Στην πρόσφατη τελετή απονομής των βραβείων Όσκαρ σχολιάστηκαν ιδιαίτερα οι αδυνατισμένες σιλουέτες πολλών σταρ του Χόλιγουντ που περπάτησαν στο κόκκινο χαλί, γεγονός που συνδέθηκε από κάποιους με την χρήση ενέσιμων αντιδιαβητικών φαρμάκων για την απώλεια βάρους. Τα γνωστά σκευάσματα, που επιτυγχάνουν αποδεδειγμένα σημαντικά ποσοστά απώλειας βάρους, έχουν προκαλέσει φρενίτιδα στον χώρο του θεάματος και όχι μόνο. Η αλματώδης αύξηση κατά 660% της συνταγογράφησής τους μέσα σε μια τριετία είχε ως αποτέλεσμα να προκύψει πρόβλημα διαθεσιμότητας στην αγορά, με τους διαβητικούς ασθενείς να δυσκολεύονται να τα προμηθευτούν για την αγωγή τους.

"Τα φάρμακα αυτά δεν είναι για να μπούμε σε ένα νούμερο μικρότερο, απευθύνονται σε ασθενείς που έχουν ένδειξη", τόνισε η καρδιολόγος MSc, PhDc Εμμανουέλα Πετεινίδου (φωτογραφία), η οποία προσέγγισε τη δράση τους από την καρδιολογική οπτική, στο πλαίσιο του 25ου Συνεδρίου New Trends in Cardiology 2025 που διοργάνωσε στη Θεσσαλονίκη η Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική του ΑΠΘ.

Η ίδια περιέγραψε τους μηχανισμούς δράσης της σεμαγλουτίδης και της τιρζεπατίδης, των δύο πιο συχνά χρησιμοποιούμενων για την παχυσαρκία αντιδιαβητικών φαρμάκων. Αναφέρθηκε στα αποτελέσματα των κλινικών μελετών, τόσο στη μείωση βάρους όσο και στην καρδιοπροστατευτική τους δράση και απαρίθμησε τις σημαντικότερες ανεπιθύμητες ενέργειες. Διευκρίνισε πως ένα χρόνο μετά την χορήγηση των φαρμάκων οι ασθενείς προσλαμβάνουν ξανά τα 2/3 του βάρους που είχαν απωλέσει, ενώ ξεκαθάρισε πως κανένα φάρμακο από μόνο του δεν μπορεί να κάνει θαύματα. Η σωματική και ψυχική ευεξία επιτυγχάνεται με μια θεραπευτική συμμαχία που περιλαμβάνει συνδυασμό υγιεινών διατροφικών συνηθειών, σωματικής άσκησης και φαρμάκων, στο πλαίσιο μιας ολιστικής προσέγγισης.

Σεμαγλουτίδη

Η σεμαγλουτίδη είναι GLP-1 αγωνιστής, με ένα σενάριο δράσης που ξετυλίγεται μόλις η τροφή βρεθεί στο λεπτό έντερο. Όπως ανέφερε η κ. Πετεινίδου, τότε αυξάνεται η έκκριση από τα λ-κύτταρα του γαστρικού βλεννογόνου του πεπτιδίου GLP-1, το οποίο στη συνέχεια ακολουθεί δύο δρόμους:

  • Κεντρικά, προς τον εγκέφαλο, όπου αυξάνει το αίσθημα κορεσμού και μειώνει την όρεξη.
  • Περιφερικά, στο στομάχι στο πάγκρεας και στο ήπαρ: Στο στομάχι καθυστερούν τη γαστρική έκκριση, οπότε πάλι αυξάνουν το αίσθημα του κορεσμού. Στο πάγκρεας αυξάνουν την έκκριση ινσουλίνης και στο ήπαρ αυξάνουν τη δραστικότητα της ινσουλίνης με αποτέλεσμα να μειώνεται η ινσουλοαντίσταση.

Πολλές μελέτες σε διαβητικό πληθυσμό έχουν επιβεβαιώσει την καρδιοπροστασία των GLP-1 σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, όπως και σε παχύσαρκους ασθενείς με διαβήτη.

Σε μελέτη που έγινε σε 17.500 ασθενείς άνω των 45 ετών με Δείκτη Μάζας Σώματος άνω του 27 και εγκατεστημένη καρδιαγγειακή νόσο, αυτοί τυχαιοποιήθηκαν οι μισοί με χορήγηση σεμαγλουτίδης και οι άλλοι μισοί με placebo. Μετά από 40 μήνες διαπιστώθηκε στατιστικά σημαντική μείωση ως προς το έμφραγμα του μυοκαρδίου, την εμφάνιση καρδιακής ανεπάρκειας και την ολική θνητότητα.

Άλλη μελέτη, 52 εβδομάδων, σε 529 ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, που επίσης τυχαιοποιήθηκαν, ήταν επίσης θετική, καθώς πέτυχε αποτελεσματική μείωση του βάρους σε ποσοστό 13,3% και βελτίωση των συμπτωμάτων των ασθενών που έλαβαν σεμαγλουτίδη, ενώ βελτίωσε τη λειτουργική τους ικανότητα και την ικανότητα προς άσκηση.

"Έρχονται οι συγγραφείς να αναρωτηθούν μήπως αυτά τα φάρμακα δεν είναι για την απώλεια βάρους αλλά για να χορηγούνται σαν καρδιοπροστατευτικά στους παχύσαρκους ασθενείς. Μπορεί να έχουν και δίκιο, γιατί και άλλα δεδομένα από πολύ πρόσφατα άρθρα χαρακτηρίζουν τους GLP-1 σαν μια ομπρέλα για όλα τα καρδιομεταβολικά νοσήματα", σημείωσε η καρδιολόγος.

Τιρζεπατίδη

Η τιρζεπατίδη είναι διπλός αγωνιστής GLP-1 και GIP. «Αυτό σημαίνει ότι αυξάνει την έκκριση και του πεπτιδίου GIP, το οποίο στη συνέχεια εκλύεται από τα κ-κύτταρα του δωδεκαδακτύλου και πηγαίνει περιφερικά στο πάγκρεας, όπου αυξάνει την έκκριση ινσουλίνης και γλυκαγόνης και δρα επίσης στον λιπώδη ιστό, αυξάνοντας τη λιπόλυση. Αποτέλεσμα είναι να έχουμε μείωση βάρους και τα φάρμακα αυτά είναι πιο δραστικά στην απώλεια βάρους, σε σύγκριση με την σεμαγλουτίδη», ανέφερε η κ.Πετεινίδου, η οποία αναφέρθηκε στη μία μελέτη που υπάρχει για τους καρδιολογικούς ασθενείς: Οι 731 ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, με κλάσμα εξώθησης πάνω από 50 και ΔΜΣ πάνω από 30, τυχαιοποιήθηκαν και μετά από 52 εβδομάδες χορήγησης τιρζεπατίδης και placebo φαρμάκου, αντίστοιχα, διαπιστώθηκε πως το φάρμακο κατάφερε να μειώσει το σύνθετο πρωτεύον καταληκτικό σημείο του καρδιαγγειακού θανάτου και της επιδείνωσης της καρδιακής ανεπάρκειας. Ταυτόχρονα βελτίωσε και τα συμπτώματα των ασθενών, με ελάχιστες ανεπιθύμητες ενέργειες, κυρίως γαστρεντερικές.

Παρότι η τιρζεπατίδη δεν έχει μελέτη κλινική για ασθενείς με εγκατεστημένη καρδιαγγειακή νόσο, φαίνεται ότι έχει θετική επίδραση στο ενδοθήλιο και τις μυοκαρδιακές ίνες, αποτρέπει την αθηροσκλήρωση και συνολικά έχει καρδιοπροστατευτικές δράσεις.

Το επόμενο βήμα θα είναι οι τριπλοί αγωνιστές, GLP-1, GIP και glucagon, που φαίνεται ότι θα επιτυγχάνει ακόμη μεγαλύτερη μείωση βάρους, ενώ «στο μέλλον έχουμε να περιμένουμε ακόμη περισσότερα, από του στόματος πεπτίδια, αντισώματα, γενετικές θεραπείες και θεραπείες επιδιόρθωσης του γονιδιώματος».

Επιπλοκές και κίνδυνοι

Οι επιπλοκές των συγκεκριμένων φαρμάκων αφορούν κυρίως το γαστρεντερικό (ναυτία, έμετοι, διάρροια, μετεωρισμός, χολολιθίαση), ενώ έχουν αναφερθεί επίσης αυξημένη πιθανότητα παγκρεατίτιδας, καρκίνου του θυρεοειδούς και του παγκρέατος, σαρκοπενία και μια ιδιαίτερα σπάνια επιπλοκή της πρόσθιας οπτικής νευροπάθειας που οδηγεί σε αιφνίδια απώλεια όρασης.

Ένα χρόνο μετά τη διακοπή της χορήγησης, οι ασθενείς προσλαμβάνουν τα 2/3 του απολεσθέντος βάρους. "Δηλαδή, το όνειρο κάπου εξανεμίζεται", παρατήρησε η καρδιολόγος, προσθέτοντας πως εκτός από το βάρος που έχασαν επιστρέφουν και όλοι οι καρδιομεταβολικοί παράγοντες. "Ανεβαίνει πάλι η συστολική και η διαστολική πίεση, η CRP έχει μια μικρή αύξηση, όπως και η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη".

Μόνο του δεν κάνει θαύματα

Ασθενείς που πηγαίνουν στον γιατρό ζητώντας "μια ένεση για να χάσω κιλά", παίρνουν την απάντηση πως τα φάρμακα αυτά απευθύνονται σε ασθενείς που έχουν πραγματικά ένδειξη. "Δεν είναι φάρμακα για να μπούμε σε ένα νούμερο μικρότερο", τόνισε η κ. Πετεινίδου, σημειώνοντας πως τα συγκεκριμένα φάρμακα σε μεγάλο βαθμό έχουν ξεφύγει από τους γιατρούς κι έχουν διαφημιστεί από πασίγνωστους celebrities, influencers, bloggers.

"Δεν μπορεί να αντικαταστήσει αυτό το φάρμακο την υγιεινή διατροφή, την άσκηση, την ολιστική προσέγγιση στην σωματική και ψυχική ευεξία και ισορροπία. Ο δρόμος προς τη μακροβιότητα, δηλαδή την υγιή γήρανση, είναι μακρύς, όπως και ο δρόμος της ευτυχίας. Είναι θέμα απόφασης, συνειδητής επιλογής, τρόπου ζωής. Ένα φάρμακο από μόνο του δεν μπορεί να κάνει θαύματα", κατέληξε.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ανακούφιση από τον μυϊκό πόνο μετά την άσκηση
Σφουγγάρι λούφα: Είναι καλή ιδέα η χρήση του;
Γ. Βέλμαχος: Η επιδημία του τραύματος στην Ελλάδα και τα πρώτα βήματα αντιμετώπισης