισμός τους.

Προστασία

Ρούχα

Πενήντα χρόνια πριν, οι γυναίκες θα έκαναν τα πάντα για να διατηρήσουν το δέρμα τους λευκό σαν το γάλα. Προστάτευαν το δέρμα τους από τον ήλιο με ομπρέλες, μεγάλα καπέλα, μακριά μανίκια, δαντελένια γάντια. Στις μέρες μας, φαίνεται ότι έχουμε ξεχάσει πως τα ρούχα που φοράμε καθημερινά, αποτελούν μια εξαιρετική ασπίδα προστασίας από τις ακτίνες του ηλίου.

Οι νάιλον κάλτσες, φυσικά, επιτρέπουν την είσοδο πολλών βλαβερών ακτινών, ενώ τα παντελόνια με πυκνή ύφανση (π.χ. τζιν) προσφέρουν μοναδική προστασία. Ένα καπέλο με μεγάλο γείσο προστατεύει το πρόσωπο και τα αυτιά των ατόμων που εργάζονται στο ύπαιθρο καθ' όλη τη διάρκεια του έτους - το ίδιο ισχύει και για όσους επιδίδονται σε σπορ σε ανοικτό χώρο.

Τα καπέλα είναι απαραίτητα για τα άτομα χωρίς μαλλιά, δεδομένου ότι η έλλειψη μαλλιών αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του δέρματος στο κεφάλι.

Για τα άτομα με ανοικτό δέρμα (κόκκινα, ξανθά μαλλιά), που σπάνια μαυρίζουν, συνιστάται ιδιαίτερα η χρήση των ρούχων ως μέσο προστασίας. Στην Αυστραλία, χώρα που παρουσιάζει αυξημένο αριθμό δερματικών καρκίνων, οι περιπτώσεις αυτές θα μειώνονταν κατά 50% εάν εφαρμοζόταν το απλό αυτό μέτρο προστασίας.

Ακτίνες UV – διαφορά μεταξύ UVA και UVB

Η σημαντικότερη πηγή υπεριώδους ακτινοβολίας (UV) είναι ο ήλιος. Ενώ οι επιθετικές του ακτίνες UVC απορροφούνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από το στρώμα του όζοντος, οι ακτίνες UVA και UVB που δεν είναι ορατές από το ανθρώπινο μάτι φτάνουν στη γη – και επομένως σε ότι ζει εκεί.

Η UV ακτινοβολία μπορεί να έχει ποικίλες επιπτώσεις στο ανθρώπινο δέρμα ανάλογα με το μήκος κύματος και την έντασή της.

Οι αρνητικές επιπτώσεις των ακτινών UV υπερτερούν των θετικών

Η λιακάδα είναι καλή για μας – μας κάνει να αισθανόμαστε καλύτερα και διώχνει τη μελαγχολική διάθεση. Οι αρνητικές επιπτώσεις, όπως το ηλιακό έγκαυμα, οι ρυτίδες και ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του δέρματος, είναι η άλλη πλευρά του νομίσματος.

Είναι αλήθεια ότι το δέρμα, με τη βοήθεια των ακτινών UVB παράγει τη σημαντική για τα οστά βιταμίνη D3, αλλά δεν χρειάζεται περισσότερο από μια μικρή δόση ήλιου, 20-30 λεπτών την ημέρα. Περαιτέρω έκθεση στην UV ακτινοβολία είναι κυρίως επιβλαβής.

Μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στο τοπικό ανοσοποιητικό σύστημα του δέρματος και στο γενετικό υλικό (DNA) των κυττάρων του δέρματος. Αυτό ισχύει τόσο για τις ακτίνες UVB όσο και για τις ακτίνες UVA.

Οι ακτίνες UVB μαυρίζουν το δέρμα και προκαλούν ηλιακό έγκαυμα

Η ακτινοβολία UVB εμποδίζεται κατά το πλείστον από το στρώμα του όζοντος. Η ελάττωση του στρώματος του όζοντος τα τελευταία χρόνια όμως έχει οδηγήσει στην αύξηση των ακτινών UVB που φθάνουν το έδαφος. Η δυνατότερη αυτή UVB ακτινοβολία προκαλεί αρχικά την πιο προφανή προστατευτική αντίδραση του δέρματος στον ήλιο.

Διαπερνάει τα άνω στρώματα της επιδερμίδας και τα μαυρίζει γρήγορα. Μια καφέ χρωστική ουσία (μελανίνη) σχηματίζεται από τα κύτταρα της χρωστικής ουσίας στην επιδερμίδα, το πιο επιφανειακό στρώμα του δέρματος, το οποίο χρωματίζεται εμφανώς.

Αν η δόση της UVB είναι πολύ δυνατή το δέρμα κοκκινίζει και προκαλείται ηλιακό έγκαυμα. Αυτό είναι ένας σοβαρός συναγερμός από τα κύτταρα του δέρματος. Τώρα εξαρτάται από το επισκευαστικό σύστημα των κυττάρων του δέρματος να εξαλείψει τη ζημιά.

Όσο πιο συχνά και πιο έντονα εκτίθεται το δέρμα στον ήλιο τόσο πιο σοβαρή γίνεται η ζημιά. Επιπλέον, ο κίνδυνος του να γίνει η διαδικασία επισκευής ελαττωματική αυξάνεται. Μακροπρόθεσμα, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε τροποποίηση του γενετικού υλικού, σε χρόνια ζημιά του δέρματος, σε προκαταρκτικό στάδιο καρκίνου και τέλος στον ίδιο τον καρκίνο του δέρματος.

Η ακτινοβολία UVA καταστρέφει το δέρμα βαθειά

Οι φυσικές ακτίνες UVA δεν προκαλούν ηλιακό έγκαυμα γενικά. Τα μακρά κύματα των ακτινών UVA όμως εισχωρούν πιο βαθειά στα χαμηλότερα στρώματα του δέρματος, όπου παράγουν βαθύ σκούρο μαύρισμα. Ταυτόχρονα, καταστρέφουν τον συνδετικό ιστό κάτω από την επιδερμίδα προκαλώντας απώλεια του τόνου του δέρματος – η πρόωρη γήρανση και οι ρυτίδες είναι οι συνέπειες.

Νέες επιστημονικές έρευνες αποκαλύπτουν ότι υπερβολική έκθεση σε ακτινοβολία UVA συντελεί στην πρόκληση καρκίνου του δέρματος και είναι εν μέρει υπεύθυνη για την αύξηση της εμφάνισης του.

Αντηλιακά

Η συνεχώς αυξανόμενη χρήση των αντηλιακών προϊόντων από το κοινό οδήγησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο να εκδώσει Σύσταση με στόχο την μεγαλύτερη ασφάλεια των καταναλωτών (Commission Recommendation of 22 September 2006 on the efficacy of sunscreen products and the claims made relating thereto -2006/647/EC).

Η σύσταση αυτή έχει διπλό στόχο. Αφενός την καλύτερη προστασία των καταναλωτών από το σύνολο της UV ακτινοβολίας (UVA και UVB), μέσω της χρήσης αντηλιακών προϊόντων ευρέως φάσματος προστασίας αφετέρου την καλύτερη πληροφόρηση τους μέσω της συσκευασίας για καλύτερη επιλογή προϊόντος.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημοποιεί στη Σύσταση αυτή την ανάγκη αποτελεσματικής προστασίας ενάντια στις επιβλαβείς επιπτώσεις των ακτινών UVA. Έτσι, τα αντηλιακή προϊόντα πρέπει εφεξής να προσφέρουν ένα ελάχιστο επίπεδο προστασίας και μια μέγιστη αναλογία προστασίας από τις ακτίνες UVB προς τις ακτίνες UVA έτσι ώστε να εξασφαλίζεται εξισορροπημένη προστασία σε όλο το φάσμα της UV ακτινοβολίας.

Εκτός του δείκτη SPF που είναι ο δείκτης αντηλιακής προστασίας ενάντια στα ηλιακά εγκαύματα που προκαλούνται κυρίως από τις ακτίνες UVB τα αντηλιακά θα πρέπει να υπολογίζουν και τον δείκτη PPD που είναι δείκτης προστασίας ενάντια στις ακτίνες UVA.

Η συνιστώμενη αναλογία μεταξύ της προστασίας από τις ακτίνες UVB (SPF) προς την προστασία από τις ακτίνες UVA (PPD) είναι ίση ή μικρότερη του 3 (SPF/PPD ≤ 3).

Όταν αυτή η αναλογία δεν τηρείται, το προϊόν δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται ως «αντηλιακό».

Επισημαίνεται δε η σημασία της εφαρμογής σωστής ποσότητας αντηλιακού προϊόντος για να επιτυγχάνεται κάθε φορά η αναγραφόμενη προστασία. Για την σωστή προστασία θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ποσότητες παρόμοιες με εκείνες των δοκιμών (2mg/cm2) ή 6 κουταλιές του γλυκού (περίπου 36gr γαλακτώματος) για το σώμα ενός μέσου ενήλικου ατόμου.

Επιπλέον, για την διευκόλυνση του εντοπισμού και της επιλογής του κατάλληλου προϊόντος, συνιστάται ο περιορισμός του αριθμού των δεικτών προστασίας και η αντιστοίχηση κάθε δείκτη με μια κατηγορία προστασίας: μικρή (SPF: 6, 10) , μεσαία (SPF: 15, 20 ,25), υψηλή (SPF: 30, 50) και πολύ υψηλή προστασία (SPF: 50+).

Τέλος, συνιστάται η επισήμανση των κινδύνων που σχετίζονται με την έκθεση στον ήλιο και τη στάση που πρέπει να υιοθετούμε απέναντι στον ήλιο μέσα από την αναγραφή θεμάτων ασφαλείας στις συσκευασίες.

Χρήση αντηλιακών

Είναι απαραίτητη η χρήση αντηλιακών σε καθημερινή βάση, ανάλογα με τον τύπο δέρματος, την εποχή, την επαγγελματική απασχόληση και τη χώρα που ζει κανείς. Στην Ελλάδα, όσοι εργάζονται στο ύπαιθρο θα πρέπει να χρησιμοποιούν αντηλιακά προϊόντα καθ' όλη τη διάρκεια του έτους.

Το ίδιο ισχύει και για όσους ασχολούνται με αθλήματα ανοικτού χώρου. Εάν πάλι εργάζεστε σε γραφείο, θα πρέπει να βάζετε ένα λεπτό στρώμα αντηλιακού κάθε πρωί. Οι κυρίες μπορούν να χρησιμοποιήσουν το αντηλιακό τους ως κρέμα ημέρας, πριν εφαρμόσουν το μέικ-απ, ούτως ώστε να αποφύγουν τις επιπτώσεις από την έκθεση στον ήλιο, όπως οι καφέ κηλίδες και οι ρυτίδες.

Όλοι σχεδόν έχουν πειστεί για τη σημασία των αντηλιακών κατά τη διάρκεια των διακοπών. Ωστόσο, τα αντηλιακά είναι άχρηστα εάν δεν χρησιμοποιούνται σωστά. Θα πρέπει να εφαρμόζονται 15-30 λεπτά πριν την έκθεση στον ήλιο σε κάθε σημείο του σώματος.

Παράλληλα θα πρέπει να δίνετε ιδιαίτερη προσοχή στις ευαίσθητες περιοχές, τις οποίες συνήθως ξεχνάμε: τα αυτιά, τη μύτη, τα χείλια, τα πέλματα και τις παλάμες, το κάτω μέρος του λαιμού (και για τους άνδρες), τους αγκώνες και την περιοχή των γεννητικών οργάνων στα παιδιά.

Χρησιμοποιείστε το αντηλιακό σας κάθε δύο ώρες, για όσο εκτίθεστε στον ήλιο, ακόμα και στο τέλος της ημέρας.

Το κολύμπι, ο αέρας και η υπερβολική εφίδρωση αφαιρούν την κρέμα πιο γρήγορα από το δέρμα, γι' αυτό και στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να χρησιμοποιείτε το αντηλιακό σας πιο συχνά. Στο βουνό, το εκτεθειμένο δέρμα θα πρέπει να προστατεύεται κάθε μία ώρα (με την ίδια συχνότητα το χειμώνα και το καλοκαίρι).

Στην παραλία, συνιστάται να αποφεύγεται η έκθεση στον ήλιο μεταξύ 11 π.μ. και 4 μ.μ., γιατί τότε οι ακτίνες του ηλίου είναι πολύ πιο επικίνδυνες.

Σωστό – Λάθος

Οι ομπρέλες παρέχουν επαρκή αντηλιακή προστασία: λάθος.

Οι ακτίνες του ήλιου αντανακλώνται απευθείας στο δέρμα σας. Τοποθετείστε την ομπρέλα στο γρασίδι, όπου υπάρχει καλύτερη απορρόφηση των ακτινών.

Ο νεφελώδης ουρανός είναι ακίνδυνος: λάθος. Ακόμα και εάν δεν αισθάνεστε τη ζέστη του ήλιου, οι βλαβερές ακτίνες του διαπερνούν τα σύννεφα και φθάνουν στην επιφάνεια της γης μέσα από τα σύννεφα.

Τα αντηλιακά μας επιτρέπουν να καθόμαστε απεριόριστα στον ήλιο: λάθος.

Ο ρόλος των αντηλιακών δεν είναι να μας δίνουν το ακαταλόγιστο όσον αφορά τις ώρες της έκθεσής μας στον ήλιο αλλά να προσφέρουν μια πρόσθετη προστασία. Η έκθεση στον ήλιο εφόσον γίνεται για λόγους ψυχαγωγίας πρέπει να γίνεται με σύνεση.

Όταν φθάνετε στην παραλία, χρησιμοποιείτε το αντηλιακό σας μόνο μία φορά και νομίζετε ότι είστε προστατευμένοι για το υπόλοιπο της ημέρας: λάθος.

Ένα μαυρισμένο δέρμα προσφέρει την καλύτερη προστασία: λάθος.

Ένα μαυρισμένο δέρμα προσφέρει μια αντηλιακή προστασία αντίστοιχη ενός SPF 4 δεν προστατεύει δηλαδή επαρκώς και καλό θα ήταν να χρησιμοποιείτε και κάποιο αντηλιακό συμπληρωματικά.

Τα προϊόντα για μαύρισμα χωρίς ήλιο προστατεύουν το δέρμα: λάθος. Το καφετί χρώμα είναι απλώς αποτέλεσμα μιας διαδικασίας οξείδωσης, όπως ένα μήλο, όταν κοπεί στα δύο, γίνεται καφέ.

Ωστόσο, ο τύπος αυτός της κρέμας συνιστάται, εάν θέλετε να έχετε ένα όμορφο χρώμα καθ' όλη τη διάρκεια του έτους: είναι απολύτως ασφαλές και δεν έχει τις επικίνδυνες παρενέργειες του σολάριουμ.

Τα ‘χάπια μαυρίσματος’ συνιστώνται μόνο για τη θεραπεία ορισμένων δερματοπαθειών και θα πρέπει να συνταγογραφούνται μόνο από γιατρούς. Χάπια που περιέχουν καροτίνη χαρίζουν στο δέρμα σας κάποιο χρώμα που δεν σας προστατεύει όμως από τον ήλιο και επιπλέον μπορεί να είναι επικίνδυνα για τα μάτια και το συκώτι σας.

Ομάδες υψηλού κινδύνου

Δεν διατρέχουν όλα τα άτομα τον ίδιο κίνδυνο να αναπτύξουν μελάνωμα (10 άτομα στα 100.000). Αρκετοί παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισής του. Αυτοί οι παράγοντες κινδύνου υποδιαιρούνται σε προσωπικούς παράγοντες (φωτότυπος, αριθμός σπίλων), προσωπικό και οικογενειακό ιατρικό ιστορικό και περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Οι προσωπικοί παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν τον φωτότυπο δηλαδή το πώς αντιδρά ένα άτομο στον ήλιο, που ποικίλλει από το άτομο με κόκκινα μαλλιά (φωτότυπος Ι), που πάντοτε καίγεται και δεν μαυρίζει ποτέ, το άτομο με φωτότυπο ΙΙ (πάντα καίγεται, μαυρίζει ελαφρά), μέχρι τα άτομα με σκούρο δέρμα με φωτότυπους V και VI.

Στην πραγματικότητα, τα άτομα με τη πτωχότερη μελαγχρωματική προστασία (φωτότυποι Ι και ΙΙ) διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο.

Η παρουσία μεγάλου αριθμού σπίλων (μελαγχρωματικές βλάβες του δέρματος) έχει επίσης μεγάλη σημασία. Αυτό ισχύει κυρίως για τους αποκαλούμενους ‘άτυπους’ σπίλους (όπως αυτοί ορίζονται με τα κριτήρια ABCD). Το προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος είναι εξίσου σημαντικό, ειδικότερα εάν συνδέεται με την παρουσία άτυπων σπίλων (όπως αυτοί ορίζονται με τα κριτήρια).

Οι παράγοντες αυτοί μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες εμφάνισης μελανώματος κατά 500 φορές.

Τέλος, μεταξύ των περιβαλλοντικών παραγόντων (οι οποίοι συνδέονται φυσικά με τη συμπεριφορά του ατόμου μέσα στο περιβάλλον του), η έκθεση στον ήλιο κατά την παιδική ηλικία, και ειδικότερα σε χώρες με πολύ μεγάλη ηλιοφάνεια (π.χ.

Αφρική) φαίνεται ότι διαδραματίζει σημαντικότατο ρόλο.

Επίσης, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και την έκθεση στον ήλιο κατά τη διάρκεια των διακοπών ή τη συχνή χρήση σολάριουμ, ακόμα και όταν κάποιος δεν έχει ζήσει ποτέ σε χώρα με μεγάλη ηλιοφάνεια. Πολλά άτομα απολαμβάνουν τον ήλιο των νότιων περιοχών, ορισμένες φορές και για μεγάλο χρονικό διάστημα και η εμφάνιση μελανωμάτων φαίνεται ότι συνδέεται με αυτήν την παρατεταμένη -αλλά κατά διαστήματα- έκθεση στον ήλιο.

Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι όλα τα άτομα που έχουν προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος, ιστορικό παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο κατά την παιδική ηλικία και μεγάλο αριθμό σπίλων, ιδιαίτερα άτυπων, θα πρέπει να δίνουν την απαραίτητη προσοχή σε κάθε ύποπτο σημάδι όπως πρόσφατες αλλαγές στις μελαγχρωματικές βλάβες του δέρματος αλλά και μελαγχρωματικές βλάβες που φαγουρίζουν, αιμορραγούν ή έχουν κάνει πρόσφατα την εμφάνισή τους.

Συχνές Ερωτήσεις

Ποιός διατρέχει τον υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσει μελάνωμα;

Ο κίνδυνος να εμφανιστεί μελάνωμα είναι υψηλότερος σε κάποιον με ανοιχτόχρωμο δέρμα που καίγεται και δημιουργεί φακίδες εύκολα καθώς και σε κάποιον με πολλές ελιές. Ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων, κυρίως στην παιδική ηλικία και την εφηβεία, και ιστορικό μελανώματος σε άλλο μέλος της οικογένειας συνεισφέρει επίσης στον υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος.

Συχνή έκθεση στον ήλιο, κυρίως για λόγους ψυχαγωγικούς, αυξάνει επίσης τον κίνδυνο δημιουργίας μελανώματος. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το μελάνωμα είναι εξίσου συνηθισμένο σε άνδρες και γυναίκες. Το μελάνωμα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία είναι όμως εξαιρετικά σπάνιο στην παιδική ηλικία.

Τι έχει προκαλέσει τις αυξανόμενες περιπτώσεις εμφάνισης μελανώματος;

Εκτός από την ελάττωση του στρώματος του όζοντος, η αλλαγή συμπεριφοράς απέναντι στον ήλιο ήταν η κύρια αιτία της αύξησης του αριθμού των περιπτώσεων καρκίνου του δέρματος τις τελευταίες δεκαετίες. Η αύξηση της δημοτικότητας των δραστηριοτήτων στο ύπαιθρο και η ηλιοθεραπεία έχουν οδηγήσει στην υπερβολική έκθεση σε UV.

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν το μαύρισμα σημάδι ομορφιάς και υγείας. Όμως το μαύρισμα είναι απλά σημάδι UV βλάβης και αντιπροσωπεύει την προσπάθεια του δέρματος να ελαχιστοποιήσει την περαιτέρω βλάβη.

Πώς μπορούν να αυξηθούν οι πιθανότητες να επιβιώσει κανείς του μελανώματος;

Το κλειδί για ένα ευνοϊκό αποτέλεσμα είναι η έγκαιρη διάγνωση και η χειρουργική αφαίρεση. Η περιοδική αυτό-εξέταση του δέρματος και η ιατρική φροντίδα όταν κανείς αμφιβάλλει, θα πρέπει να γίνει συνήθης πρακτική αν θέλουμε να κρατήσουμε το ποσοστό θνησιμότητας από μελάνωμα στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο.

Ποιες είναι οι άλλες βλαβερές συνέπειες του ήλιου στο δέρμα;

Εκτός από το μελάνωμα ο ήλιος προκαλεί και άλλες μορφές καρκίνου του δέρματος, οι οποίες αν και δεν είναι συνήθως μοιραίες, έχουν συχνά σαν αποτέλεσμα σοβαρές αλλοιώσεις στο δέρμα. Οι υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου προκαλούν επίσης πρόωρη γήρανση του δέρματος με τη μορφή ρυτίδων, κηλίδων, τραχύτητας του δέρματος, σπασμένων φλεβών και φολιδωτών σημείων.

Είναι ασφαλές να μένει κανείς στον ήλιο για πολύ ώρα αν φοράει αντιηλιακό;

Με την κυριολεκτική έννοια της λέξης δεν υπάρχει πλήρες ‘μπλοκάρισμα’ του ήλιου (total sunblock). Ένας μεταβλητός αριθμός ακτινών UV μακρότερου κύματος δεν φιλτράρονται από τα προϊόντα που διατίθενται τώρα παρά τους υψηλούς δείκτες που υπάρχουν.

Η συγκεντρωτική επίδραση αυτών των ακτινών που δεν έχουν φιλτραριστεί μπορεί να καταλήξει σε καρκίνο του δέρματος και πρόωρη γήρανση του δέρματος. Δεν θα πρέπει κανείς να μένει στον ήλιο πολύ με την λανθασμένη εντύπωση ότι το αντιηλιακό τους προστατεύει πλήρως από τις ακτίνες του ήλιου.

Η έκθεση στον ήλιο θα πρέπει να αποφεύγεται μεταξύ των ωρών 11πμ. και 3μμ. οπότε και οι ακτίνες του ήλιου είναι πιο δυνατές.

Είναι το τεχνητό μαύρισμα ασφαλέστερο από το μαύρισμα από τον ήλιο;

Ένα τεχνητό μαύρισμα (κρέμες ή σπρέι που προκαλούν μαύρισμα) είναι κατά πολύ ασφαλέστερο από το μαύρισμα στον ήλιο. Το τεχνητό μαύρισμα δείχνει φυσικό μέσω μιας χημικής αντίδρασης στο δέρμα. Φέρνει επομένως τα επιθυμητά αποτελέσματα σε κάποιον που θέλει να αποκτήσει μαύρισμα χωρίς να χρειάζεται να κάνει ηλιοθεραπεία.

Πρέπει κανείς να τοποθετεί τα προϊόντα τεχνητού μαυρίσματος κάθε 1-2 εβδομάδες προκειμένου να το διατηρήσει γιατί τα άνω στρώματα του δέρματος ανανεώνονται συνεχώς. Παρ’ όλα αυτά το τεχνητό μαύρισμα δεν προστατεύει καθόλου από την ακτινοβολία των ακτινών UV.

Είναι ακίνδυνο να αποκτούμε τεχνητό μαύρισμα από σολάριουμ;

Το σολάριουμ προκαλεί μαύρισμα με ακτινοβολία UVΑ, οι οποίες αν και πολύ αποτελεσματικές στο να μαυρίζουν το δέρμα χωρίς να προκαλούν έγκαυμα, αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος και αναμφίβολα προκαλούν πρόωρη γήρανση του δέρματος.

Κάτι που πιθανόν οι περισσότεροι άνθρωποι αγνοούν είναι ότι το μαύρισμα που αποκτάται από αυτές τις μονάδες μαυρίσματος δεν προστατεύει το δέρμα τους από ηλιακό έγκαυμα όταν βγαίνουν στον ήλιο.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Καρδιακή προσβολή: Οι β-αναστολείς συνδέονται με κατάθλιψη στη μετεγχειρητική φροντίδα
Δράμα: Κανένα ενδιαφέρον για 5 θέσεις παθολόγων, παρά το επίδομα άγονου
Περιεμμηνόπαυση: Ερωτήσεις που πρέπει να κάνετε στον γυναικολόγο σας