Η αμυγδαλή είναι μια περιοχή του εγκεφάλου που συχνά συνδέεται με τα συναισθήματα και τη λήψη αποφάσεων. Ωστόσο, είναι επίσης σημαντική όταν πρόκειται για την επιθυμία μας για φαγητό και ποτό.

Σε προηγούμενες μελέτες, ερευνητές από το τμήμα του Rüdiger Klein στο Ινστιτούτο Βιολογικής Νοημοσύνης Max Planck μπόρεσαν να δείξουν ότι τα νευρικά κύτταρα στον κεντρικό πυρήνα της αμυγδαλής συνδέουν το φαγητό με τα συναισθήματα: το νόστιμο φαγητό συνδέεται με θετικά συναισθήματα, το άγευστο φαγητό με αποστροφή.

Επιπλέον, η όρεξη καταστέλλεται όταν επέρχεται ναυτία. Η ρευνητική ομάδα έδειξε επίσης ότι μια αλλαγή στη δραστηριότητα αυτών των νευρικών κυττάρων επηρεάζει τη συμπεριφορά. Κατάφεραν να διεγείρουν τα ποντίκια να φάνε ακόμη και όταν ήταν χορτάτα ή ένιωθαν αδιαθεσία.

Με βάση αυτά τα ευρήματα, η ερευνητική ομάδα εντόπισε διαφορετικές ομάδες νευρικών κυττάρων στην ίδια περιοχή εντός της αμυγδαλής: εκείνες που ανταποκρίνονται ειδικά στη δίψα και άλλες που ανταποκρίνονται στην πείνα - οι οποίες ελέγχονται από ένα πολύπλοκο δίκτυο μοριακών σημάτων.

"Μία από αυτές τις ομάδες νευρικών κυττάρων ρυθμίζει αποκλειστικά την ανάγκη για πόση. Είναι ο πρώτος "νευρώνας της δίψας" που εντοπίζεται στην αμυγδαλή", εξηγεί η Federica Fermani, πρώτη συγγραφέας της μελέτης.

"Όταν ενεργοποιούσαμε αυτά τα νευρικά κύτταρα, τα ποντίκια έπιναν περισσότερο, ενώ όταν καταστέλλαμε τη δραστηριότητά τους, έπιναν λιγότερο. Βρήκαμε επίσης μια άλλη ομάδα νευρικών κυττάρων στην ίδια περιοχή που επίσης είναι υπεύθυνη για τη δίψα, αλλά παίζει και ρόλο στη ρύθμιση του αισθήματος της πείνας.

Υπάρχουν λοιπόν νευρικά κύτταρα με αξιοσημείωτη εξειδίκευση για ορισμένες συμπεριφορές και άλλα που εκτελούν πιο γενικά καθήκοντα στη διατροφή".

Για να διερευνήσουν πώς τα νευρικά κύτταρα στον κεντρικό πυρήνα της αμυγδαλής ρυθμίζουν τη συμπεριφορά του φαγητού και του ποτού, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ειδικά γενετικά εργαλεία.

Αυτό τους επέτρεψε να αναλύσουν την εγκεφαλική δραστηριότητα των ποντικιών σε διάφορες καταστάσεις: Όταν τα ζώα ένιωθαν πεινασμένα ή διψασμένα ή όταν ήταν ήδη χορτάτα και είχαν πιει αρκετά.

Μια μέθοδος που ονομάζεται οπτογενετική επέτρεψε στην ομάδα να χρησιμοποιήσει φωτοευαίσθητες πρωτεΐνες και ένα λέιζερ για να ενεργοποιήσει και να απενεργοποιήσει ορισμένα νευρικά κύτταρα.

Αυτό επέτρεψε στους ερευνητές να παρατηρήσουν πώς τόσο η ενεργοποίηση όσο και η απενεργοποίηση των νευρικών κυττάρων επηρέαζαν τη συμπεριφορά των ποντικών ως προς το φαγητό και το ποτό.

Συνδύασαν αυτή την προσέγγιση με μια νέα μέθοδο που καθιστά δυνατή την παρατήρηση μεμονωμένων νευρικών κυττάρων σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου.

Αυτό κατέστησε δυνατό να προσδιορίσουν από πού λαμβάνουν τα νευρικά κύτταρα τις πληροφορίες τους και με ποιες άλλες περιοχές του εγκεφάλου επικοινωνούν.

Επίδραση της γεύσης

Η χαρτογράφηση των οδών επικοινωνίας έδειξε ότι τα νευρικά κύτταρα συνδέονται με περιοχές του εγκεφάλου που επεξεργάζονται αισθητηριακές πληροφορίες σχετικά με την τροφή και το νερό - όπως το παραβραχιόνιο σύμπλεγμα.

Η μελέτη διερεύνησε επίσης την επίδραση άλλων παραγόντων, όπως η γεύση, στη συμπεριφορά των ποντικών. Συνδυάζοντας μια μη δημοφιλής γεύση ποτού με στοχευμένη διέγερση των νευρικών κυττάρων στην αμυγδαλή, η ομάδα κατάφερε να αλλάξει τις αποφάσεις των ποντικών: Η προηγουμένως αποφευχθείσα γεύση έγινε το νέο αγαπημένο ποτό.

Η δομή της αμυγδαλής είναι παρόμοια στα ποντίκια και στους ανθρώπους, τα ευρήματα θα μπορούσαν επομένως να βελτιώσουν την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα συναισθήματα επηρεάζουν τις δικές μας διατροφικές και πόσιμες συνήθειες.

"Βασικές ορμές όπως η δίψα και η πείνα εξασφαλίζουν ότι τρώμε και πίνουμε τη σωστή στιγμή - βασική προϋπόθεση για να λάβει ο οργανισμός μας τα υγρά και την τροφή που χρειάζεται για να επιβιώσει", εξηγεί ο Rüdiger Klein.

"Ωστόσο, τα ίδια νευρωνικά κυκλώματα μπορούν επίσης να συμβάλλουν στην υπερφαγία ή στον υποσιτισμό, ανάλογα με τα σήματα που συναντούν στον εγκέφαλο. Με την έρευνα αυτών των διεργασιών μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα πολλά πράγματα: Πώς ο εγκέφαλος αξιολογεί συναισθηματικά το φαγητό και το ποτό, πώς μαθαίνει να τα συνδέει με ευχαρίστηση ή αποστροφή και πώς η νευρωνική ανάπτυξη διαμορφώνει τόσο την έμφυτη όσο και την μαθημένη συμπεριφορά".

Η εργασία αυτή ανοίγει την πόρτα σε νέα ερωτήματα - για παράδειγμα, πώς ο εγκέφαλος σταθμίζει την όρεξη, τη δίψα και τα συναισθήματα μεταξύ τους. Ή πώς καταλαβαίνουμε πότε έχουμε φάει πολύ λίγο ή έχουμε πιει πολύ. Πώς γίνεται η ταυτόχρονη διαχείριση των ανταγωνιστικών αναγκών;

Τέλος, υπάρχει και το ερώτημα σε ποιο βαθμό αυτά τα κυκλώματα είναι εξασθενημένα σε ασθένειες όπως η παχυσαρκία, η ανορεξία ή ο εθισμός στο αλκοόλ.

Πηγές:
Ινστιτούτο Max Planck

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Γ. Βέλμαχος: Η επιδημία του τραύματος στην Ελλάδα και τα πρώτα βήματα αντιμετώπισης
Ποια είναι τα οφέλη της φράουλας
ΙΣΑ:  Ζητεί την αύξηση της δαπάνης για την ΠΦΥ και τις εργαστηριακές εξετάσεις, ενόψει της άρσης των χρονικών περιορισμών για τους ογκολογικούς και αιματολογικούς ασθενείς