Η βαριατρική χειρουργική, που αναπτύχθηκε ραγδαία τις τελευταίες δεκαετίες, περιλαμβάνει επεμβάσεις κατά της παχυσαρκίας και συγκεκριμένα το γαστρικό δακτύλιο, τη γαστρική παράκαμψη (by-pass) και την αφαίρεση του γαστρικού θόλου (sleeve gastrectomy). Η ιατρική έρευνα για τις βαριατρικές επεμβάσεις είναι πλούσια, αναδεικνύοντας ότι είναι αποτελεσματικές για τη σημαντική απώλεια βάρους και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της παχυσαρκίας.

Λίγα είναι, όμως, τα άρθρα στη βιβλιογραφία που διερευνούν τη βιωμένη εμπειρία των ατόμων που υποβάλλονται σε αυτού του είδους τις επεμβάσεις, το χαρακτηριστικό των οποίων είναι ότι, ενώ υπάρχει παρέμβαση στο εσωτερικό μέρος του σώματος, τα αποτελέσματα είναι εμφανή στο εξωτερικό του μέρος, δημιουργώντας μια ολική μεταμόρφωση. Η εμπειρία αυτής της σωματικής μεταμόρφωσης δημιουργεί μια διχοτομία μεταξύ του παλιού προ-χειρουργικού εαυτού και του νέου μετεγχειρητικού εαυτού, προκαλώντας τόσο θετικές αλλαγές ζωής όσο και αλλαγές που δημιουργούν κάποιο βαθμό έντασης. 

Το μεγαλύτερο όφελος των βαριατρικών επεμβάσεων που αναφέρεται από τους υποβληθέντες είναι η αύξηση στις δραστηριότητες και τις φυσικές ικανότητες. Η βελτίωση των ιατρικών προβλημάτων που σχετίζονται με την παχυσαρκία θεωρείται ένα ακόμα ανεκτίμητο όφελος της χειρουργικής απώλειας βάρους. Καθώς η υγεία τους βελτιώνεται αισθητά, οι υποβληθέντες σε βαριατρική επέμβαση ανακτούν την κινητικότητα, την ενεργητικότητα και την αυτοπεποίθησή τους και αρχίζουν να οραματίζονται την προοπτική μιας μακροβιότερης και ποιοτικότερης ζωής.

Επιπρόσθετα, όσοι από αυτούς είναι γονείς, αναφέρουν ότι περνούν πλέον περισσότερο και ποιοτικότερο χρόνο με τα παιδιά τους, βελτιώνοντας την ανταπόκριση στα γονεϊκά τους καθήκοντα. Είναι, μάλιστα, χαρακτηριστικό ότι καθώς οι ίδιοι εστιάζουν σε έναν υγιέστερο τρόπο ζωής, βελτιώνονται, επίσης, οι διατροφικές συνήθειες και το επίπεδο δραστηριότητας των παιδιών τους. Μια ακόμη σημαντική θετική αλλαγή μετά την απώλεια πολλών κιλών είναι η εντυπωσιακή βελτίωση του επαγγελματικού επιπέδου των υποβληθέντων σε βαριατρική επέμβαση και η αύξηση της δημιουργικότητάς τους. Πολλοί αναφέρουν ότι επέστρεψαν στο σχολείο για να αναζητήσουν καριέρες σε επιθυμητούς τομείς, πήραν προαγωγές στην εργασία τους ή ζήτησαν τη μετακίνησή τους σε θέσεις σχετιζόμενες με την εξυπηρέτηση κοινού.

Παρά τις θετικές αλλαγές, υπάρχουν και οι αλλαγές που, ακόμα και αν φαίνονται θετικές εκ πρώτης όψης, δημιουργούν ένταση και ανησυχίες στους υποβληθέντες σε βαριατρική επέμβαση. Προκαλούνται νέα θέματα που σχετίζονται με την εξωτερική εμφάνιση, αφού, παρόλο που οι περισσότεροι είναι ευχαριστημένοι με τις αλλαγές στην εμφάνισή τους, μια κοινή ανεπιθύμητη συνέπεια της απώλειας κιλών είναι η περιττή επιδερμίδα, που τους εμποδίζει να αναδείξουν τα σημεία του σώματός τους που ήλπιζαν μετά τη μείωση του βάρους τους. Έτσι, βιώνουν από τη μία την ικανοποίηση και την απελευθέρωση που τους προσφέρει η απώλεια των κιλών και από την άλλη νέα συναισθήματα απογοήτευσης και δυσαρέσκειας για την εικόνα του σώματός τους όταν βλέπουν τη σταδιακή χαλάρωσή του. Επιπλέον, νιώθουν ότι απαλλάχτηκαν μεν από την παχυσαρκία, αλλά ζουν πλέον μέσα σε ένα σώμα που λόγω της χαλάρωσης έχει μια γηρασμένη εικόνα. Οι προβληματισμοί για το χρόνο πραγματοποίησης συμπληρωματικών, αισθητικών αυτή τη φορά επεμβάσεων, με σκοπό την απομάκρυνση της περιττής επιδερμίδας και μια ελκυστικότερη εικόνα σώματος αποτελεί μια επιπλέον πηγή έντασης.

Εκτός από τις μεγάλες αλλαγές στην εξωτερική εμφάνιση μετά την απώλεια βάρους, οι υποβληθέντες βιώνουν, επίσης, ριζικές αλλαγές στη συμπεριφορά, την αντιμετώπιση από τους άλλους, το επίπεδο δραστηριότητας, την ενδυμασία, τη διάθεση και τις σχέσεις. Αυτές οι αλλαγές αφήνουν πολλούς να αναρωτιούνται ποιοι πραγματικά είναι, βιώνοντας σύγχυση της ατομικής τους ταυτότητας. Αυτή η αποσταθεροποίηση της έννοιας του εαυτού απαιτεί αυτοβιογραφική αναθεώρηση και σταδιακή προσαρμογή στη νέα τους εικόνα. Η μεγάλη απώλεια βάρους φέρνει στην επιφάνεια υπαρξιακές αλλαγές, τους κάνει πιο ευάλωτους, ευαίσθητους, με αυξημένα συναισθήματα τρωτότητας.

Πολλοί υποβληθέντες σε βαριατρική επέμβαση αναφέρουν ότι επειδή το βάρος τους δεν είναι πλέον πρόβλημα, δεν μπορούν να το χρησιμοποιήσουν πια σαν δικαιολογία για να μην αναλάβουν νέες προκλήσεις ή για την αποτυχία τους σε αυτές. Μπορεί, για παράδειγμα, να απέφευγαν καθημερινές δραστηριότητες, όπως να κάνουν ψώνια, να ασχοληθούν με την καθαριότητα του σπιτιού, να πάνε τα παιδιά στο σχολείο, είτε γιατί πράγματι δεν μπορούσαν είτε γιατί είχαν βολευτεί ή «κρυφτεί» πίσω από το βάρος τους. Η ένταση, λοιπόν, δημιουργείται καθώς η απώλεια βάρους «ξεσκεπάζει» αδυναμίες, ανασφάλειες και πραγματικότητες που ο «παλιός εαυτός» δεν είχε να διαχειριστεί και ο «νέος εαυτός» δεν είναι πλήρως έτοιμος να αντιμετωπίσει. Κάποιες φορές, επίσης, η βαριατρική επέμβαση βιώνεται από τους υποβληθέντες ως μια απόδειξη «αποτυχίας», αφού νιώθουν ότι επειδή δεν τα κατάφεραν να χάσουν βάρος «από μόνοι τους» και τελικά κατέφυγαν στο χειρουργείο θεωρούνται από τους άλλους ως άβουλοι ή «ανίκανοι».

Οι κοινωνικές παράμετροι που δημιουργούν ένταση έχουν να κάνουν με τις αλλαγές στις φιλίες, στη συζυγική ή σχεσιακή δυναμική, αλλά και σε συγκρουόμενα συναισθήματα αναφορικά με νέες αντιδράσεις από τους άλλους. Για τους περισσότερους η ένταση ξεκινά όταν οι παλιοί φίλοι αντιδρούν διαφορετικά στο «νέο εαυτό» τους, ενώ πολλοί διαπιστώνουν ότι χάνουν παλιές τους φιλίες, αναφέροντας ως συχνούς λόγους τη ζήλεια και την ανασφάλεια από την πλευρά του παλιού φίλου, αλλαγές ρόλων λόγω του γεγονότος ότι ο υποβληθέντας σε βαριατρική επέμβαση δεν είναι πια ο «χοντρός φίλος» ή δραστηριότητες των παλιών φίλων που δεν είναι πλέον συμβατές με τις νέες ζωές των υποβληθέντων, π.χ. κοινές έξοδοι για junk food, καθιστική ζωή. Ενώ κάποιοι βιώνουν άμεση βελτίωση στη σχέση τους με τους συζύγους/σημαντικούς άλλους χάρη στο δυναμισμό και την καλύτερη διάθεση, άλλοι ανακαλύπτουν ότι η νέα εικόνα του σώματός τους δημιουργεί σύγκρουση, αφού αποσταθεροποιεί την παλιά δυναμική της σχέσης τους.

Οι σύντροφοι συχνά αντιδρούν με ανασφάλεια και το φόβο της εγκατάλειψης, καθώς οι υποβληθέντες σε βαριατρική επέμβαση γίνονται πιο ελκυστικοί και επιθυμητοί στους άλλους. Πολλοί, επίσης, αναφέρουν ότι παλεύουν με συναισθήματα πικρίας και θυμού για ανθρώπους που τους συμπεριφέρονται καλύτερα μετεγχειρητικά από ό,τι προεγχειρητικά. Η ερώτηση παραμένει: «Θα μου συμπεριφερόταν αυτό το άτομο τόσο καλά αν ήμουν ακόμα παχύσαρκος/η;».

Μια ακόμη πηγή έντασης προκαλούν οι παράγοντες που σχετίζονται με την εκμάθηση δεξιοτήτων, όπως η καθιέρωση μιας νέας διατροφικής συμπεριφοράς και τρόπου ζωής, προκειμένου να χάσουν το βάρος που έχει τεθεί ως στόχος από κοινού με τον χειρουργό τους αλλά και να διατηρήσουν αυτή την απώλεια βάρους. Αναγκαία, όμως, γίνεται και η ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων. Η νέα ζωή των υποβληθέντων σε βαριατρική επέμβαση χαρακτηρίζεται από αυξημένη κοινωνική δραστηριότητα. Τα άτομα που δεν ήταν συνηθισμένα σε μια δραστήρια κοινωνική ζωή περιγράφουν ότι νιώθουν κάπως απροετοίμαστα για κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, ότι βιώνουν δυσκολίες στις συναναστροφές τους ή ότι δεν γνωρίζουν πώς να συμπεριφερθούν σε πολλές κοινωνικές περιστάσεις –ειδικά όσοι υπήρξαν για πολλά χρόνια παχύσαρκοι.

Η βαριατρική χειρουργική και η πλαστική χειρουργική «έκαναν τη δουλειά τους», τροποποιώντας το σώμα σας: χάρη σε αυτές κερδίσατε μια νέα εμφάνιση. Είναι στο «δικό σας χέρι» πλέον να την αξιοποιήσετε για να αλλάξετε τη νοοτροπία και το «μέσα» σας. Το «στοίχημα» για εσάς είναι να επαναδιαπραγματευτείτε με τον εαυτό σας, να βρείτε αποτελεσματικούς τρόπους να διαχειριστείτε τις μετεγχειρητικές εναλλαγές συναισθημάτων και να μετατρέψετε τις αιτίες έντασης σε θετικές αλλαγές. Αντιμετωπίζοντας τη νέα εικόνα του σώματός σας ως μια πρόκληση, να διεκδικήσετε ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή σας και να απολαύσετε τα κοινωνικοσυναισθηματικά οφέλη της επέμβασής σας!

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία: 90% επιβίωση, νέες θεραπείες για τις ανθεκτικές μορφές
Ακόμα και 5 επιπλέον λεπτά άσκησης την ημέρα είναι πιθανόν να μειώνουν την αρτηριακή πίεση [μελέτη]
Δοκιμάζεται τεστ αναπνοής για τη διάγνωση καρκίνου στον πνεύμονα