Η υπογεννητικότητα και η αύξηση του προσδόκιμου ζωής αλλάζουν την δημογραφική σύνθεση του πληθυσμού στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο, με την Ελλάδα να βρίσκεται μεταξύ των χωρών που παρουσιάζουν την ταχύτερη γήρανση.

Η αύξηση των ατόμων της τρίτης ηλικίας δημιουργεί μια σειρά προκλήσεις, μεταξύ αυτών και για τα συστήματα υγείας, τα οποία καλούνται να υποστηρίξουν την ενεργή και υγιή γήρανση. Ρόλο κλειδί σε αυτή την κατεύθυνση έχει το νοσηλευτικό προσωπικό της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, το οποίο είναι αναγκαίο να αναπτύξει ειδικές δεξιότητες στη λεγόμενη Ολοκληρωμένη Γηριατρική Αξιολόγηση (ΟΓΑ). Το χάσμα δεξιοτήτων που διαπιστώνεται φιλοδοξεί να καλύψει το ευρωπαϊκό έργο "Ολοκληρωμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης δεξιοτήτων γηριατρικής αξιολόγησης για νοσηλευτές – Μπορείς να δεις τη μεγάλη εικόνα;", με την συμμετοχή του Τμήματος Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Ο δρ Ευάγγελος X. Φραδέλος (φωτογραφία), επίκουρος καθηγητής Κλινικής Νοσηλευτικής στο Εργαστήριο Κλινικής Νοσηλευτικής, μιλά στο iatronet.gr για το πώς μια επιτυχημένη ΟΓΑ συμβάλλει στην αναγνώριση αδιάγνωστων προβλημάτων που συνδέονται με τη γήρανση, βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων, καθυστερεί την εξέλιξη της ευπάθειας, μειώνει τις εισαγωγές στα νοσοκομεία και τη διάρκεια παραμονής σε αυτά.

Ολοκληρωμένη Γηριατρική Αξιολόγηση

Καθώς οι Ευρωπαίοι γερνούν, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να υποφέρουν από μία ή περισσότερες χρόνιες παθήσεις, λειτουργική έκπτωση και ευπάθεια. "Οι ηλικιωμένοι με πολλαπλά προβλήματα υγείας συχνά αντιμετωπίζουν επιπλοκές των ασθενειών και λειτουργική αποτυχία, γεγονός που δημιουργεί την ανάγκη παροχής φροντίδας σε διάφορα συστήματα Υγείας", εξηγεί ο κ. Φραδέλος, προσθέτοντας πως "τα προβλήματα που σχετίζονται με τη γήρανση είναι συχνά, αλλά συχνά παραμένουν αδιάγνωστα ή ανεπαρκώς αντιμετωπιζόμενα. Η κατανόηση των ηλικιωμένων, των δυνατοτήτων και των αναγκών τους είναι το πρώτο σημαντικό βήμα για την αποτελεσματική φροντίδα τους".

Σε αυτό το πλαίσιο, η Ολοκληρωμένη Γηριατρική Αξιολόγηση (ΟΓΑ) αποτελεί σημαντικό μέρος της ανάλυσης των αναγκών φροντίδας.

"Η ΟΓΑ είναι μια πολυδιάστατη διαδικασία που αποσκοπεί στην ανίχνευση και αξιολόγηση της ευπάθειας, τον καθορισμό των ιατρικών καταστάσεων, της ψυχικής υγείας, της λειτουργικής ικανότητας και των κοινωνικών συνθηκών των ευπαθών ηλικιωμένων, καθώς και την αναγνώριση των αναγκών φροντίδας και θεραπείας τους", επισημαίνει, συμπληρώνοντας: Υπάρχουν ισχυρά στοιχεία ότι η ΟΓΑ μπορεί να μειώσει, για παράδειγμα, τη θνησιμότητα, να αυξήσει τον αριθμό των ασθενών που μπορούν να επιστρέψουν στο σπίτι μετά από νοσηλεία και να μειώσει τη διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο. (Smith et al. 2016, Wilson 2017.) Η ΟΓΑ περιλαμβάνει συνιστώσες της λειτουργικής, σωματικής, γνωστικής, ψυχολογικής, κοινωνικής και πνευματικής αξιολόγησης (Mauk 2018, Ferretti-Rebustini et al. 2022).

Χάσμα δεξιοτήτων

Οι επιστήμονες διαπιστώνουν πως υπάρχει χάσμα δεξιοτήτων στο νοσηλευτικό προσωπικό, το οποίο έχει σημαίνοντα ρόλο στην αναγνώριση και αντιμετώπιση των ειδικών αναγκών των γηριατρικών ασθενών, ειδικά σε επίπεδο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και κατ’ οίκον νοσηλείας.

Ζητήματα όπως η παρηγορική φροντίδα στην άνοια, οι λοιμώξεις στην γηριατρική φροντίδα, η πρόληψη πτώσεων και οι ψυχολογικές προσεγγίσεις στην υποστήριξη των ηλικιωμένων μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των γηριατρικών ασθενών και τη μείωση της πιθανότητας εισαγωγής τους στο νοσοκομείο.

"Οι ηλικιωμένοι συχνά πάσχουν από πολλαπλές χρόνιες παθήσεις και ευπάθεια, που απαιτούν νοσηλεία. Είναι σύνηθες το γεγονός ότι τα αποτελέσματα της νοσηλείας, ειδικά εάν αυτή δεν είναι προγραμματισμένη, είναι πτωχά. Οι ηλικιωμένοι παρουσιάζουν αυξημένη ανάγκη για φροντίδα μετά την εισαγωγή στο νοσοκομείο, και το κόστος αυξάνεται", εξηγεί ο κ. Φραδέλος, και προσθέτει: "Ορισμένα μοντέλα για την αποφυγή της εισαγωγής σε γενικές μονάδες οξείας νοσοκομειακής φροντίδας έχουν αναπτυχθεί προηγουμένως για τις οξείες γηριατρικές μονάδες. Σε αυτά τα μοντέλα, παρέχεται οξεία ιατρική φροντίδα και πρώιμη αποκατάσταση για ασθενείς με επιδεινώσεις χρόνιων παθήσεων ή οξεία συμβάντα. Αξιολογούνται η λειτουργική ικανότητα, η σωματική υγεία, η γνωστική και ψυχική κατάσταση, καθώς και οι κοινωνικο-περιβαλλοντικές συνθήκες των ηλικιωμένων".

Εκπαίδευση με 3D προσομοιώσεις

Το έργο "BigPicture" έχει ως κύριο στόχο την ανάπτυξη ενός νέου εκπαιδευτικού προγράμματος νοσηλευτικής για την Ολοκληρωμένη Γηριατρική Αξιολόγηση (ΟΓΑ), το οποίο θα προσφέρεται υπό τη μορφή μαθημάτων συνεχιζόμενης και δια βίου εκπαίδευσης και θα μπορεί να ενσωματωθεί στα προγράμματα σπουδών Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (ΑΕΙ), πανεπιστημίων και φορέων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΚ).

"Ο σκοπός του εκπαιδευτικού προγράμματος για την ΟΓΑ είναι να καλύψει το χάσμα δεξιοτήτων που υπάρχει στους νοσηλευτές όσον αφορά τη γηριατρική αξιολόγηση. Το νέο πρόγραμμα σπουδών βελτιώνει την ποιότητα και τη συνάφεια των νοσηλευτικών δεξιοτήτων εισάγοντας νέες απαιτήσεις δεξιοτήτων για την ΟΓΑ, καθώς και στοιχεία επιχειρηματικότητας (παροχή υπηρεσιών κατ' οίκον φροντίδας) στις σπουδές", τονίζει ο επ. καθηγητής.

Το πρόγραμμα θα συνδυάζει αυθεντική μάθηση βασισμένη στην εργασία με ψηφιακές 3D προσομοιώσεις, κάτι που θα καταστήσει την εκπαίδευση μια ελκυστική επιλογή τόσο για τους νοσηλευτές που επιθυμούν να αναβαθμίσουν τις δεξιότητές τους, όσο και για τους μελλοντικούς φοιτητές προγραμμάτων σπουδών.

"Η σύμπραξη φέρνει μαζί ΑΕΙ, πανεπιστήμια και παρόχους φροντίδας μια εταιρεία που παρέχει υπηρεσίες κατ' οίκον φροντίδας, ένα νοσοκομείο, ένα κέντρο υγείας και μια εταιρεία που ειδικεύεται στη δημιουργία εικονικών περιβαλλόντων μάθησης", τονίζει ο κ. Φραδέλος.

Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου διοργανώνεται ημερίδα με θέμα "Νοσηλευτική Τρίτης Ηλικίας: Σύγχρονοι Προβληματισμοί και Ολοκληρωμένη Γηριατρική Φροντίδα", την Τρίτη, 24 Σεπτεμβρίου, στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας, με τη συμμετοχή διακεκριμένων ομιλητών από τον ακαδημαϊκό και κλινικό χώρο.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Η Novo Nordisk Hellas οδηγεί τη συνεργασία για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας
ΕΟΔΥ: 27 θάνατοι, 24 διασωληνωμένοι και 531 εισαγωγές ασθενών με CoViD
ΕΛΙΚΑΡ: Κοινωνική δράση υλοποίησης δωρεάν καρδιολογικού ελέγχου