Της Σοφίας Νέτα

Υπολογίζεται ότι 300 εκατομμύρια άτομα πάσχουν σήμερα από άσθμα σε όλο τον κόσμο, νόσο με σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Τα δεδομένα για την Ελλάδα δείχνουν ότι 500.000 Έλληνες πάσχουν από άσθμα, και μάλιστα είναι η πιο συχνή χρόνια πάθηση στα παιδιά, καθώς το 7 έως11% του παιδικού πληθυσμού εμφανίζει ασθματικές κρίσεις.

Με κεντρικό μήνυμα ‘Μπορείς να ελέγξεις το Άσθμα σου’ η Παγκόσμια Πρωτοβουλία για το Άσθμα (Global Initiative for Asthma (GINA)) στοχεύει φέτος, μέσω της Παγκόσμιας Ημέρας Άσθματος, στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των ασθενών, των γονέων αλλά και γενικότερα των πολιτών για την πρόληψη και τον έλεγχο του άσθματος.

Στο πλαίσιο των ενημερωτικών εκδηλώσεων για την Παγκόσμια Ημέρα του Άσθματος, το Νοσοκομείο Σωτηρία, με πρωτοβουλία της 7ης Πνευμονολογικής Κλινικής, συμμετέχει με μία πρωτότυπη ενέργεια, που έχει ως στόχο την κινητοποίηση των πολιτών για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του άσθματος.

Τα εξωτερικά ιατρεία και ο χώρος των επειγόντων περιστατικών του νοσοκομείου Σωτηρία θα ‘ντυθούν’ με ενημερωτικά μηνύματα για το άσθμα, την εβδομάδα που ακολουθεί την Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος.

Όπως εξήγησαν σε συνέντευξη τύπου η Διευθύντρια της 7ης Πνευμονολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου ‘Σωτηρία’ και Υπεύθυνη Ομάδας Άσθματος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας κα. Μίνα Γκάγκα και ο πνευμονολόγος - επιμελητής της 7ης Πνευμονολογικής Κλινικής κ.

Λευτέρης Ζέρβας, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρία αποτελεί σημείο αναφοράς για τα αναπνευστικά νοσήματα και για το άσθμα. Γι αυτό το λόγο συμμετέχει ενεργά στην ενημερωτική εκστρατεία με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα άσθματος, η οποία πραγματοποιείται με την υποστήριξη της AstraZeneca.

Τι είναι το άσθμα;

Φυσιολογικά, όταν ένας άνθρωπος παίρνει αναπνοή, ο αέρας περνά από τη μύτη ή και το στόμα, την τραχεία και τους βρόγχους και φτάνει στους πνεύμονες, όπου δίνει οξυγόνο στο αίμα. Τα άτομα με άσθμα έχουν ευαίσθητους αεραγωγούς που στενεύουν όταν ερεθιστούν από έντονες μυρωδιές, καπνό και κρύο αέρα ή ουσίες που προκαλούν αλλεργία.

Η αναπνοή τότε γίνεται δύσκολη. Είναι σαν να προσπαθεί κανείς να πάρει αναπνοή μέσα από ένα καλαμάκι. Η προσπάθεια είναι τόσο έντονη, που μετά από λίγο τον έχει κουράσει. Οι αεραγωγοί στενεύουν για δυο λόγους:

  • Υπάρχουν γύρω από τους βρόγχους μύες, σαν δακτυλίδια, οι οποίοι συσπώνται και το εύρος του αεραγωγού στενεύει.
  • Οι αεραγωγοί στενεύουν, γιατί το τοίχωμά τους πρήζεται και δημιουργούνται πολλές εκκρίσεις (φλέματα). Αυτό ονομάζεται φλεγμονή.


Τα ερεθίσματα που προκαλούν άσθμα μπορεί να είναι αλλεργιογόνα, όπως η σκόνη του σπιτιού, μούχλα ή γύρεις, ιογενείς λοιμώξεις, έντονες μυρωδιές όπως βενζίνη ή λάδι στο τηγάνι, υγρασία αλλά και έντονα συναισθήματα, ορμονικές αλλαγές, φάρμακα όπως η ασπιρίνη και ορισμένα αντι-υπερτασικά, καθώς και τροφές.

Τα ερεθίσματα δεν είναι τα ίδια για όλους τους ασθενείς και η κλινική εικόνα μπορεί να είναι επίσης λίγο διαφορετική σε κάθε άτομο. Μερικές φορές, οι ασθενείς αισθάνονται κόπωση ή αδυναμία και συχνά τα παιδιά με άσθμα δεν έχουν διάθεση να παίξουν, δεν είναι ζωηρά ή έχουν υπνηλία.

Συμπτώματα

Η αναγνώριση των συμπτωμάτων γίνεται σχετικά εύκολα, και ο ασθενής λόγω της έντασης και της συχνότητας των ενοχλήσεων, κινητοποιείται γρήγορα και αναζητά ιατρική βοήθεια. Το άσθμα χαρακτηρίζεται από μία πλειάδα συμπτωμάτων, αλλά τα κυριότερα είναι η δύσπνοια, ο βήχας, ο συριγμός (τα λεγόμενα ‘γατάκια’) και το σφίξιμο στο στήθος.

Κλινικά το άσθμα χαρακτηρίζεται από αρκετά συμπτώματα, κυριότερα από τα οποία είναι η δύσπνοια και το λαχάνιασμα, ο βήχας, ο συριγμός (‘γατάκια’, σφύριγμα της αναπνοής) και το σφίξιμο στο στήθος. Τα συμπτώματα αυτά επηρεάζουν τους ασθενείς σε καθημερινή βάση και οδηγούν σε κακή ποιότητα ζωής, ειδικά αν η νόσος δεν αντιμετωπίζεται σωστά.

Διάγνωση

Η διάγνωση του άσθματος ξεκινά με τη λήψη του ιστορικού και την κλινική εξέταση του ασθενή προκειμένου να διαπιστωθεί και να εκτιμηθεί η συχνότητα και η ένταση των συμπτωμάτων, ενώ στη συνέχεια θα πρέπει να γίνει η βασική εξέταση για το άσθμα, η σπιρομέτρηση, για την εργαστηριακή επιβεβαίωση της νόσου.

Η σπιρομέτρηση βοηθάει επιπλέον τον γιατρό στην εφαρμογή της θεραπευτικής αγωγής.

Αντιμετώπιση του άσθματος

Μέχρι και σήμερα δεν υπάρχει οριστική θεραπεία του άσθματος, γι αυτό απαιτείται η ενημέρωση και η συνεργασία του ασθενή με συνεχή παρακολούθηση και σωστή αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και των παροξύνσεων της νόσου. Ο στόχος της αντιμετώπισης του άσθματος είναι, σύμφωνα και με τις πρόσφατες διεθνείς οδηγίες GINA, ο έλεγχος της νόσου.

Ο έλεγχος του άσθματος επιτυγχάνεται όταν ο ασθενής δεν ταλαιπωρείται από συμπτώματα, δεν έχει παροξυσμούς και είναι ικανός να έχει μια απολύτως φυσιολογική ζωή, συμπεριλαμβανομένων της άσκησης, της άθλησης και της πλήρους κοινωνικής δραστηριότητας.

Στις πιο σοβαρές μορφές του άσθματος αυτό είναι αρκετά δύσκολο να επιτευχθεί και ο στόχος είναι το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Σε όλες τις περιπτώσεις πάντως, η αντιμετώπιση του άσθματος πρέπει να στοχεύει τόσο στην πρόληψη όσο και την ανακούφιση των συμπτωμάτων.

Το άσθμα δεν είναι μια ομοιογενής και σταθερή νόσος και η βαρύτητά του μπορεί να κυμαίνεται από πολύ ήπιο έως πολύ σοβαρό. Επιπλέον, το άσθμα είναι μια μεταβαλλόμενη νόσος και κάθε ασθενής μπορεί να έχει περιόδους απολύτου ελέγχου του άσθματός του καθώς και περιόδους παροξύνσεων.

Γι αυτό το λόγο, η αγωγή πρέπει να μεταβάλλεται και να προσαρμόζεται στις ανάγκες του συγκεκριμένου ασθενούς, τη συγκεκριμένη περίοδο της ζωής του και της νόσου του.

Ωστόσο, πολύ σημαντικό είναι να αποφεύγει ο ασθενής τους παράγοντες εκείνους που προκαλούν και επιβαρύνουν τη νόσο, έχοντας παράλληλα όμως μία φυσιολογική ζωή. Δηλαδή αν ένα παιδί έχει αλλεργία στη σκόνη του σπιτιού, αποφεύγουμε τα χνουδωτά παιχνίδια και έπιπλα.

Δεν είναι όμως δυνατό να μένει ένας ασθματικός σπίτι όλη την άνοιξη αν έχει αλλεργία σε γύρεις. Η αποφυγή λοιπόν είναι σημαντική, αλλά συνήθως δεν είναι αρκετή και χρειάζονται η φαρμακευτική αγωγή.

Φαρμακευτική αγωγή

Τα φάρμακα του άσθματος χωρίζονται σε αυτά που ανακουφίζουν από τα συμπτώματα ανοίγοντας τους βρόγχους (βρογχοδιαστολή), που λέγονται ανακουφιστικά και σε αυτά που ελέγχουν τη νόσο και προλαμβάνουν τους παροξυσμούς, καταπολεμώντας τη φλεγμονή (ρυθμιστικά).

Ανακουφιστικά φάρμακα είναι κατά κύριο λόγο οι β2 διεγέρτες ταχείας δράσης και δευτερευόντως τα αντιχολινεργικά, οι μεθυλοξανθίνες, καθώς και τα από του στόματος στεροειδή όταν χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των κρίσεων.

Ρυθμιστικά φάρμακα είναι κατά κύριο λόγο τα στεροειδή (εισπνεόμενα και από του στόματος) και οι β2 διεγέρτες μακράς δράσης και δευτερευόντως οι αναστολείς των λευκοτριενίων και οι μεθυλοξανθίνες. Τα εισπνεόμενα στεροειδή αποτέλεσαν την επανάσταση στη θεραπεία του άσθματος και είναι τα φάρμακα που άλλαξαν την πορεία της νόσου, βοηθώντας στη βελτίωση της ζωής των ατόμων με άσθμα.

Είναι η βάση της φαρμακοθεραπείας του άσθματος και η χρήση τους επιβάλλεται σε όλες τις κατηγορίες επίμονου άσθματος. Στο βαρύ άσθμα χρειάζονται και άλλα φάρμακα και ένα φάρμακο που έχει ένδειξη και είναι αποτελεσματικό στο βαρύ αλλεργικό άσθμα είναι το μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι της ανοσοσφαιρίνης Ε.

Με τα σημερινά φάρμακα, σχεδόν όλοι οι ασθματικοί ασθενείς μπορούν να πετύχουν έλεγχο της νόσου.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Περιεμμηνόπαυση: Ερωτήσεις που πρέπει να κάνετε στον γυναικολόγο σας
ECDC: Σημαντική αύξηση κρουσμάτων συγκυτιακού ιού - Ποιους απειλεί ο RSV
Διοικητές νοσοκομείων: Παράδοξα και αντιφάσεις ενός διαγωνισμού