Αναλώσιμο ιατρικό υλικό, που χρησιμοποιείται στα νοσοκομεία για ελάχιστα επεμβατικές διαδικασίες και στη συνέχεια οδηγείται σε αποτέφρωση ως επικίνδυνο και μολυσματικό, περιέχει στην απόληξή του σπάνια, κρίσιμα και υψηλής αξίας μέταλλα, όπως χρυσό, λευκόχρυσο, ταντάλιο και ιρίδιο. Η ανάκτηση και εμπορική αξιοποίηση αυτών των μετάλλων στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας θα μπορούσε να περιορίσει το κόστος επεξεργασίας των ιατρικών αποβλήτων, αλλά και να ωφελήσει το περιβάλλον.

Στο πλαίσιο ερευνητικού έργου, που υλοποίησαν το Τμήμα Χημείας του ΑΠΘ και το Ιπποκράτειο νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με δύο εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην επεξεργασία αποβλήτων και τη διάθεση ιατρικού υλικού, αναπτύχθηκε μια ολοκληρωμένη μεθοδολογία ανάκτησης των πολύτιμων μετάλλων και διερευνήθηκε η οικονομική βιωσιμότητα ενός τέτοιου εγχειρήματος.

Μέλη της ερευνητικής ομάδας από το Τμήμα Χημείας του ΑΠΘ και από το Ιπποκράτειο νοσοκομείο μιλούν στο iatronet.gr για τους στόχους και το αποτέλεσμα του ερευνητικού έργου, καθώς και για την δυνατότητα αξιοποίησης της τεχνογνωσίας που αποκτήθηκε.

Τέσσερα κρίσιμα/πολύτιμα μέταλλα

Στόχος του έργου RECAT ήταν η ανάπτυξη μιας μεθοδολογίας ανάκτησης σπάνιων ή/και υψηλής αξίας μετάλλων όπως χρυσός (Αu), λευκόχρυσος (Pt), ταντάλιο (Ta) και ιρίδιο (Ir), από ιατρικό υλικό. Συγκεκριμένα:

  • Ιριδίου και λευκοχρύσου από διαγνωστικούς καθετήρες ηλεκτροφυσιολογικού ελέγχου,
  • Χρυσού από οδηγά σύρματα αγγειοπλαστικής και
  • Τανταλίου από αυτοεκπτυσόμενα μεταλλικά stents περιφερικών αγγείων.

Στο πλαίσιο του έργου σχεδιάστηκε και δοκιμάστηκε ένα πρωτόκολλο διαλογής, συλλογής και ασφαλούς μεταφοράς του απορριπτόμενου υλικού από Κλινικές του Ιπποκράτειου νοσοκομείου Θεσσαλονίκης ώστε να είναι δυνατή η ελαχιστοποίηση του βιολογικού φορτίου και η επεξεργασία των αποβλήτων με διαδικασίες πυρόλυσης και υδρομεταλλουργίας για αποδοτική ανάκτηση του μεταλλικού μέρους σε εμπορεύσιμη μορφή.

Συστάθηκε ερευνητική ομάδα με επιστημονικά υπεύθυνο τον καθηγητή κ. Αναστάσιο Ζουμπούλη από το Εργαστήριο Χημικής και Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ, σε συνεργασία με το Ιπποκράτειο και με τις εταιρείες - αποδέκτες της τεχνολογίας North Aegean Slops (συλλογή, επεξεργασία και αξιοποίηση στερεών αποβλήτων) και Assist Homecare (διάθεση ιατρικού υλικού - βελτιστοποίηση ιατρικών πρακτικών).

"Αυτό το ιατρικό υλικό θεωρείται μολυσματικό και επικίνδυνο, και ως τέτοιο οδηγείται σε καταστροφή, σύμφωνα με το αυστηρό πρωτόκολλο που ορίζει ρητά η ελληνική και κοινοτική νομοθεσία. Μαζί με αυτό καταστρέφονται και σπάνια/πολύτιμα μέταλλα που βρίσκονται σε μικρές ποσότητες στην απόληξη αυτών των υλικών", σημειώνει ο συντονιστής της ερευνητικής ομάδας εργασίας στο μέρος δράσης του Ιπποκράτειου, Κώστας Βελίκος και προσθέτει: "Η ιδέα πίσω από το συγκεκριμένο έργο ήταν να μπούμε σε μια λογική κυκλικής οικονομίας, με την ανάκτηση των χρήσιμων μετάλλων και την επαναχρησιμοποίησή τους, είτε πάλι σε υγειονομικό υλικό είτε σε άλλες χρήσεις".

Μεθοδολογία

Η διαδικασία επεξεργασίας διενεργήθηκε μέσω πυρόλυσης (για την απομάκρυνση των πολυμερικών τμημάτων των υλικών) και υδρομεταλουργίας (για την ανάκτηση των μετάλλων).

Όπως αναφέρουν στο iatronet.gr τα μέλη της ερευνητικής ομάδας δρ Χαρίκλεια Προχάσκα, Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό και δρ Ευγένιος Κόκκινος, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Εργαστήριο Χημικής και Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ, η πυρόλυση έχει μελετηθεί στην ερευνητική βιβλιογραφία ως μια περιβαλλοντικά ελκυστική επιλογή έναντι της αποτέφρωσης για τα ιατρικά απόβλητα, καθώς διενεργείται σε χαμηλότερο εύρος θερμοκρασιών (350 - 6000C), απαιτεί μικρότερο χρόνο (30 - 60 min) σε σχέση με την αποτέφρωση (>8000C και 4 - 6 ώρες αντίστοιχα), εκπέμπει λιγότερους ρύπους. Επιπλέον, η πυρόλυση μπορεί να οδηγήσει σε προστιθέμενη αξία, αν συνδυαστεί με την περαιτέρω αξιοποίηση των όλων των προϊόντων της (βιοέλαιο, βιοαέριο, βιοκάρβουνο).

Η υδρομεταλουργία, από την πλευρά της είναι μια ήπια και χαμηλού κόστους διαδικασία σε σύγκριση με τις παραδοσιακές μεθόδους επεξεργασίας μετάλλων (π.χ. πυρομεταλλουργία). Δίνει τη δυνατότητα για υψηλή απόδοση στην ανάκτηση πολύτιμων μετάλλων.

Μεγάλα ποσοστά ανάκτησης

Μέσω του RECAT επιτεύχθηκε ανάκτηση χρυσού σε ποσοστό 90%, ιριδίου 98%, λευκόχρυσου 94%, και τανταλίου 97%. "Έτσι παρά το υψηλότερο, κατά περίπου 30%, αρχικό κόστος της επένδυσης, η αξία των ανακτημένων μετάλλων, σε συνδυασμό με τη μειωμένη περιβαλλοντική επιβάρυνση, καθιστούν αυτές τις διαδικασίες μια ενδιαφέρουσα και βιώσιμη εναλλακτική λύση", σημειώνουν οι ερευνητές.

Βάσει του εκτιμώμενου οφέλους, όπως αυτό παρουσιάζεται στον παρακάτω Πίνακα, το Γ.Ν.Θ. Ιπποκράτειο (και αντιστοίχως και άλλα νοσοκομεία της χώρας παρόμοιας δυναμικότητας), θα μπορούσε μέσω της ανάκτησης των πολύτιμων μετάλλων που περιέχουν μόνο τα τρία εξεταζόμενα εμπορικά είδη, να επιτύχει μία μείωση του ετήσιου κόστους για τη συλλογή, μεταφορά και διαχείριση των ΕΑΑΜ του της τάξης του 1%.

Μια πρόταση μελλοντικής αξιοποίησης

"Η συνειδητοποίηση του οικονομικού οφέλους από την ανάκτηση των πολύτιμων μετάλλων, μπορεί να οδηγήσει στο μέλλον σε νέα επιχειρηματικά σχήματα που να είναι οικονομικά και περιβαλλοντικά βιώσιμα", επισημαίνουν τα μέλη της ερευνητικής ομάδας, συμπληρώνοντας: "Θα μπορούσε, για παράδειγμα, η κατασκευάστρια εταιρία των ιατροτεχνολογικών προϊόντων να χρεώνει στην υγειονομική Μονάδα μόνο τη χρήση αυτών και στη συνέχεια να αναλαμβάνει η ίδια τη συλλογή τους προς ανάκτηση των πολύτιμων μετάλλων που αυτά περιέχουν. Ακόμη πιο πρακτικό για την Μονάδα θα ήταν αν όλες οι εταιρείες που την προμηθεύουν με ομοειδή ιατροτεχνολογικά προϊόντα να αναλαμβάνουν από κοινού τη συλλογή των υλικών αυτών προς ανάκτηση των πολύτιμων μετάλλων τους. Τέτοια επιχειρηματικά μοντέλα, που μπορεί να εφαρμοστούν στο άμεσο μέλλον, θα σήμαιναν για την υγειονομική μονάδα  μείωση του κόστους προμηθειών των προϊόντων αυτών αλλά και μείωση του κόστους διάθεσής τους".

Το έργο

Το ερευνητικό έργο RECAT "Συλλογή, επεξεργασία και μεταλλουργική ανάκτηση κρίσιμων πρώτων υλών (Au, Pt, Ir, Ta) από απορριπτόμενο ιατρικό υλικό", υλοποιήθηκε στη Δράση "Επενδυτικά Σχέδια Καινοτομίας", του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κεντρική Μακεδονία 2014-2020» της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και Εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κεντρική Μακεδονία 2014 - 2020".

Είχε προϋπολογισμό 399.625,00 € και διάρκεια υλοποίησης 40 μηνών.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Σφουγγάρι λούφα: Είναι καλή ιδέα η χρήση του;
Γ. Βέλμαχος: Η επιδημία του τραύματος στην Ελλάδα και τα πρώτα βήματα αντιμετώπισης
Ποια είναι τα οφέλη της φράουλας